Vỡ mộng "cơn lốc vàng đen" titan (*): Cuộc chiến giành sự sống

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Nhiều người phải rời quê vào TP HCM lập nghiệp, số khác ngày đêm gửi đơn đi khắp nơi cầu cứu cơ quan chức năng để giành lại môi trường sống.

Mới đây, ông Đinh Trung - cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận - đã cùng người dân tham gia viết đơn yêu cầu các mỏ titan ngưng hoạt động. Tham khảo với các nhà khoa học, ông Trung cho rằng UBND tỉnh Bình Thuận không dựa vào cơ sở khoa học mà chỉ dự đoán rồi kết luận trữ lượng titan ở địa phương là 599 triệu tấn, ước tính 140 tỉ USD là không khác gì "đếm cua trong hang".

Dân bỏ làng lang bạt lập nghiệp

Kể từ khi các mỏ titan hoạt động, những hàng bạch dương chết dần, thảm cỏ ở các cánh đồi không còn xanh tốt, nguồn nước ô nhiễm, nhiều người phải tìm nơi khác mưu sinh. Cả gia đình ông Trần Văn Cẩn, 36 tuổi, ngụ xã Hòa Thắng, huyện Bắc Bình, làm nghề chăn dê, trồng rau phải bỏ quê vào TP HCM lập nghiệp. "Dê nuôi ngày càng ốm yếu, thường xuyên bệnh rồi chết nên tôi bị hụt vốn. Cạnh các mỏ titan thì có nhiều hạt bụi bám vào thức ăn" - ông Cẩn than thở. Ông Cẩn lo lắng khi thấy đứa con trai bị bệnh liên tục, sợ môi trường sống ở quê không bảo đảm nên phải tìm chỗ mới.

 

Khu vực gần các mỏ titan, nguồn nước ngầm bị ô nhiễm nặng, người dân thiếu nước sản xuất
Khu vực gần các mỏ titan, nguồn nước ngầm bị ô nhiễm nặng, người dân thiếu nước sản xuất



Nằm cách mỏ titan Thiện Ái vài cây số, vườn dưa hấu của bà T.V.H hiện không thể thu hoạch. Bà H. cho biết dưa vừa lớn bằng bàn tay đã khô quéo lại do thiếu dinh dưỡng và nước, số khác vừa mới đậu trái đã héo úa. Nguồn thu nhập chính của gia đình bà H. suốt 3 năm qua là trông vào việc đi biển. Thấy nhiều người bỏ quê đi nơi khác sinh sống bà H. cũng đang dự tính dẫn cả gia đình vào Nam lập nghiệp.

Tìm đến khu vực xung quanh các mỏ titan, chúng tôi nhận thấy có nhiều hố nước đỏ nằm giữa các bãi cát. Cây xanh chết sạch và chỉ còn người già và trẻ em, còn thanh niên đã đi nơi khác tìm việc.

Bị đe dọa vì cầu cứu

Trước tình cảnh các đồi cát bị đào sâu, rừng bạch dương tàn phá, cảnh trơ trọi hoang hóa lớn dần, nhiều người dân đã viết đơn gửi khắp nơi để tìm ra phương án tốt nhất, hài hòa lợi ích của nhà đầu tư mà vẫn bảo đảm môi trường sống và giữ được cảnh quang tự nhiên như trước đây nhưng cũng không có chút động tĩnh hữu hiệu từ cơ quan chức năng. Ông H., ngụ phường Mũi Né, TP Phan Thiết, cho biết ông cùng hàng xóm mỗi tối mò đến các mỏ titan dùng điện thoại ghi lại hoạt động trái phép rồi chuyển tư liệu nhờ các đại biểu kiến nghị, góp thêm ý kiến.

Tuy nhiên, ông H. buồn bã nói sau 4 năm ròng rã gửi đơn cầu cứu, cuối cùng ông cũng phải dừng lại vì nhiều lần gia đình ông bị những thanh niên lạ mặt đến hăm dọa. Có lần đi làm về khuya, ông bị 4 người lạ chặn đầu xe và cảnh cáo.

