Nhân sự kiện pháo đài đồng đăng được công nhận di tích lịch sử quốc gia - Kỳ 2: Khúc tráng ca

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc diễn ra khốc liệt tại 6 tỉnh biên giới phía Bắc vào rạng sáng ngày 17/2/1979. Cam go, ác liệt nhất là trận chiến ở pháo đài Đồng Đăng (huyện Cao Lộc, Lạng Sơn).

Những chiến tích, nhân chứng còn lại của cuộc chiến đã chứng minh quân dân ta bước vào cuộc chiến đấu mới với tinh thần anh dũng, kiên cường, quyết bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc ở biên giới phía Bắc.

5 ngày tử thủ

Trong cơn mưa xuân giăng mắc, nhiều đoàn người trong đó có những thân nhân người đã hy sinh, tử nạn ở pháo đài và nhiều cựu chiến binh- những người đã chiến đấu nơi đây đã đến thắp tâm nhang cho đồng đội đã yên nghỉ.

Chúng tôi ngước nhìn lên tầng cao pháo đài. Điểm cao này nằm cạnh ga quốc tế Đồng Đăng và quốc lộ 4A dẫn vào thị trấn miền biên viễn. Đây là điểm cao trọng yếu, có thể bao quát thị trấn và cả một vùng xung quanh. Muốn tiến vào chiếm thị xã Lạng Sơn, quân bành trướng Trung Quốc buộc phải tiêu diệt được pháo đài này.

Chiến sỹ Lạng Sơn kiên cường bám trụ, đánh địch (ảnh tư liệu chụp tháng 2 năm 1979)
Chiến sỹ Lạng Sơn kiên cường bám trụ, đánh địch (ảnh tư liệu chụp tháng 2 năm 1979)

Trò chuyện với chúng tôi, Đại tá Nông Văn Phjeo (SN 1957), dân tộc Nùng, nguyên Phó Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Lạng Sơn cho biết, mỗi độ xuân về, trong ký ức nhớ rõ tất cả các trận đánh, lúc nào cũng nghĩ về những người đồng đội của mình. Những gương mặt trẻ trung, thân thuộc hiện lên rõ nét…

Rạng sáng 17/2/1979, quân xâm lược bắn pháo từ bên kia biên giới vào Việt Nam. Pháo đài Đồng Đăng là một trong những điểm đầu tiên định đánh đòn phủ đầu với đạn pháo, xe tăng, lính tráng ào ạt xông vào trận địa của ta. Ông Nông Văn Phjeo nhớ và kể lại: “Ngày đó, tôi công tác tại Đại đội 1, Tiểu đoàn Cảnh sát cơ động Công an tỉnh Cao Lạng đóng quân tại thị trấn Đồng Đăng. Khoảng hơn 4 giờ sáng 17/2/1979, khi hàng loạt đạn pháo từ bên kia biên giới bắn sang dồn dập, chỉ huy đơn vị lập tức hô hào báo động, lệnh cho anh em vào vị trí chiến đấu. Không kịp rửa mặt đánh răng, anh em cầm súng chạy lên pháo đài, vào các vị trí sẵn sàng chiến đấu. Cuộc chiến hôm ấy vô cùng khốc liệt khi tương quan lực lượng chênh lệch. Anh em chiến sĩ của ta còn rất trẻ, hầu hết là hạ sĩ, binh nhất, binh nhì, vũ khí thì chỉ có những khẩu súng thô sơ còn phía quân xâm lược có pháo hạng nặng, xe tăng yểm trợ hùng hổ dàn quân tiến lên pháo đài”.

Đại tá Nông Văn Phjeo thăm lại pháo đài Đồng Đăng
Đại tá Nông Văn Phjeo thăm lại pháo đài Đồng Đăng

Theo ông Phjeo, đội hình chiến đấu của ta bao gồm Đại đội 5 Công an nhân dân vũ trang Lạng Sơn và Đại đội bộ binh của Sư đoàn 3 (Quân khu 5) phối hợp triển khai ra ngoài chiến hào để chiến đấu. Đại đội bộ binh phụ trách phía Bắc và phía Đông pháo đài, còn Đại đội 5 phụ trách phía Nam và phía Tây pháo đài. Ngày đó, một số chỉ huy và anh em đi họp, công tác để triển khai nhiệm vụ, diễn biến mới ở biên giới, cả đơn vị trực chiến chỉ còn lại khoảng hơn 50 người.

Khoảng 6 giờ 30, quân xâm lược vây kín dưới chân pháo đài dùng hỏa lực từ pháo, xe tăng bắn từ dưới chân pháo đài lên. Phía biên giới, pháo binh tiếp tục nhắm vào trận địa. Quân địch đông như kiến cỏ, chúng từ bờ ruộng tràn lên, quân ta ở trên đỉnh cao bắn xuống tiêu diệt hết lớp này lại đến lớp khác. Trong đợt tấn công thứ hai, Đại đội trưởng Đại đội 5, Trần Hà Bắc - người chỉ huy pháo đài đã anh dũng hy sinh, sau đó Trung úy Hoàng Quốc Hội lên thay chỉ huy chiến đấu ngoan cường nhưng cũng hy sinh sau trận chiến. Nhiều chiến sĩ ở phía Tây và phía Nam pháo đài cũng đã ngã xuống bởi đạn pháo của địch...

