Tình mẹ-duyên con và mối nợ thi ca

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Khoảng chục năm trở lại đây, bạn đọc ở Gia Lai đã khá quen thuộc với hai cái tên: Giang Nhi và Lê Vi Thủy. Đó là hai mẹ con, họ cùng là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Gia Lai, chuyên ngành thơ. Và trong những ngày tới, họ sẽ cùng nhau trình làng 2 tập thơ. Người mẹ-tác giả Giang Nhi-với tập thơ đầu tay “Ngã gió”, còn người con-tác giả Lê Vi Thủy-là tập thơ thứ 2 trong sự nghiệp sáng tác với tên gọi “Ngày hạt mầm tỏa hương” do Nhà Xuất bản Hội Nhà văn cấp phép. Họ đang hoàn tất những công việc cuối cùng để chuẩn bị cho buổi lễ ra mắt sách vào trung tuần tháng 11 này.
Giang Nhi tên thật là Nguyễn Thị Thu, quê ở Phú Yên nhưng lập nghiệp và gắn bó với Pleiku gần 50 năm. Bà bắt đầu làm thơ từ khi còn là một thiếu nữ. Cuộc sống bộn bề nên mãi sau này bà mới quay trở lại với thơ. Và quả thật, đọc “Ngã gió”, tôi nhận ra điều đó. Mọi cảm xúc dồn nén qua thời gian được Giang Nhi trải lòng lên từng câu chữ. 40 bài thơ là những lát cắt cảm xúc được ghi lại một cách chân thực. Từ lý giải việc mình vẫn khắc khoải với thơ: “Người đàn bà duyên nợ với vần thơ/lòng khắc khoải suốt đời chưa an phận” (Thắp nến mùng ba tháng mười). Đến những buồn vui cá nhân rất riêng tư, cả những suy ngẫm về cuộc đời giả chân lẫn lộn: “làm sao biết được/phía sau mặt nạ/ai vui, ai buồn, ai cô đơn giữa dòng hối hả/với những bước chân lặng lẽ qua đường” (Mặt trời lên).
Thơ Giang Nhi khá phong phú về đề tài, giọng điệu cũng biến đổi khá linh hoạt, bà vận dụng nhiều thể thơ để chuyển tải cảm xúc. Tôi đặc biệt dừng lại khá lâu, đọc đi đọc lại những câu lục bát và thấy thực sự thích thú: “Mái đền rơi giọt sương gầy/Ngàn năm giấc mộng chưa đầy cơn mơ” (Chiều mưa tháp cổ); “Ừ thôi mùa đã cạn nguồn/Suối đau đá cuội chảy mòn đêm sâu” (Thôi).
Giang Nhi tự nhận thơ mình tuy không mượt mà nhưng là những cảm xúc thật trong cuộc sống hàng ngày, nó lặng lẽ như đời bà vậy. Điều đáng quý là bà dám dấn thân với đam mê để rồi nuôi dưỡng, hết mình với đam mê ấy và chắt lọc thành những tinh túy cá nhân. 
Đọc “Ngã gió” và “Ngày hạt mầm tỏa hương” cùng lúc và đặt chúng ở cạnh nhau mới thấy đúng là 2 tập sách đại diện cho 2 thế hệ. Nếu Giang Nhi đa số dùng những thể thơ có vần nhịp cổ điển như 4 chữ, 5 chữ, lục bát… để thể hiện thì Lê Vi Thủy hoàn toàn dùng thể tự do, phá cách trong cả giọng điệu và ngôn từ.
Bìa tập thơ “Ngã gió” của Giang Nhi và “Ngày hạt mầm tỏa hương” của Lê Vi Thủy. Ảnh: Khánh Châu
Bìa tập thơ “Ngã gió” của Giang Nhi và “Ngày hạt mầm tỏa hương” của Lê Vi Thủy. Ảnh: Khánh Châu
Phải thừa nhận rằng, thơ Lê Vi Thủy kén người đọc, không phải ai đọc cũng có thể hiểu ngay những điều mà chị muốn nói. Sự sắp đặt ngôn từ của Lê Vi Thủy là có chủ đích, với dụng ý nghệ thuật rõ ràng. Thủy chuyên nghiệp từ bìa sách cho đến cách phân chia bố cục nội dung với 2 phần. Phần 1 “Phố” là những quan sát, chiêm nghiệm, suy tư của người phụ nữ đang dần vào độ chín về cuộc sống hiện đại đang hối hả diễn ra xung quanh mình: “ngẫm thế giới này thật lạ/trái đất hình tròn nhưng con người lại thích hình vuông/bầu trời xanh nhưng lại nhuộm đỏ, tím, hồng/tiếng cười đôi khi lại là tiếng khóc/lời ngọt ngào chỉ đọng ở đầu môi” (thế giới thật lạ).
Nhịp sống thị thành hiện đại với muôn hình vạn trạng, sắc thái, mặt người, vui buồn, thật giả hỗn tạp, phức hợp thành một Lê Vi Thủy ở mọi góc nhìn, qua cảm nhận chủ quan của tôi, góc nhìn nào cũng thấy Thủy cô đơn. Đây có lẽ cũng là một điểm riêng dễ gặp ở những người làm thơ, nhất là phụ nữ: “phố thị một ngày không mộng mơ/vẫn inh oang còi xe bận rộn/vẫn khói bụi, toan tính thiệt hơn/cô đơn trong vỏ bọc yêu kiều” (lao xao nỗi nhớ).
Đúng như tên gọi của phần 2, “& Em”, mọi vui buồn của nhân vật trữ tình “em” đều có thể bắt gặp. Từ em-cô bé ngày xưa đã hóa đàn bà, đến em của hiện tại bề bộn cuộc áo cơm, con cái: “và vội vã tôi, giỏ đi chợ/tính toán kế hoạch một ngày/xoay xoay/những khát vọng theo nhau rời bỏ cuộc sống khó khăn” (đối diện). Nhưng dẫu có thế nào chăng nữa, cuối cùng, em vẫn: “phấn son lại mắt, môi, nụ cười/…/em cô bé ngày xưa đã hóa đàn bà/nhưng vẫn ngây ngô, bồng bột, dại khờ/đợi chờ anh, giấc mơ không bao giờ có mở đầu & kết thúc” (không phải em).
Tôi quý Lê Vi Thủy ở sự lao động chữ nghĩa nghiêm túc, luôn tìm tòi, sáng tạo và không ngại thể nghiệm. Tôi mong Lê Vi Thủy sẽ mạnh dạn hơn nữa trong cách tân sáng tạo, để có sự “triệt để” hơn về hình thức, ngôn từ, giọng điệu, để có thể tạo ra sự phong phú, đa thanh đa chiều hơn cho thơ...
KHÁNH CHÂU

Có thể bạn quan tâm

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

null