Ông Trần Hữu Bình, nguyên đại biểu HĐND tỉnh Bình Thuận, dù đã 95 tuổi, vẫn lên tiếng mạnh mẽ về những thảm h mà các mỏ titan ở đây gây ra cho môi trường sống. Nhưng mỗi lần đại biểu tiếp xúc cử tri, ông Bình lại gặp những áp lực. Nhiều người khuyên ông không nên tiếp tục đấu tranh vì tuổi đã lớn nhưng ông vẫn kiên định và đã hàng chục lần tìm đến các mỏ titan để kiểm tra thực tế.

"Chưa có hiệu quả nên dừng ngay!"

Ông Đinh Trung nhận định việc cho phép khai thác titan ồ ạt làm cạn kiệt nguồn nước ngầm và ảnh hưởng đến nguồn nước sản xuất của người dân xung quanh. Nơi khai thác titan hầu hết là vùng đồi cát, hoàn toàn không có nước trên bề mặt. Từ đó, các doanh nghiệp phải hút nước ngầm và nước biển để tuyển quặng và sau đó xả ra hồ khiến nhiều khu vực bị nhiễm mặn.

Để chứng minh, ông Trung cung cấp cho phóng viên những bức hình do chính ông ghi lại được. Thực tế cho thấy các đồi cát cách đây hơn 10 năm chi chít cây xanh. Bây giờ chỉ là những hố sâu, nham nhở. Mùa nắng xảy ra tình trạng cát bay, mưa xuống thì sạt lở và điển hình nhiều năm xảy ra không ít vụ vỡ hồ.

Theo ông Trung, xét về góc độ kinh tế và đóng góp cho tỉnh, nguồn thuế thu từ hoạt động này chưa đến 1%, việc khai thác làm sao để hiệu quả, không ảnh hưởng đến đời sống và sức khỏe của người dân, không ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, không kìm hãm, triệt tiêu các ngành kinh tế khác.

"Vì sao báo chí và người dân ghi nhận được việc titan đang hủy hoại môi trường ven biển ở Bình Thuận và các doanh nghiệp đang lén lút hoạt động nhưng chính quyền không hay?" - ông Trung nêu vấn đề và nhìn nhận: "Tôi tin có hiện tượng bao che cho doanh nghiệp và cơ quan chức năng cấp tỉnh đang xa dân và không chịu lắng nghe tiếng nói từ bà con. Minh chứng điều này là hàng chục lá đơn gửi đi nhưng chẳng có một phản hồi. Rất nhiều cuộc họp HĐND tỉnh, các ý kiến phản ánh chỉ là được ghi nhận và xem xét".

Rút lại vấn đề, vị cựu bí thư đề xuất Thanh tra Chính phủ cần thanh tra lại hoạt động titan ở Bình Thuận để có góc nhìn khách quan và bảo đảm cuộc sống người dân tốt hơn.


Chưa đủ điều kiện khai thác titan

Hiện tại có 25 doanh nghiệp xin khai thác titan ở Bình Thuận. Tuy nhiên, chỉ có 4 doanh nghiệp xây dựng mỏ khai thác. Để có thể khai thác, bắt buộc phải có giấy phép khai thác nguồn nước trong khi Bình Thuận đang thiếu nước nghiêm trọng nên hiện chưa đủ điều kiện khai thác, thăm dò.

Năm 2009, Sở Khoa học - Công nghệ tỉnh Bình Thuận và Viện Địa lý Tài nguyên thuộc Viện Khoa học - Công nghệ Việt Nam đã khảo sát tình trạng phóng xạ ở mỏ Thiện Ái cho thấy nước biển ở các khu vực ven biển và quá trình khai thác titan có hoạt độ phóng xạ vượt tiêu chuẩn Việt Nam.

Năm 2011, kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) cho thấy nước thải tại 5 đơn vị khai thác titan đều có hoạt độ phóng xạ vượt tiêu chuẩn, ngoài hoạt độ phóng xạ thì theo kết luận thanh tra và phiếu phân tích mẫu thì nhiều chỉ tiêu khác cũng vượt ngưỡng quy định. Năm 2013, tổ giám sát của Bộ TN-MT lấy mẫu tại Công ty Phú Hiệp ghi nhận về hiện tượng phóng xạ cũng cho thấy cũng vượt tiêu chuẩn hàng chục lần. Năm 2015, Bộ TN-MT tiếp tục thanh tra hoạt động titan của 3 doanh nghiệp. Tất cả đều chưa có giấy xả thải đang hoạt động nhưng lấy cớ ngưng khai thác hoàn chỉnh hồ sơ nên Bộ TN-MT không lấy mẫu xét nghiệm.


