Đâu phải mùa măng cuối

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hoàng hôn chỉ vừa kịp phơn phớt hồng lên sườn núi là vào đêm rất nhanh. Giờ này ở làng, những người già đã bắt đầu nhóm lửa. Riêng ngôi nhà nhỏ của chị em Vôn vẫn tù mù như chưa từng có vệt sáng len lỏi qua đây. Vôn chưa về, mười ngón chân em đang bấm vào cái nhầy nhụa của đất đỏ giữa mùa mưa Tây Nguyên mà lần ra khỏi bìa rừng.

Mùa này, măng đang rộ. Chiều nào, Vôn cũng địu em Vin theo các chị trong làng, lặng lẽ nối nhau đi lấy lộc rừng. Người già vẫn bảo măng là thứ lộc trời ban cho buôn làng, để đắp vào cái bụng những ngày giáp hạt. Vôn mồ côi cha từ bé, mẹ vừa mất tháng trước vì trượt chân ngã giữa dải núi mịt mùng trên đường đi gùi măng, không người hay biết. Thế mà chị em Vôn vẫn yêu những mùa măng lắm. Nhiều lần bị gai đâm xước cả tay, vừa xót vừa ngứa. Ừ thì “ăn của rừng, rưng rưng nước mắt”.

 

Minh họa: Kim Hương
Minh họa: Kim Hương

Vôn gùi măng sau lưng, địu em Vin phía trước, chốc chốc lại vòng tay ra sau xốc lại chiếc gùi cho ngay thẳng. Cu cậu nằm gọn lỏn như chú sóc nhỏ trong lòng chị, có khi choàng dậy khóc ré lên. Vôn mệt lắm, lại không biết ru em nên cứ cắm cúi đi, để mặc hai nắm tay nhỏ bé kia cứ lần tìm vú mẹ trên tấm ngực gầy nhom của cô chị gái vừa tròn 13 tuổi. Hơi núi về đêm lạnh buốt. Vôn nhớ mẹ quá, lại thương em nhưng tuyệt nhiên không khóc. Cô giáo đã dạy không được ngã lòng trong những ngày hoạn nạn. Vôn vẫn chưa quên. Nhún người qua vòm cây bụi, men ra lối đường, ngôi nhà giữa làng kia rồi. Túm bắp vàng ở gác bếp, Vôn định sẽ um lên, dằn bụng.

*
Từ hôm mẹ mất, Vôn chẳng được tròn giấc. Khi ngọn núi cao nhất còn khuất trong sương giá, đàn sáo đen còn rít khe khẽ trong các hốc núi sau nhà thì Vôn đã trở dậy. Không phải để đến trường, Vôn đã nghỉ học từ đầu tuần vì chẳng tìm được ai trông giúp em Vin. Đứng tần ngần ở cửa, Vôn nhớ cái khoảng sân trường lắm bạn bè, nhớ bảng đen chi chít chữ và những lần há cái miệng nhỏ xinh của mình, vừa ngơ ngác vừa thích thú, khi nghe cô Hương kể những mẩu chuyện về các bạn nhỏ ở ngoài phố thị. Thích thú vì chúng xa lạ quá đỗi. Chiếc áo trắng cô tặng hôm khai giảng, Vôn còn móc ở đầu giường, ra vào vẫn để ý vì sợ mưa dầm thế này, không khéo lại mốc thếch lên như màu của ngói. Vôn thấy mình đang lớn. Cảm tưởng như có gì đó nhu nhú lên trong bờ ngực lõm, như đọt măng rừng ngấm mạch suối nguồn mà bung tỏa cho hết kỳ mưa đổ. Ngờ ngợ thế mà chưa lần nói với ai. Vôn từng có một chị gái, nhưng chị cũng về với Atâu rồi. Chỉ vì tức chồng bê tha chè rượu mà chị uống thuốc diệt cỏ, tự kết liễu cuộc đời. Đó là ngày mà Vôn tưởng như mình không còn cất được tiếng nói…

*
Chiều muộn. Những đám cỏ tranh bên hông nhà va vào nhau sàn sạt, mưa xói vào từng lớp đất, mái nhà Vôn như cong lên hứng cái gắt gay của trời. Chưa thấy các chị í ới gọi đi hái măng, tiếng em Vin the thé ở mép giường khiến lòng Vôn càng thêm thắc thỏm. Có lẽ nào thằng Sục lại đến? Chị gái Vôn mất rồi, nó vẫn không để cho Vôn yên thân. Chiều nào canh lúc hai chị em Vôn không lên rừng, nó lại lăm le qua kiếm ăn và buông lời mạt hạng:

- Chị mày chết rồi, mày phải lấy tao. Rầm sàn gãy thì phải thay, dát sàn nát thì phải thế. Mày đừng trốn!

