Nói về cây duối, ông Đỗ Văn Tuyên-Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) Bonsai Đông Gia Lai cho hay: Duối còn có tên gọi khác như duối nhám, duối dai, hoàng anh mộc và có tên khoa học là Streblus asper lour. Duối mọc nhiều ở các vùng đồi núi, vườn, rẫy và thường được trồng làm hàng rào. Nhờ sức sống mãnh liệt, thích nghi tốt với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, ít sâu bệnh nên cây duối được xem như "vua của các loại cây".
“Sau nhiều năm sưu tầm, 32 thành viên CLB hiện sở hữu hơn 200 cây duối bonsai dáng thế đẹp. Nhằm phục vụ người dân ngắm hoa, cây cảnh ngày Tết, cùng với trưng bày hơn chục cây cảnh dọc đường Quang Trung (đoạn trước trụ sở Thị ủy, UBND thị xã), từ ngày 18 tháng Chạp đến nay, CLB bày bán gần 200 cây cảnh như sanh, sung, khế, lộc vừng, sam núi, duối...Đến nay đã bán được 16 cây cảnh, trong đó có 5 cây duối bonsai tầm trung và mini, giá bán từ 1-30 triệu đồng/cây”-ông Tuyên cho biết.
Tham gia trưng bày cây cảnh tại gian hàng, anh Đặng Như Cường (thôn 6, xã Kông Bơ La, huyện Kbang) cho biết: anh gắn bó với nghề sưu tầm, kinh doanh cây cảnh gần 20 năm. Hiện vườn của anh có hàng trăm cây cảnh các loại, trong đó có 36 cây duối bonsai từ 5-40 năm tuổi với các dáng trực, nghiêng, xiên, thác đổ, bay tự nhiên độc, lạ và mang triết lý sâu xa, ý nghĩa như tam đa, ngũ phúc, phụ tử, phu thê, quân tử, sum vầy; các cây đã được trồng trong những chậu cảnh phù hợp.
“Dịp này, tôi đem mấy cây duối bonsai giới thiệu, kết nối với khách hàng và học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc, tạo tác cây cảnh từ bạn bè, nghệ nhân trong CLB. Tôi đã bán 2 cây duối được gần 10 triệu đồng. So với các loại cây hoa cảnh, lá màu, duối cảnh có giá cao hơn. Bán được 2 cây duối tôi có tiền tái đầu tư, sắm sửa đồ Tết cho gia đình”-anh Cường nói.
Nắm bắt nhu cầu sưu tầm duối bonsai đẹp của giới chơi cây cảnh, từ năm 2019 đến nay, anh Nguyễn Công (tổ 1, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) dày công kiếm tìm phôi duối về chăm nom, cắt tỉa, tạo dáng. Hiện vườn của anh có 20 cây duối lớn nhỏ hội tụ 4 yếu tố: cổ (độ già cỗi), kỳ (lạ, công phu), mỹ (đẹp), văn (ý nghĩa của cây). Tùy vào độ tuổi, kiểu dáng, kích thước, giá bán mỗi cây khác nhau, từ vài triệu đồng đến cả trăm triệu đồng.
Để tạo ra cây duối bonsai đẹp có giá trị, anh Công chọn mua những cây phôi chất lượng, mang về ươm trong cát trộn với xơ dừa, phân chuồng hoai mục nhằm tăng độ tơi xốp và dinh dưỡng, giúp cây phát triển tốt. Sau đó, dùng kẽm định hình cành, nhánh, tạo dáng bonsai. Bằng óc thẩm mỹ, kỹ thuật uốn cành, tạo tán, anh thổi hồn biến cây phôi tự nhiên thành cây bonsai nghệ thuật bắt mắt.
Trong vườn cây cảnh của mình, anh Công tâm đắc nhất cây duối dáng đại thọ có chu vi gốc 1,5m, cao 5m và cội duối cổ quái với nhiều cành, nhánh độc lạ. Đầu tháng 1 vừa qua, có người trả cội duối cổ quái gần 600 triệu đồng nhưng anh chưa bán mà muốn để chăm sóc, tạo tác thêm. Dịp Tết này, anh đã bán 3 cây duối tầm trung, thu về gần 30 triệu đồng. "Nghề trồng duối cảnh không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định mà còn giúp tôi tĩnh tâm, khám phá thêm nhiều vẻ đẹp của thiên nhiên, mở mang óc thẩm mỹ, nâng cao tay nghề”-anh Công nói.
Yêu thích và sưu tầm cây cảnh gần 20 năm nay, mỗi dịp Tết đến, Xuân về, anh Trần Thọ (thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đak Pơ) tự thưởng cho mình bằng cách mua một vài cây cảnh bổ sung vào bộ sưu tập đồ sộ của mình với gần 2.000 cây cảnh các loại. Năm nay, anh Thọ mua 2 cây duối của nhà vườn ở huyện Đak Pơ và thị xã An Khê, nâng tổng số cây duối bonsai sở hữu lên 100 cây.
“Cây duối chủ yếu được khai thác từ tự nhiên, qua đôi bàn tay khéo léo của nghệ nhân, những cây phôi được gọt giũa thành cây bonsai độc nhất, không cây nào giống cây nào. Bên cạnh đó, duối khó nhân giống, phát triển chậm, để có được cây duối dáng thế to đẹp mất rất nhiều thời gian, công sức. Vì thế, sở hữu được cây duối bonsai hội tụ các yếu tố cổ-kỳ-mỹ-văn, xem như cầm báu vật trong tay”-anh Thọ chia sẻ niềm đam mê cây cảnh.
Anh Phạm Văn Hữu (phường An Phú, thị xã An Khê) chọn mua cây duối mini để bàn tiếp khách. Theo anh Hữu, cây duối tuy nhỏ, nhưng thân gốc đã nổi nu cục bắt mắt; các cành nhánh mạnh mẽ, kiên cường, đầy sức sống. Bên cạnh chậu cúc, cây mai, cây duối xanh góp phần tô thắm sắc Xuân ngày Tết. “Năm mới, tôi mong gia đình ai cũng mạnh khỏe, bình an, gặp nhiều may mắn”-anh Hữu bộc bạch.
Lý giải nhu cầu trưng duối cảnh ngày Tết, ông Lý Văn Mười-Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh thị xã An Khê nhận xét: “Duối là một trong những cây cảnh được giới sành chơi cây cảnh ưa chuộng nhiều năm nay. Những năm trước, người chơi cây cảnh sưu tầm cây sanh, sung, sam núi, bông giấy để trang trí nhà cửa, còn năm nay, theo trào lưu người dân chọn mua duối bonsai bổ sung vào bộ sưu tập, trưng bày trong phòng khách, ban công, sân vườn để tôn lên nét đẹp không gian ngày Tết Nguyên đán”.
