'Tấm chăn hẹp' học phí

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Năm học mới cận kề. Vấn đề học phí đại học (ĐH) tiếp tục được xới lên, lần này là tại hội nghị tổng kết năm học với giáo dục ĐH ở TP HCM, chiều 26-8, do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức.

Lẽ ra, theo quy định tại Nghị định 81 năm 2021, các trường ĐH công lập được phép tăng học phí theo lộ trình, từng năm học. Nhưng 3 năm qua, do ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, việc tăng học phí ĐH được Chính phủ chỉ đạo hoãn lại; và theo chỉ đạo mới đây, năm học 2023-2024 cũng phải hoãn, nhằm hỗ trợ người dân có con em học ĐH đang còn khó khăn.

Chủ trương này được các trường ĐH chấp hành, cùng với đó là kiến nghị nhà nước hỗ trợ, bởi ngân sách công đầu tư cho giáo dục còn thấp (ở Việt Nam khoảng 0,23% GDP mỗi năm), trong khi học phí chiếm gần 80% nguồn thu của hầu hết các trường ĐH công lập.

Giữ ổn định học phí ĐH chưa hẳn là chính sách công bằng giáo dục, vì "nhà giàu" cũng được hưởng như "nhà nghèo", trong khi "nhà nghèo" mới là nhóm đối tượng thật sự cần nhà nước hỗ trợ. Còn "nhà giàu" không phải ai cũng muốn học phí rẻ, vì học phí thấp thì khó mà đòi hỏi chất lượng GD-ĐT cao, đó đã thành quy luật, nói nôm na là "tiền nào của nấy". Các gia đình có điều kiện kinh tế khi không chấp nhận chất lượng GD-ĐT trong nước, tức khắc sẽ cho con cháu đi du học nước ngoài. Đây chính là sự mâu thuẫn của chính sách.

Bên cạnh đó, cần hiểu đúng bản chất của tự chủ ĐH. Tự chủ tài chính không đồng nghĩa với việc buộc tự lực cánh sinh toàn diện. Giáo dục là quốc sách hàng đầu thì không thể thiếu vắng vai trò nhà nước trong quá trình phát triển giáo dục công lập, trên thế giới chưa thấy quốc gia nào đứng ngoài cuộc.

Tại Việt Nam, từ năm 2015 đã thí điểm tự chủ ĐH ở 5 trường, tới cuối năm 2022 cả nước có 141/232 trường đủ điều kiện thực hiện tự chủ. Mà mức độ tự chủ càng cao thì bị cắt giảm ngân sách càng nhiều, thậm chí cắt hoàn toàn. Vậy, nếu nguồn đầu tư từ ngân sách công không còn, lại không được tăng học phí, thì các trường ĐH "sống" bằng gì?

"Tấm chăn học phí" có bấy nhiêu, buộc các trường phải co kéo cho mọi hoạt động, như thế có thể ngầm hiểu là giáo dục ĐH chỉ có thể giẫm chân tại chỗ hoặc phát triển theo bề ngang, không thể phát triển theo chiều sâu. Hệ lụy sẽ rất lớn khi xã hội lún sâu vào tình trạng thừa thầy, thiếu thợ, cung lệch pha cầu, thành phẩm từ hệ thống ĐH không đáp ứng được nhu cầu phát triển của đất nước.

Lãng phí này, nếu quy đổi định lượng thành tiền, có khi không thua kém khoản ngân sách công mà lẽ ra phải nên chi cho phát triển GD-ĐT!

Lời giải cho bài toán này phải là sự hỗ trợ trước mắt của nhà nước cho hệ thống ĐH công lập để bù vào khoản hụt thu từ học phí. Tăng cường hơn nữa vai trò của tín dụng sinh viên. Cùng với đó là tăng đặt hàng từ nhà nước đối với các trường ĐH, căn cơ hơn là tăng tỉ lệ ngân sách công đầu tư cho GD-ĐT hằng năm.

Có thể bạn quan tâm

Vì những mục tiêu trăm năm

Vì những mục tiêu trăm năm

(GLO)- Tháng Tám năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Việt Nam đã nhất tề đứng lên, lật nhào ách thống trị của phát xít Nhật, giành lại quyền độc lập cho dân tộc.

Vị thế Việt Nam

Vị thế Việt Nam

Kinh tế tăng trưởng đầy ấn tượng, chính sách ngoại giao linh hoạt và hiệu quả, vị thế quốc gia ngày càng tăng trên trường quốc tế… là những gì mà nhiều chuyên gia về các vấn đề quốc tế đã đánh giá về Việt Nam suốt những năm qua.

Đoàn kết, vì một Gia Lai giàu bản sắc, phát triển và hội nhập

Đoàn kết, vì một Gia Lai giàu bản sắc, phát triển và hội nhập

(GLO)- Làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Gia Lai về công tác chuẩn bị cho Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 vào ngày 25-8 vừa qua, Chủ tịch nước Lương Cường yêu cầu Gia Lai nêu cao tinh thần đoàn kết, khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương để phát triển.

Nâng bước em đến trường

Nâng bước em đến trường

Hàng loạt chính sách mới cho giáo dục được triển khai ngay trước thềm năm học mới trong không khí náo nức đón mừng ngày Đại lễ của cả dân tộc như tiếp thêm sức mạnh, nhân lên niềm vui và sự tin tưởng vào tương lai tươi sáng cho những chủ nhân tương lai của đất nước.

Đưa tiền số vào khuôn khổ

Đưa tiền số vào khuôn khổ

Sau khi Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực (từ ngày 1-1-2026; một số điều được áp dụng từ ngày 1-7-2025), cùng với kế hoạch thí điểm sàn giao dịch tài sản số và xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, thị trường tiền số Việt Nam được kỳ vọng sẽ minh bạch hơn.

Từ 'trái tim' đến con người

Từ 'trái tim' đến con người

Vừa được khai trương trên khu đất rộng 20 ha, Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 do Bộ Công an xây dựng là một trong những trung tâm dữ liệu có quy mô lớn nhất Đông Nam Á, đạt chứng chỉ quốc tế với cấp độ cao nhất.

Lùi giờ vào học: Nhỏ nhưng cần thiết

Lùi giờ vào học: Nhỏ nhưng cần thiết

Trong bối cảnh ngành giáo dục đang hướng đến mô hình trường học hạnh phúc, việc điều chỉnh thời gian học trong ngày, đặc biệt là giờ vào học buổi sáng, đang nhận được nhiều sự quan tâm của học sinh và cha mẹ học sinh trong những ngày qua.

null