Chị của Vôn yêu thằng Sục là người cùng họ Kpă, người già cấm rồi, vì lấy nhau sẽ bị Yàng trừng phạt, khiến cho đau ốm liên miên hoặc không có con cái. Câu nói của thằng Sục cứ vọng trong đầu Vôn mãi. Yàng ơi, cái tục nối dây giờ lại quay ra làm khổ Vôn nhiều đến thế. Em chỉ vừa hoàn thành xong bậc Tiểu học, nhập trường mới còn chưa kịp gọi cho thạo tên các bạn trong lớp. Làm sao có thể tròn vai người vợ? Vôn ngơ ngác, rụt hẳn người, tựa vào tấm ván che, cái hoảng sợ càng khiến cho con người trở nên nhỏ bé. Vôn ước được vào lớp của cô Hương, những con chữ từ cô hấp dẫn Vôn đến lạ. Cô thường bảo:

- Người ta nói không học giống như đứng úp mặt vào tường, không thấy gì mà còn không tiến lên được.

Vôn tuy áo quần lấm lem nhưng gương mặt rất duyên, lại chuyên cần nên được cô thương lắm. Vôn để ý khi cô giảng bài vẫn hay nhìn xuống phía Vôn và nhoẻn cười. Những ngày dẫn cô xuống buôn để vận động các bạn ra lớp, Vôn thỏ thẻ:

- Các bạn hư quá, cứ làm cô buồn. Em hứa sẽ không như thế.

Cô giáo khuyên Vôn đừng bỏ học, có khó lắm cũng ráng học hết các lớp của trường mình. Ý là học hết cấp II, Vôn ngầm hiểu thế. Cô Hương định rồi sẽ xin cho Vôn theo học một trường dạy nghề ở phố. Vôn khéo lắm. Rồi em sẽ như con chim se sẻ, cất cánh bay xa, thoát khỏi nỗi cơ cực đang đeo bám từng ngày. Nơi Vôn đến sẽ không có những ngày nắng oi nồng, cũng không ngày mưa giá rét. Vôn nghĩ vậy. Tưởng đến đây thôi, ánh mắt Vôn trong veo tựa giọt nắng đang thì xuân sắc, lòng Vôn xôn xao như có ngàn nhựa sống bỗng chốc cựa mình bừng thức, tuôn trào.

Đã lâu rồi Vôn không còn biết ngửi mùi hương trên tóc mình. Vôn ngỡ như không một nơi nào có thể khiến mình thôi sợ hãi. Ngay cả ngôi nhà này bỗng nhiên cũng trở thành một chốn nương thân rất mơ hồ. Trước mắt Vôn giờ đây, mây trên cao cũng vàng xạm đi một màu hệt như mặt người đang cau có. Vôn và em Vin là những đứa trẻ bị bỏ rơi. Vôn biết thế. Đầu Vôn như đeo đá. Lẩn trốn thằng Sục vì sợ hãi. Lẩn trốn cả cô Hương vì xấu hổ. Rõ là Vôn đang sống, nhưng sao lại có cảm giác như cái chết đang lặng thầm đi bên cạnh. Thằng Byê học cùng lớp 5 với Vôn ngày trước, nó cũng tự tử đấy. Có phải vì nó cũng buồn như Vôn bây giờ không? Vôn mong được đi nhặt ổi rụng ở làng bên với nó một lần nữa. Nhưng muộn rồi!

*
Thằng Sục lại đến. Trong cái ui ui của chiều tà nơi gác bếp. Vừa kịp thấy nó lững thững xách theo bịch rượu trắng từ ngõ đi vào, Vôn vùng dậy chạy tới ôm Vin, rổ lá mì trên tay rơi xuống, vãi đầy sàn. Vôn quấn Vin sau lưng rồi chạy. Bỏ mặc trong căn nhà ấy, thằng Sục say mèm, có khi thấy bóng mình mà ngỡ Vôn đang lẩn khuất đâu đó gần bên. Vôn chạy đỏ cả khóe mắt, xóc cả ruột gan trên con đường cũng bết một màu đỏ thẫm. Sự rời bỏ này, Vôn không hề định trước. Vôn đi đâu giữa những dãy núi tối sầm vây quanh bốn phía. Vin khóc ư ử sau lưng, Vôn thấy mình như đang bơi trong cái biển sương đầy giá buốt của núi, vỡ toác những hy vọng. Hương măng rừng cứ thấp thoáng trong đầu Vôn như thể những ngày vừa qua là mùa măng cuối. Sấm rền không ngớt, mưa ào ào trút xuống, đàn chim rối rít trên tảng đá đâu đó. Vôn cởi khăn, địu em Vin ra phía trước, thân Vôn ướt đẫm trong mưa...

*
Gần 12 giờ đêm. Phòng của cô Hương trong khu nhà tập thể vẫn sáng đèn. Vôn đứng xơ rơ ngay phía trước, run rẩy đưa tay gõ cửa. Vôn không kịp nghĩ nhiều nhưng ít nhất, Vôn tin là đã tìm được cho mình một chốn bình yên, thoát khỏi cơn sợ hãi đang lấp đầy trái tim. Vôn tin, rồi có ngày mình sẽ quay về trên những con đường gùi măng, gùi thức quà của núi mà vui say sưa. Sẽ lại thấy nắng ấm như ngày có mẹ. Và sẽ không bao giờ có mùa măng cuối...

Lữ Hồng

Có thể bạn quan tâm

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

null