Mùi hương thôn dã

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Tôi sinh ra và lớn lên ở nông thôn, nhưng tới tuổi trưởng thành lại vào thành phố học hành, lập nghiệp. Mới ngày nào còn tuổi tóc xanh, nay ngó lại đã “Ngũ thập tri thiên mệnh”.

Đôi khi tôi ngồi lẩn thẩn nghĩ, nếu cuộc đời được cấu trúc như một bài tập làm văn, bao gồm “mở bài, thân bài, kết luận”, thì mình đang ở khúc “thân bài”. Là thân phận này đang gửi gắm nơi đô thị, với đoạn trước là nông thôn, còn khúc kết thì chưa biết nơi nào.

Dĩ nhiên, cuộc đời không giống như bài văn, nhưng tôi vẫn muốn có một đoạn kết thú vị, chứ không phải là phần “thân bài kéo dài”. Có nghĩa là, tôi không muốn sống ở thành phố trong những năm tháng của tuổi xế chiều.

Khi tuổi già, nhiều người ước muốn trở về quê hương ấu thơ. Tôi cũng vậy. Nhưng tôi cũng đồng thời nhận ra rằng “ra đi là mất quê hương/ nửa đời ngoái lại con đường vời xa”. Cái chốn quê trong ký ức ấy, giờ đã đổi thay và phai lạt đi quá nhiều. Cái kiểu như nếu mình nhớ mối tình đầu thì cứ để nỗi nhớ cháy trong tâm tưởng, chớ dại mà tìm gặp lại người xưa, vì cuộc gặp gỡ có nguy cơ làm hỏng hết mọi thứ vốn ảo diệu. Đời không như là mơ là vậy.

Với thêm nữa, khi càng có tuổi thì quan niệm về quê nhà cũng đổi khác. Nơi chôn nhau cắt rún, ắt hẳn là quê nhà. Nhưng bất kỳ đâu trong nước Việt thì cũng là đất Mẹ quê hương. Nói cho cùng thì quê nhà nào cũng giống nhau. Cũng đất đai, sông suối, đồng ruộng, cỏ cây… Cũng bầu trời sao đêm, bầy đom đóm lập lòe, mùi hương hoa cỏ dại… Cũng nhường nhịn, yêu thương chân tình, tối lửa tắt đèn có nhau… Quê nhà nào cũng vậy. Người quê nào cũng thế.

“Vô luận là góc biển hay chân trời, cứ được yên lòng ấy là nhà” (Vô luận hải giác dữ thiên nhai, đại để tâm an tức thị gia) đó là câu thơ của Bạch Cư Dị mà tôi rất thích, và càng nghiệm thì càng thấy đúng vô cùng. Nơi nào mang lại cho tâm hồn mình sự nhẹ nhàng, bình yên, làm cho trí mình không cùn lụt, ấy chính là quê nhà. Ấy chính là đất lành.  

Thế rồi, trong một sự ngẫu duyên, tôi về Long Mỹ (một xã thuộc huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) để triển khai phần “kết luận” trong bài văn nhỏ nhoi đời mình.

Nơi tôi ở gần biển Phước Hải, gần núi Minh Đạm và gần gụi vô cùng với thiên nhiên thuần khiết ban sơ.

Khi về đây, tôi được học lại những bài học nông thôn, mà mấy chục năm qua đã bị thời gian cùng những thanh âm cuồng nộ của phố phường đập xóa.


 

Minh họa: TÔN THẤT TÙNG HẢI
Minh họa: TÔN THẤT TÙNG HẢI



Câu chuyện mà tôi muốn kể đầu tiên là chuyện về những con chó.

Ở quê, dường như nhà nào cũng nuôi vài con chó, không phải chó kiểng mà chó ta giữ nhà. Những con chó này trông rất đẹp và hiền, nhưng thấy người lạ là sủa rất dữ. Đặc biệt ban đêm, khi mình đi ngang qua một cái xóm nào đó thì lập tức những con chó thi nhau sủa. Tiếng chó sủa inh ỏi, kéo dài. “Một chó sủa hình, trăm chó sủa tiếng” của Vương Phù (thi sĩ thời nhà Hán - Trung Quốc) chính là đây. Ban đầu tôi nghĩ vậy và trong bụng lấy làm khó chịu, vì mình đâu phải kẻ gian, cũng không ăn thịt chó, mắc mớ gì mà sủa dữ vậy? Đúng là thứ chó sủa hình, sủa hùa. Nhưng rồi sau, tôi nhận ra câu nói của Vương Phù cũng không hẳn là đúng.

Chó không sủa hình, mà chính là sủa mùi. Bởi ban đêm tối thui làm gì thấy hình thấy bóng? Những con chó nhận ra mùi người lạ từ khoảng cách rất xa. Có buổi chiều, tôi đạp xe ra ngoài một bãi cỏ vắng vẻ thì thấy một con chó từ phía bên kia ao sen nghểnh cổ sủa qua. Hình ảnh ấy khiến tôi không nhịn được cười. Sau tôi mới hiểu là chó đánh hơi rất tài tình. Không chỉ tôi, mà các con tôi cũng bị chó sủa dữ dội mỗi khi di chuyển trong xóm.

