(GLO)- Đó là tập hồi ký có tựa đề “Lớn lên nhờ cách mạng” do Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Gia Lai-Kon Tum soạn thảo và ấn hành cách đây gần 30 năm (tháng 9-1986).
Với thế hệ trẻ như chúng tôi, đây là tập sách rất quý. Trước hết, những nhân vật được đề cập là lớp cách mạng tiền bối của vùng đất Bắc Tây Nguyên: Anh hùng Núp, Ksor Krơn, Y Pah, Sô Lây Tăng, Ngô Thành, Ksor Ní, Rơ Chơm Thép, Kpa Thìn, Phạm Hồng và Hoàng Lê. Đặc biệt, qua sự tái hiện của các tác giả có nhiều năm gắn bó với Tây Nguyên (Thao Trường, Trung Trung Đỉnh, Phạm Thị Hà,Vũ Việt Hà, Lê Văn Thiềng, Chử Anh Đào, Phạm Minh Mẫn, Lê Phan Lương), cuộc đời và những dấu ấn khó quên trong quá trình hoạt động cách mạng của các vị cán bộ cách mạng tiền bối ở 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum hiện lên một cách cụ thể, trung thực và giàu tính thuyết phục.
 |
Trong ăm ắp sự kiện lịch sử mà tập hồi ký đề cập, tôi đặc biệt ấn tượng cái không khí sục sôi cách mạng mùa thu năm 1945, gắn với sự giác ngộ lý tưởng cách mạng của các bậc tiền bối. Hãy lắng nghe bác Ksor Krơn-nguyên Bí thư Tỉnh ủy-kể lại một trong những dấu ấn khó quên trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình: “Khoảng giữa tháng 8-1945, tôi nhận giấy của một trường gọi về đi thi, nếu đậu sẽ được học Trường Thiếu sinh quân để đào tạo sĩ quan lâu dài ở Đà Lạt. Tôi chuẩn bị vào trường thì thấy thầy Nay Đer, thầy Nay Phin, thầy Rơ Chơm Briu đến Plei Pa. Trong làng xuất hiện hai từ “Việt Minh”. Lúc đầu chỉ một người nói, sau có nhiều người cùng nói. Thầy Rơ Chơm Briu gặp ai cũng nói: Pháp, Nhật là người nước ngoài đi xâm lược. Việt Minh là người nước mình đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền. Nước mình sẽ có độc lập. Việt Minh mạnh nhất, tốt nhất, đồng bào hãy theo Việt Minh khởi nghĩa giành chính quyền”.
Và đây là một đoạn hồi ký của bác Ksor Ní-nguyên Bí thư Tỉnh ủy: “Tháng 6-1945 anh Thép (Rơ Chơm Thép-N.V) ở Tuyên Quang về. Gặp tôi anh mừng lắm. Tôi hỏi thăm tình hình, anh hạ giọng bí mật nói:
- Ở Tuyên Quang, phong trào Việt Minh mạnh lắm, thanh niên trường tôi bỏ học, lên rừng theo Việt Minh hết. Tôi nhớ quê, nhớ cha mẹ quá xin về đây.
- Thế Việt Minh như thế nào? Họ làm những gì? Tôi hỏi anh vẻ tò mò. Anh Thép nói:
- Việt Minh là Phơ rong (Frunt), chủ trương đánh Pháp, đánh cả Yapô nai (Nhật) giành độc lập tự do cho Tổ quốc, thực hiện đoàn kết, bình đẳng giữa các dân tộc
- Thế à! Tôi ngạc nhiên, gật đầu và suy nghĩ: Việt Minh đánh Pháp, Nhật giành độc lập tự do cho Tổ quốc. Vấn đề đúng đắn, sáng tỏ và mới mẻ quá”.
Nhờ sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng mà những trí thức trẻ thời bấy giờ đã quyết tâm theo Việt Minh, trực tiếp lãnh đạo đồng bào các dân tộc trong tỉnh đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Bác Ksor Krơn nhớ lại: “Cuối tháng 8-1945, sau khi tham gia đón đại diện của Mặt trận Việt Minh đến tiếp nhận quyền điều hành chính quyền tỉnh của Quản đạo giao cho Ủy ban Cách mạng lâm thời, tôi và anh Nay Phin trở về quê cướp chính quyền ở huyện Cheo Reo”.
Mặc dù chỉ gói gọn trong 278 trang sách nhưng tập hồi ký đã tái hiện khá chi tiết cuộc đời hoạt động tuy gian khổ nhưng cực kỳ sôi nổi của 10 vị cán bộ lão thành cách mạng. Dù họ là người Kinh, Bahnar hay Jrai, xuất thân từ những vùng quê khác nhau... nhưng tất thảy cùng chung lý tưởng cách mạng, cùng hướng tới mục đích là lãnh đạo quần chúng nhân dân đứng lên đánh Pháp, đuổi Nhật, diệt Mỹ, xây dựng cuộc sống mới ấm no hạnh phúc trên mảnh đất Bắc Tây Nguyên này.
Duy Lê
