Sau cú điện thoại gây choáng váng Trung Quốc của ông Donald Trump với lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, ông Trump bị chỉ trích là nghe điện thoại vô tổ chức. Sự thật có đúng? Các lãnh đạo thường gọi điện cho nhau ra sao?
 |
| Ông Trump có ngẫu hứng nghe điện thoại của bà Thái Anh Văn? Khó lòng có chuyện đó! |
Bằng việc điện đàm trực tiếp với lãnh đạo Đài Loan, gọi bà Thái là "tổng thống", ông Trump đã bước qua lằn ranh mà suốt gần 40 năm qua không tổng thống Mỹ nào làm, dù là mới đắc cử hay đang tại chức. Ông Trump cùng lúc gạt đổ hết nỗ lực không ngừng của Trung Quốc gần 4 thập niên qua thuyết phục các nhà lãnh đạo Mỹ không làm điều đó.
Nhưng ông Trump chủ động hay bị động, ngẫu hứng hay có kế hoạch cho “cú a lô” chấn động thế giới vẫn là đề tài tranh luận ầm ĩ không ngớt, dẫu nó được thực hiện từ hôm 2-12 qua. Nhiều chính trị gia Mỹ chỉ trích đó là hành động vô tổ chức của ông Trump, trong khi báo Washington Post từng dẫn các nguồn tin thân cận với ông Trump khẳng định rằng cuộc điện đàm được lên kế hoạch từ lâu, từ lúc ông Trump còn chưa rõ mình có được đảng Cộng hòa chọn để tranh cử tổng thống hay không.
Để tự giải đáp câu hỏi đó, hãy xem quy trình thường quy các lãnh đạo thế giới gọi điện thoại cho nhau như thế nào:
 |
| Khi Tổng thống Barack Obama nghe điện thoại trong Nhà Trắng, có rất nhiều người "nghe phụ" ông! |
Tình huống đơn giản nhất
| "Hillary Clinton đây, thật đấy!" Kiểm tra gắt gao và chuẩn bị kỹ lưỡng không có nghĩa mọi chuyện lúc nào cũng đi đúng quỹ đạo. Bà Hillary Clinton, lúc còn là ngoại trưởng Mỹ từng khổ sở chen chân vào... đường dây điện thoại Nhà Trắng. Chính bà kể: "Tôi đã phải vật lộn với nhân viên trực tổng đài Nhà Trắng vì người này không tin tôi là tôi". |
“A lô, cho tôi nói chuyện với ông tổng thống” không phải là câu mà nhân viên trực tổng đài các phủ tổng thống trên thế giới thường nghe từ các lãnh đạo nước ngoài.
Trước khi lãnh đạo 2 nước nói chuyện với nhau, bộ sậu nhân viên của họ đã phải "chạy" từ trước để sắp xếp mọi chuyện.
Chính trị gia từng là phó cố vấn an ninh quốc gia của cựu phó tổng thống Mỹ Dick Cheney giải thích tình huống đơn giản nhất: "Khi 2 nước đã có mối quan hệ thân thiện với nhau, mọi chuyện có thể chỉ là nhân viên từ phòng Tình huống của một bên gọi cho đối tác và nói rằng nguyên thủ quốc gia của tôi muốn nói chuyện với lãnh đạo của ông".
Còn trong trường hợp 2 bên ít liên lạc, đại sứ thường là người đầu tiên thay mặt cho lãnh đạo của mình gởi lời đề nghị điện đàm. Hai bên sẽ thống nhất đề tài điện đàm, các điểm chính sẽ bàn bạc và nếu đi đến thống nhất, đội hỗ trợ ấn định mọi chi tiết nhỏ nhất liên quan đến "cú a lô thượng đỉnh".