“Đến 9 giờ sáng, quân Xâm lược lại xông lên lần thứ ba. Đến trưa, bộ đội ta ở bốn hướng của pháo đài vẫn kiên cường đánh chặn, địch không lên được, phải dạt xuống bờ suối. Tôi là xạ thủ khẩu đội đại liên 12 li 7 nhiều lúc bắn đạn đỏ cả nòng mà quân địch vẫn đông trước mặt. Ở phía tây, quân Xâm lược dùng 7 xe tăng tiến về chân pháo đài. Binh nhất Lê Minh Trường, xạ thủ B40, vượt ra khỏi chiến hào, nằm dưới lùm cây bắn cháy chiếc xe tăng đi đầu. Anh bắn tiếp quả đạn thứ hai thì trúng xích một xe tăng địch khiến nó lật ngửa. Năm chiếc xe tăng đi sau lùi lại. Quân địch cho bộ binh tràn lên. Khi anh Trường quay lại chiến hào để lấy quả đạn thứ ba bắn tiếp thì bị trúng đạn, hy sinh ngay tại chiến hào… Tối 18/2, lực lượng trinh sát của Sư đoàn 3 Sao Vàng mở đường máu đưa thương binh, những người ốm yếu và một số người dân Đồng Đăng về tuyến sau. Những người còn khỏe vẫn ở lại tiếp tục chiến đấu…Cuộc chiến tiếp tục diễn ra khốc liệt những ngày sau đó, địch không thể chiếm được pháo đài trong ngày đầu như dự kiến và tổn thất lực lượng, vũ khí rất nhiều. Sau hai ngày, sáng 19/2, quân Xâm lược lại tràn lên tấn công trong khi đó phía ta vũ khí ít ỏi, quân số còn lại không nhiều. Chiều ngày 21/2, pháo đài bị trúng pháo tan nát, tôi bị sức ép của đạn pháo, ngất đi. Khi tỉnh dậy đã thấy nhiều đồng đội quanh mình hy sinh nằm xung quanh”, ông Phjeo xúc động kể.

Nghe nhân chứng lịch sử cuộc chiến 1979 kể chuyện giữ pháo đài Ảnh: Duy Chiến
Nghe nhân chứng lịch sử cuộc chiến 1979 kể chuyện giữ pháo đài Ảnh: Duy Chiến

“Chiến tranh kết thúc, đơn vị tham gia chiến đấu ở pháo đài Đồng Đăng và cả 6 chiến sĩ còn sống đều được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”.

Thoát nạn thần kỳ

Bước sang ngày thứ 5, bên trong pháo đài im lặng đến ghê người. Bị đánh tơi bời nên quân Xâm lược không dám tiến sâu vào bên trong pháo đài mà dàn quân chặn hết đường ra, bắc loa gọi đầu hàng bằng tiếng Việt và tiếng Trung Quốc. Không ai chịu ra, chúng ném lựu đạn cay xuống hầm. Gió thổi hơi cay vào khiến mọi người ho sặc sụa nhưng anh em quyết tâm không đầu hàng, sẵn sàng hy sinh.

Không thể khuất phục được những người lính Việt Nam, đêm 21/2, quân địch dùng bộc phá đánh sập pháo đài. Nhiều thương binh và hàng trăm người dân trú ẩn dưới hầm đã thiệt mạng.

“Trong khi đói, khát và cái lạnh từ hang phả ra, khoảng chục người còn sống sót trong pháo đài nắm chặt tay nhau, bàn cách vượt ra ngoài. Những người có sức khỏe thì bới đất tìm ánh sáng. Tất cả đều bằng sức lực cuối cùng để cào, bới đất đến bật móng tay. Tôi dán lưng nằm nghiêng sườn giữ cho tim khỏi lạnh cứng, ngừng đập, tay chân rời rã như muốn lìa khỏi thân. Khi đó, một số anh em thương binh không trụ được đã trút hơi thở cuối cùng. Trước khi mất, họ ngước nhìn về phía xa xa như chỉ đường sống cho người ở lại. Lúc này, 8 anh em lính tráng còn sức lực thay phiên nhau đào, cào bới đất… Rạng sáng ngày thứ 6 (ngày 23/2/1979), mọi người đào trúng một cục đá lớn cùng một rễ cây. Thế là mọi người reo lên khe khẽ, ôm nhau khóc...”, ông Nông Văn Phjeo thuật lại.

Theo trí nhớ của ông Nông Văn Phjeo, từ lối thoát hiếm hoi này, người trước kéo người sau, tổng số 6 người thoát khỏi pháo đài và chạy tản ra các hướng đề phòng địch phục kích. May mắn sau đó, mọi người đều gặp được quân đội ta đang tăng cường lên chiến đấu ở biên giới.

(còn nữa)

Xứ Lạng, tháng 2 năm 2025

N.D.C

Theo Nguyễn Duy Chiến (TPO)

Có thể bạn quan tâm

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

null