Đây là bước đi chiến lược để tỉnh hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế hai con số giai đoạn 2026-2030.
Vươn lên trung tâm năng lượng tái tạo
Trong 5 năm gần đây, nhiều dự án năng lượng trọng điểm đã đi vào vận hành, tiêu biểu là 4 nhà máy điện gió công suất 244,5 MW gồm: Hưng Hải Gia Lai (96 MW), Ia Le 1 (52,8 MW), Ia Pếch 2 (49,5 MW) và Song An (46,2 MW). Cùng với đó, thủy điện Ialy mở rộng công suất 360 MW đã hòa lưới điện quốc gia, khẳng định vai trò trụ cột của thủy điện trong hệ thống năng lượng.
Đặc biệt, 11 dự án điện mặt trời với tổng công suất 840,24 MW đã được triển khai, trong đó nổi bật có Nhà máy KN Ia Ly (400 MW) dự án lớn hàng đầu Tây Nguyên, Krông Pa 2 (39,2 MW) và Phú Thiện (32 MW). Ngoài ra, các dự án điện sinh khối và điện rác như An Khê mở rộng (40 MW) và Long Mỹ (15 MW) cũng góp phần đa dạng hóa nguồn năng lượng sạch, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và xử lý chất thải.
Cùng với phát triển nguồn điện, tỉnh đã tập trung đầu tư hạ tầng lưới điện. Đến nay, 5 dự án trạm biến áp và đường dây 500 kV, 220 kV đã vận hành, trong đó có Trạm 500 kV Nhơn Hòa, Trạm 220 kV An Khê và Chư Sê. Hệ thống này không chỉ giải tỏa công suất các nhà máy điện gió, điện mặt trời mà còn đảm bảo an toàn cung ứng cho sản xuất và sinh hoạt.
Theo Điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tổng công suất các dự án năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2025-2030 khoảng 6.537 MW (gồm: Thủy điện lớn 610 MW, thủy điện vừa 40 MW, thủy điện nhỏ 320 MW, điện mặt trời tập trung 1.530 MW, điện mặt trời mái nhà 146 MW, điện gió trên bờ 3.581 MW, điện rác 75 MW, điện sinh khối 221 MW, hệ thống pin lưu trữ 14 MW). Đây là quy hoạch có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, được phân bổ trên địa bàn tỉnh, mở ra dư địa phát triển bền vững cho toàn vùng.
Ông Trần Thúc Kham-Phó Giám đốc Sở Công Thương-khẳng định: “Năng lượng xanh giúp Gia Lai khai thác tối đa lợi thế tự nhiên, đồng thời là lĩnh vực thu hút dòng vốn đầu tư mạnh mẽ. Chúng tôi kiên định thực hiện Nghị quyết phát triển năng lượng tái tạo, gắn với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2026-2030”.
Động lực tăng trưởng xanh cho giai đoạn mới
Tính đến nay, Gia Lai đã thu hút được 44 dự án điện gió với công suất hơn 3.336 MW, 24 dự án điện mặt trời 1.530 MW, 34 dự án thủy điện 457 MW, 3 dự án điện sinh khối 102 MW và 5 dự án điện rác 75 MW. Cùng với đó, nhiều dự án có quy mô rất lớn đang chờ triển khai, như điện gió Hòn Trâu (750 MW), Vân Canh 1 và 2 (340 MW), hay cụm dự án điện mặt trời Nhơn Hòa 1, 2 và 1A kết hợp pin lưu trữ (gần 190 MW).
Bà Nguyễn Thị Lam Phương-Phó Giám đốc điều hành Nhà máy điện gió Ia Pết Số Một và Nhà máy điện gió Ia Pết Số Hai (Công ty CP Xây lắp điện 1, xã Ia Băng) chia sẻ: “Gia Lai có tốc độ gió trung bình 6-7 m/s, rất thuận lợi để khai thác công suất lớn. Chúng tôi đã đưa Nhà máy điện gió Ia Pết Số Một và Nhà máy điện gió Ia Pết Số Hai vào hoạt động từ cuối tháng 10.2021 đến nay hiệu quả khá tốt. Với sự đồng hành của chính quyền, chúng tôi tin tưởng nơi đây sẽ là điểm đến hấp dẫn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo”.
Theo thống kê, ngoài các dự án đã hoàn thành, tỉnh còn 20 dự án điện gió với công suất 2.055 MW và 6 dự án điện mặt trời công suất gần 310 MW đang trong giai đoạn hoàn thiện thủ tục đầu tư. Điều này khẳng định sự quan tâm lớn của cộng đồng DN đối với lĩnh vực năng lượng sạch.
Dù vậy phát triển năng lượng tái tạo cũng đặt ra những thách thức. Đó là tiến độ đầu tư lưới điện truyền tải chưa đồng bộ, dẫn đến nguy cơ quá tải khi nhiều dự án đồng loạt vận hành. Một số dự án vướng quy hoạch sử dụng đất, cần điều chỉnh để phù hợp với Quy hoạch điện VIII. UBND tỉnh đã kiến nghị Chính phủ cho phép linh hoạt triển khai dự án, đồng thời bổ sung vào Quy hoạch tỉnh khi đủ điều kiện.
Ông Trần Thúc Kham nhấn mạnh thêm: Với tầm nhìn dài hạn, tỉnh định hướng năng lượng xanh là trụ cột phát triển kinh tế. Nguồn điện sạch không chỉ bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia mà còn mở ra cơ hội để tỉnh bứt phá, đạt tốc độ tăng trưởng GRDP hai con số giai đoạn 2026-2030. Những cánh đồng điện gió ở Ia Pa, Mang Yang, Chư Prông hay những trang trại điện mặt trời ở Krông Pa, Phú Thiện… giờ đây đã trở thành biểu tượng của sự năng động, bền vững và khát vọng.
