Dân gian Bình Định lưu truyền câu ca: “Rủ nhau đi đánh bài chòi/Để con nó khóc cho lòi rún (rốn) ra” thể hiện sự mộ điệu bài chòi dân gian đến cuồng nhiệt. Tết đến, xuân về, nhiều nơi trong tỉnh lại rộn rã hội đánh bài chòi dân gian góp thêm sắc màu lễ hội phục vụ nhân dân, du khách vui xuân trên quê hương xứ Nẫu.
Khắp nơi vui hội bài chòi
Sáng mùng 1 Tết, không gian tại Hội đánh bài chòi dân gian tại Hội xuân chợ Gò (khu phố Phong Thạnh, thị trấn Tuy Phước, huyện Tuy Phước) thu hút khá đông người xem, người “thượng chòi”.
Lần đầu tiên “thượng chòi” đầu năm tại Chợ Gò, chị Nguyễn Hồ Huyền Diệu (ở xã Phước Nghĩa, huyện Tuy Phước) vui vẻ cho biết: “Lần đầu tiên chơi bài chòi, tôi được các anh chị hiệu nhiệt tình hướng dẫn cách chơi và thấy rất thích. Cảm giác ngồi trên chòi thật thú vị. Gia đình tôi chơi liền mấy ván và cũng trúng thưởng, xem như có lộc đầu xuân”.
Theo Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) Nguyễn Phú, Chủ nhiệm CLB Bài chòi dân gian huyện Tuy Phước, những năm trước, Hội đánh bài chòi dân gian tại chợ Gò chỉ diễn ra trong ngày mùng 1 Tết, năm nay tổ chức đến ngày mùng 2 Tết để đáp ứng nhu cầu của công chúng mộ điệu. Ngoài phát hành bộ thẻ bài màu đỏ (thẻ chính) cho người chơi ngồi trên 9 chòi, các hiệu còn phát hành bộ bài màu thẻ xanh (thẻ phụ) cho khán giả đứng xung quanh cùng chơi để phục vụ số đông người có nhu cầu chơi bài chòi.
TP Quy Nhơn tổ chức Hội đánh bài chòi dân gian xuân Ất Tỵ 2025 tại khu vực Quảng trường Nguyễn Tất Thành từ mùng 2 Tết cho đến rằm tháng Giêng để phục vụ nhân dân, du khách. Ông Châu Hồng Tâm, Chủ nhiệm CLB Bài chòi dân gian TP Quy Nhơn, cho biết: “Hội bài chòi xuân do TP Quy Nhơn tổ chức năm nay có nhiều tín hiệu vui khi thu hút rất đông du khách ở xa tìm đến “thượng chòi”; trong đó, có nhiều du khách nước ngoài chơi và trúng thưởng. Thành phố còn tổ chức Hội thi diễn xướng bài chòi dân gian với sự tham gia của 8 đội bài chòi đến từ các phường, xã của thành phố, tranh tài vào tối mùng 5 - 6 Tết”.
Cùng gia đình đi du xuân tại Bình Định, chị Trần Thị Bích Thủy, đến từ TP Hồ Chí Minh, chia sẻ: “Sau khi tham quan các điểm đến ở Quy Nhơn, Bảo tàng Quang Trung (huyện Tây Sơn), gia đình tôi trải nghiệm chơi bài chòi ở Quy Nhơn. Lần đầu chơi nên chưa hiểu lắm về bài chòi, nhưng tôi thấy rất vui và biết đây là nét văn hóa không thể thiếu đối với người dân Bình Định trong mỗi dịp Tết đến, xuân về”.