Nhưng dần dà, khi chúng tôi về nhà thường xuyên hơn, những con chó không còn sủa nữa, mà chúng vẫy đuôi mừng. Những con chó đã nhận ra mùi người quen, mùi lương thiện.

Còn hai đứa con của chúng tôi cũng dần quen với mùi đồng nội, mùi của phân bò, mùi củi mục, đặc biệt là mùi của các loại cỏ dại như cỏ vòi voi, cỏ trai, nút áo… Giờ thì chúng cũng đã hiểu vì sao mỗi sớm tôi thường đi quanh quẩn trên đường làng, tay cầm một nhánh tre khô nhỏ khều khều vào những bụi cỏ dại.

Trong khu vườn của chúng tôi có một con tắc kè rất to. Lần đầu tiên chạm mặt nó, tôi giật mình sợ hãi. Đêm đến, khi sự tĩnh mịch buông xuống, khi những hạt sương tưới tắm lá hoa, thì tiếng tắc kè cất lên ồn ã và cứ cách đều trên cái khung đêm như được lập trình. Tiếng tắc kè nghe sờ sợ, làm tôi không tài nào chợp mắt được. Ấy thế mà, rất lạ, khi trở về thành phố, đêm nằm ngủ tôi lại nhớ tiếng tắc kè.

“Anh nhớ con tắc kè quá”, tôi buột miệng nói với vợ. Khi nghe tôi nói vậy, bà vợ bật cười. Tưởng nhớ em nào chớ nhớ tiếng tắc kè thì tha hồ. Mà thiệt. Có những hôm về vườn một mình, đêm nằm nghe tiếng tắc kè lại ngủ ngon giấc. Đêm quê quạnh vắng, tiếng tắc kè làm cho mình đỡ trống trải. Ai đó nói tắc kè mang lại điềm lành. Nhưng tôi nghĩ điềm lành nhất chính là thiên nhiên còn trong lành. Vì tắc kè gần như không tồn tại ở những nơi đô thị hóa, những chốn bị ô nhiễm.    

Tôi đã trồng rất nhiều hoa và cây trong khu vườn ở Long Mỹ. Cảm động nhất là có bạn đã mang tặng tôi mấy cây bồ kết để trồng nơi góc vườn. Hiện những cây bồ kết ấy đang lên xanh tốt. Và, tôi mường tượng tới cảnh vài ba năm nữa, những cây bồ kết lên cao tỏa bóng mát một góc vườn, mọc ra những chùm trái rồi chín dần đen nhánh. Tôi lại mường tượng cảnh vợ ngồi nướng trái bồ kết nơi góc vườn. Mùi bồ kết chín trên than hồng bay thơm lừng, nhưng cũng làm mình cay xè đôi mắt.

Dường như, khi bước vào vùng tuổi hoài niệm, bất kỳ mùi hương thôn dã nào cũng đều khiến mắt mình cay.

 

Theo TRẦN NHÃ THỤY (SGGPO)

Có thể bạn quan tâm

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

(GLO)- Trong nhịp sống hiện đại hối hả, bài thơ "Lòng quê" của tác giả Đào An Duyên là tiếng vọng thầm lặng mà day dứt. Người xa quê, dù ở đâu chăng nữa vẫn mang trong tim nỗi nhớ cội nguồn. Qua hình ảnh nước xuôi nước ngược, bài thơ gợi về sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và quê hương.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

(GLO)- Đó là phát biểu của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Châu Ngọc Tuấn tại hội nghị tổng kết 50 năm nền văn học nghệ thuật tỉnh Gia Lai sau ngày thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) diễn ra vào sáng 23-4 tại Hội trường 2-9 (TP. Pleiku).

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

(GLO)- Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam có nhiều ca khúc không chỉ đơn thuần là tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của một vùng quê. Nơi ấy, tình yêu và nỗi nhớ không thể phai mờ. “Ngọn lửa cao nguyên” của nhạc sĩ Trần Tiến chính là một trong những ca khúc như thế.

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

(GLO)- Bài thơ "Mùa qua phố" của tác giả Lenguyen là một bức tranh dịu dàng, gợi cảm xúc, đưa người đọc bước vào không gian phố núi Pleiku trong thời khắc chuyển mùa. Với giọng điệu lãng mạn và sâu lắng, bài thơ khơi gợi vẻ đẹp bình dị nhưng đầy chất thơ của phố núi...

Con đường tất yếu

Con đường tất yếu

Vài năm trở lại đây, các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật Việt đã được khai thác với tinh thần mới: vừa trân trọng truyền thống, vừa dấn thân khai phá cái mới.