'Tấm chăn hẹp' học phí

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Năm học mới cận kề. Vấn đề học phí đại học (ĐH) tiếp tục được xới lên, lần này là tại hội nghị tổng kết năm học với giáo dục ĐH ở TP HCM, chiều 26-8, do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức.

Lẽ ra, theo quy định tại Nghị định 81 năm 2021, các trường ĐH công lập được phép tăng học phí theo lộ trình, từng năm học. Nhưng 3 năm qua, do ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, việc tăng học phí ĐH được Chính phủ chỉ đạo hoãn lại; và theo chỉ đạo mới đây, năm học 2023-2024 cũng phải hoãn, nhằm hỗ trợ người dân có con em học ĐH đang còn khó khăn.

Chủ trương này được các trường ĐH chấp hành, cùng với đó là kiến nghị nhà nước hỗ trợ, bởi ngân sách công đầu tư cho giáo dục còn thấp (ở Việt Nam khoảng 0,23% GDP mỗi năm), trong khi học phí chiếm gần 80% nguồn thu của hầu hết các trường ĐH công lập.

Giữ ổn định học phí ĐH chưa hẳn là chính sách công bằng giáo dục, vì "nhà giàu" cũng được hưởng như "nhà nghèo", trong khi "nhà nghèo" mới là nhóm đối tượng thật sự cần nhà nước hỗ trợ. Còn "nhà giàu" không phải ai cũng muốn học phí rẻ, vì học phí thấp thì khó mà đòi hỏi chất lượng GD-ĐT cao, đó đã thành quy luật, nói nôm na là "tiền nào của nấy". Các gia đình có điều kiện kinh tế khi không chấp nhận chất lượng GD-ĐT trong nước, tức khắc sẽ cho con cháu đi du học nước ngoài. Đây chính là sự mâu thuẫn của chính sách.

Bên cạnh đó, cần hiểu đúng bản chất của tự chủ ĐH. Tự chủ tài chính không đồng nghĩa với việc buộc tự lực cánh sinh toàn diện. Giáo dục là quốc sách hàng đầu thì không thể thiếu vắng vai trò nhà nước trong quá trình phát triển giáo dục công lập, trên thế giới chưa thấy quốc gia nào đứng ngoài cuộc.

Tại Việt Nam, từ năm 2015 đã thí điểm tự chủ ĐH ở 5 trường, tới cuối năm 2022 cả nước có 141/232 trường đủ điều kiện thực hiện tự chủ. Mà mức độ tự chủ càng cao thì bị cắt giảm ngân sách càng nhiều, thậm chí cắt hoàn toàn. Vậy, nếu nguồn đầu tư từ ngân sách công không còn, lại không được tăng học phí, thì các trường ĐH "sống" bằng gì?

"Tấm chăn học phí" có bấy nhiêu, buộc các trường phải co kéo cho mọi hoạt động, như thế có thể ngầm hiểu là giáo dục ĐH chỉ có thể giẫm chân tại chỗ hoặc phát triển theo bề ngang, không thể phát triển theo chiều sâu. Hệ lụy sẽ rất lớn khi xã hội lún sâu vào tình trạng thừa thầy, thiếu thợ, cung lệch pha cầu, thành phẩm từ hệ thống ĐH không đáp ứng được nhu cầu phát triển của đất nước.

Lãng phí này, nếu quy đổi định lượng thành tiền, có khi không thua kém khoản ngân sách công mà lẽ ra phải nên chi cho phát triển GD-ĐT!

Lời giải cho bài toán này phải là sự hỗ trợ trước mắt của nhà nước cho hệ thống ĐH công lập để bù vào khoản hụt thu từ học phí. Tăng cường hơn nữa vai trò của tín dụng sinh viên. Cùng với đó là tăng đặt hàng từ nhà nước đối với các trường ĐH, căn cơ hơn là tăng tỉ lệ ngân sách công đầu tư cho GD-ĐT hằng năm.

Có thể bạn quan tâm

Thấy gì từ thu thuế đất tăng?

Thấy gì từ thu thuế đất tăng?

Số liệu của Bộ Tài chính cho biết, thu thuế từ nhà, đất đạt 198,3 nghìn tỉ đồng, tăng 105% so cùng kỳ 2024. Không chỉ bổ sung cho ngân sách một khoản quan trọng, đằng sau con số đột biến này còn rất nhiều vấn đề cần mổ xẻ thấu đáo để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát huy tối đa nội lực.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6/2025 quy định: hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm, hoạt động trong các lĩnh vực tiêu dùng trực tiếp như quán ăn, khách sạn, bán lẻ, vận tải... bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

100 năm đồng hành cùng dân tộc

100 năm đồng hành cùng dân tộc

(GLO)- Chúng ta tự hào đã có một nền Báo chí cách mạng với thế hệ những nhà báo-chiến sĩ vừa cầm bút, vừa cầm súng ở tuyến đầu, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, với hơn 500 nhà báo là liệt sĩ, nhiều nhà báo mang thương tật suốt đời nhưng vẫn không ngừng lao động, cống hiến cho đất nước, Nhân dân.

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, ngày 16-6-2025 là một ngày rất đặc biệt đối với ngành giáo dục vì Quốc hội đã ấn nút thông qua Luật Nhà giáo. Đây là một sự kiện rất quan trọng đối với ngành giáo dục.

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Hanoi Rock City (HRC, hoạt động từ năm 2010) là một trong những địa chỉ được người yêu âm nhạc trong nước xem là “thánh địa” indie (tạm dịch: âm nhạc độc lập, không có sự can thiệp của các doanh nghiệp âm nhạc thương mại), vừa thông báo sẽ khép lại hành trình 15 năm hoạt động vào tháng 12-2025.

Giữ niềm tin cho gạo Việt

Giữ niềm tin cho gạo Việt

Việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, tăng cường giám sát thị trường và xử lý nghiêm hành vi làm giả, làm nhái là nền tảng để khẳng định giá trị thực và bảo vệ uy tín gạo Việt trên cả thị trường trong nước lẫn quốc tế.

Hút chất xám vào khu vực công

Hút chất xám vào khu vực công

Đầu những năm 1990, khi Việt Nam bắt đầu mở cửa phát triển kinh tế, đã có ý kiến của các Việt kiều kiến nghị Chính phủ cần có chính sách sử dụng các chuyên gia giỏi người Việt ở nước ngoài bổ trợ cho phát triển kinh tế đất nước.

Báo chí trong thời đại AI

Báo chí trong thời đại AI

(GLO)- Sẽ không quá khi nói rằng, chúng ta đang ngày ngày hít thở trong bầu không khí “số”. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ nói chung và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đưa các ngành nghề vào cuộc chạy đua để không bị tụt hậu. Báo chí càng không ngoại lệ.

null