Hội đánh bài chòi cổ còn được tổ chức tại TX An Nhơn, TX Hoài Nhơn, huyện Phù Cát, huyện Phù Mỹ… góp thêm sắc xuân trên quê hương xứ Nẫu. NNƯT Lý Thành Long, CLB Bài chòi TX Hoài Nhơn, chia sẻ: “Hội bài chòi Hoài Nhơn được tổ chức vào các đêm từ mùng 2 - 5 Tết Ất Tỵ tại Quảng trường TX Hoài Nhơn thu hút đông đảo người chơi. Chúng tôi cũng chuẩn bị để phục vụ hội bài chòi tại Đền thờ danh nhân văn hóa Đào Duy Từ vào đêm 15 - 16 tháng Giêng nhân kỷ niệm 453 năm ngày sinh danh nhân Đào Duy Từ”.
 |
| “Thượng chòi” đầu năm trẩy hội xuân chợ Gò ở Tuy Phước. Ảnh: NGỌC NHUẬN |
Nối dài ngày xuân
Khuôn viên Bảo tàng Quang Trung (thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn) từ mùng 4 đến mùng 6 Tết Ất Tỵ thu hút hàng nghìn người trẩy hội kỷ niệm 236 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (1789 - 2025), càng trở nên náo nhiệt hơn bởi Hội bài chòi dân gian được tổ chức phục vụ công chúng.
Từ xã đảo Nhơn Châu (TP Quy Nhơn) đi lại đò giang cách trở, nhưng NNƯT Trần Hữu Phước vẫn góp mặt tại Hội đánh bài chòi dân gian TP Quy Nhơn và Bảo tàng Quang Trung để góp vui cho không khí vui xuân. NNƯT Trần Hữu Phước chia sẻ: “Năm nay biển động, đi lại khó hơn, nhưng vợ chồng tôi vẫn cố gắng vào đất liền để làm hiệu phục vụ công chúng mộ điệu. Dù “chạy sô” liên tục, nhưng trong không khí rộn ràng ngày Tết, đón xuân mới, thấy người dân, du khách tham gia chơi rất đông, chúng tôi dù có lúc rất mệt nhưng vẫn vui, ráng phục vụ hết mình”.
Hội đánh bài chòi dân gian xã Nhơn Hải (TP Quy Nhơn) từ lâu đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân địa phương những ngày xuân. Bởi vậy, từ khi thành lập đội bài chòi cổ cho đến nay đã gần 15 năm, xã Nhơn Hải duy trì đều đặn tổ chức hội bài chòi dân gian phục vụ nhân dân.
Ông Nguyễn Văn Minh, Đội trưởng đội bài chòi xã Nhơn Hải, tâm tình: “Hội bài chòi xã Nhơn Hải tổ chức từ ngày mùng 1 - 4 Tết Ất Tỵ tại bãi biển thôn Hải Đông. Năm nay, xã còn tổ chức thêm Hội thi dựng nêu tại khu vực hội bài chòi nên màu sắc ngày xuân càng sinh động hơn. Dù trời lạnh, song bà con, du khách đến chơi bài chòi đông vui, hội bài chòi náo nhiệt lắm”.
Hào hứng “thượng chòi” vui hội, ông Trần Văn Thanh (Việt kiều Mỹ), vui vẻ nói: “Năm nào tôi cũng sắp xếp về quê nhà Nhơn Hải đón Tết. Mỗi lần về quê càng thêm tự hào khi thấy không khí Tết tươi vui, quê hương mỗi năm mỗi phát triển, đổi thay, đời sống bà con khấm khá hơn. Lần về quê đón Tết nào tôi cũng chơi bài chòi…”.
***
“Dô đây mời bạn dô đây/Đầu năm bạn đến nơi này để cầu may/Đã hơn nửa thế kỷ nay/Giờ khôi phục lại trò chơi này bà con quơi/Vui xuân với hội bài chòi/Nói lên bản sắc của quê tôi đậm đà/Từ thiếu niên cho tới các cụ già/Ai ai cũng mến mộ qua lời ca tiếng đờn/Bà con mau khá nhanh chân/Súm sít trật tự lại gần chơi, nghe chơi/Hiệu tôi hô lên những câu chuyện răn đời/Thể hiện nghệ thuật qua trò chơi đánh bài chòi…” - lời hô giản dị, mộc mạc, dí dỏm của các anh chị hiệu cất lên, hòa trong tiếng trống rộn rã, tiếng đàn cò réo rắt của Hội đánh bài chòi dân gian, như lời mời gọi du khách về đất Võ du xuân, vui với hội bài chòi, nối dài những ngày xuân…
ĐOÀN NGỌC NHUẬN