Lê Phong (NLĐO)

Có thể bạn quan tâm

Hào hùng một thời hoa lửa

Hào hùng một thời hoa lửa

“Trưa 2/4/1975, thanh niên sinh viên học sinh (TNSVHS) nội thành chiếm rạp hát Hòa Bình (Đà Lạt), treo lá cờ Mặt trận Giải phóng và băng rôn “Hoan hô Quân Giải phóng miền Nam” lên nóc rạp hát.

Mùa vàng dưới những rặng cây

Mùa vàng dưới những rặng cây

Những quả cây vàng ươm rụng xuống nằm lổn nhổn dưới rừng cây đã đến mùa thu hoạch. Từng đoàn người lụm cụm nhặt lấy phần hạt tinh túy nhất mang về cho chủ vườn, đưa vào các nhà máy, chế biến thành loại hạt giá trị cao cung ứng cho thị trường khắp thế giới.

Xanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối: Vươn mình trong kỷ nguyên mới

(GLO)- 50 năm sau ngày giải phóng, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng nỗ lực vươn lên của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, vùng đất “nóc nhà” của Đông Dương chuyển mình mạnh mẽ. Bước vào giai đoạn mới, vùng Tây Nguyên đang đứng trước vận hội mới, phát huy lợi thế vươn lên cùng đất nước.

Các dự án triển khai dang dở, kéo dài (trong ảnh là đoạn đường cụt giữa TP. Gia Nghĩa do vướng mặt bằng) làm lãng phí nguồn lực đầu tư công

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ 4: Gia Lai ngày ấy, bây giờ...

(GLO)- Sau ngày giải phóng năm 1975, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Gia Lai đã cùng chung sức, kiến thiết lại quê hương từ đống hoang tàn của chiến tranh. Đến nay Gia Lai đã vươn mình phát triển mạnh mẽ, từ đô thị đến nông thôn khoác lên mình màu áo khang trang. 

Chuyện đời mẹ liệt sĩ 115 tuổi

Chuyện đời mẹ liệt sĩ 115 tuổi

Năm nay, cụ Nguyễn Thị Tý ở xã Quang Tiến, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã sống hơn trăm năm có lẻ, mà phần “lẻ” ấy lại không hề nhỏ tẹo nào. Ở tuổi 115, cụ hiện vẫn khỏe mạnh bên các con và 23 cháu, 43 chắt và 14 chút nội, ngoại…

Xanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2

E-magazineXanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2: Buôn Ma Thuột từ hoang phế vươn lên thủ phủ Tây Nguyên

(GLO)- Nếu chiến thắng Đak Tô-Tân Cảnh ( năm 1972) xoay chuyển cục diện chiến trường Tây Nguyên thì chiến thắng Buôn Ma Thuột đánh sập “tử huyệt” của địch, mở ra Chiến dịch Hồ Chí Minh để Bắc-Nam sum họp một nhà. Từ một thị xã hoang phế, Buôn Ma Thuột ngày nay xứng đáng là thủ phủ Tây Nguyên

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Từ bao đời nay, với người dân trên đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), mỗi khi có người thân gặp nạn ngoài biển mà không tìm thấy xác, gia đình họ sẽ tìm đến “pháp sư” nhờ nặn một “hình nhân thế mạng” bằng đất sét, thực hiện nghi lễ chiêu hồn, nhập cốt rồi mang đi chôn như người quá cố.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 5: Chuyện về người chiến sĩ nhiều lần cảm tử, góp công giải phóng miền Nam

Phải hẹn rất nhiều lần, tôi mới gặp được người cựu chiến binh, Đại uý Nguyễn Đức Trọng (SN 1956, quê quán xã Long Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An, người góp công cùng đồng đội tham gia giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.