Nghề "nhắc bài" tổng thống
 |
| Bà Hillary Clinton từng bị nhân viên tổng đài Nhà Trắng nghi mạo danh |
Chỉ với một cú điện đàm ngắn ngủi của tổng thống, rất nhiều bàn tay phải thò vào trước đó. Hãng truyền thông BBC ngày 5-12 cho biết ở Mỹ, Hội đồng an ninh quốc gia (NSC) - cơ quan tư vấn về an ninh và đối ngoại - thông thường sẽ chuyển cho tổng thống một hồ sơ ghi rõ thông tin của người gọi và có thể thêm vài gợi ý về chủ điểm nói chuyện. Thường thì bộ sậu phục vụ tổng thống Mỹ cũng "nhắc bài" từ trước cho tổng thống về các thông tin cá nhân của người sẽ "ở bên kia đầu dây", chẳng hạn như vợ/chồng người ở "bên kia đầu dây" vừa bị bệnh.
Nếu chủ đề cuộc điện đàm thuộc thể loại rắc rối hay nhạy cảm, NSC sẽ đề nghị họp ngắn với tổng thống từ trước, cũng để "nhắc bài".
Chuyên gia nghe điện thoại tổng thống
Nếu như bạn thuộc típ người rất khó chịu khi có người khác dỏng tai nghe bạn nói chuyện điện thoại, bạn không thể làm tổng thống hay thủ tướng. Các nhà lãnh đạo khắp thế giới có cùng một nỗi khổ chung: bị kiểm soát gắt gao điện thoại, không phải từ một mà nhiều người, bao gồm thông dịch viên và các trợ lý.
Ngay cả trong trường hợp một lãnh đạo thông thạo ngôn ngữ của người điện đàm, ông/bà ta vẫn thường nói bằng tiếng mẹ đẻ. BBC dẫn lời Kevin Hendzel, từng là một nhà ngôn ngữ học tại Nhà Trắng giải thích đây không chỉ là vấn đề kiêu hãnh quốc gia mà còn để tránh tối đa sự hiểu lầm và giữ đúng sắc thái biểu cảm như mong muốn.
Thông dịch viên đến lúc này đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Nhưng ông tổng thống/thủ tướng thường không phải lo. Để đạt được tới cấp thông dịch cho nguyên thủ quốc gia, thông dịch viên của họ phải ở trên mức "5 sao".
 |
| Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Thủ tướng Đức Angela Merkel đều thông thạo ngôn ngữ của nhau; nhưng khi điện đàm, họ dùng tiếng mẹ đẻ và qua thông dịch |
Tổng thống cũng bị lừa
Lừa tổng thống chẳng phải là chuyện dễ, nhưng không phải là không thể. Trong số những kẻ đi lừa, nhà báo là đối tượng "cộm cán" nhất. Mới hồi đầu năm 2016, một người dẫn chương trình radio "thò miệng" được tới tận tai Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy, giả làm lãnh đạo của vùng tự trị Catalonia ở nước này.
Cao tay hơn là một phát thanh viên khác làm việc cho "báo nói" El Zol ở Miami (Mỹ). Hồi năm 2003, anh ta gọi cho tổng thống Venezuela lúc đó là ông Hugo Chavez, tự xưng mình là... lãnh tụ Fidel Castro. Sau đó, tay nhà báo giở trò tương tự với ông Castro, xưng mình là Chavez.
Một cú lừa khác cũng đến từ một nhà báo phát thanh. Chuyện xảy ra từ năm 2005 và mục tiêu là ông Evo Morales, lúc đó là tổng thống mới đắc cử của Bolivia, còn tay nhà báo vào vai Thủ tướng Tây Ban Nha lúc bấy giờ là Jose Luis Rodriguez Zapatero. Một lần khác, vào năm 1995, Thủ tướng Canada "giả" đã gọi điện thoại trót lọt cho nữ hoàng Anh. "Diễn viên" cũng là nhân viên đài phát thanh nốt. Quả là một nghề đầy tai tiếng!
Theo Thanhnien
