(GLO)- Những cơn mưa đã xuất hiện ở nhiều địa phương, mùa “khát”-có thể tạm kết thúc. Nhiều mảnh vườn, cây cối đã “tỉnh” sau cơn “khát” dài. Tuy nhiên, với những vùng hạn nặng, những cơn mưa xem ra cũng chẳng thể giúp họ được là bao, bởi ruộng lúa đã chết “khát” chẳng thể cứu; những trái cà phê non, bụm hoa không có nước tưới, giờ có mưa cũng chẳng còn cơ hội bung hoa…
Người dân điêu đứng vì khô hạn
Nhìn vườn cà phê non 1 ha bung những chồi non sau trận mưa đầu, anh Kpuih Le (làng Đen-thị trấn Chư Ty-huyện Đức Cơ) không khỏi ngậm ngùi, chua chát: “Cách đây chưa đầy một tháng, vườn cà phê nhà tôi vẫn còn vàng khè, hoa, nụ chết đen cả. Nước con suối Dang chỉ đủ tưới 2 lần, xong là cạn sạch. Người ta đào hồ nham nhở khắp con suối mà vẫn không kiếm đủ nước tưới. Vụ cà phê này có lẽ nhà mình không thoát khỏi cảnh mất mùa!”. Vừa nói, anh vừa đưa tay gỡ những đụn hoa cà phê đã khô đen, từng chùm quả to như hạt mè đen kết dính với nhau lại thành từng chùm, khô đến nỗi chỉ cần nghiền tay là nát vụn, họa may còn ít trái sống sót nhưng nhỏ xíu.
 |
| Một mảnh vườn cà phê "khát" đã khô hết các đụn quả non. Ảnh: Lê Hòa |
Không chỉ có vườn cà phê của hộ anh Kpuih Le, mà ở quanh khu vực này có đến hàng chục hộ phải chịu tình cảnh tương tự. “Mọi năm khu vực làng mình cũng thiếu nước, nhưng không đủ nước tưới liên tục thôi, chứ cạn khô nước, phải bỏ không tưới thì bây giờ mới có. Mất mùa, năm nay đời sống bà con vốn đã khó nay còn khó khăn hơn gấp nhiều lần. Như nhà mình đây, cả nhà có 8 miệng ăn mà chỉ trông vào vài trăm cây cà phê, giờ mất mùa thì đói là cái chắc”-chị Rah Lan Dế-hàng xóm của anh Kpuih Le, chen thêm câu chuyện.
Nhắc tới hạn hán, thiếu nước, ông Lê Văn Khứ-thôn 4, xã Thành An, thị xã An Khê, lắc đầu ngán ngẩm: “Năm nay An Khê đúng là không có mùa mưa luôn. Thời tiết quá khắc nghiệt. Lúa không sạ được vì không có nước, cây mía lưu gốc cũng không thể lên nổi trước cái nắng hạn gay gắt này. Khô hạn làm năng suất mía giảm mạnh, năm ngoái thông thường 1 ha mía cho thu hoạch 70-80 tấn, năm nay chỉ còn dao động trong khoảng 1/4 so với năm ngoái, tức khoảng 18-20 tấn/ha. Người trồng mía năm nay đa phần là không có lời”.
 |
| Một trong những chiếc hồ hiếm hoi vì may mắn còn có nước để phục vụ tưới tiêu ở xã Thành An. Ảnh: Lê Hòa |
Vào xã Chư Đăng Ya (huyện Chư Pah), đâu đâu mọi người cũng đều bàn nhau về gánh nặng từ mùa khô hạn. Gặp anh Dưng (làng Kõ, xã Chư Đăng Ya), kể: “Nhà mình có 5 miệng ăn, trong đó có bố mẹ già và 1 con nhỏ, lao động kiếm sống chỉ trông chờ vào bàn tay hai vợ chồng mình, vậy nhưng chỉ có 3 sào lúa nước mà bị khô từ cách đây hơn 2 tháng rồi. Lúa cao gần đến đầu gối thì chết khô hết, mình đã thuê máy bơm nước tốn cả mấy trăm ngàn đồng rồi mà lúa cũng vẫn thiếu nước, đành bỏ thôi. Nhà còn có 300 cây cà phê nhưng mới trồng, cũng bị hạn, mì thì chưa đến vụ. Năm nay chắc nhà mình lại đói rồi”.
Thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đồng
Mùa khô hạn năm nay, hầu hết các địa phương trong tỉnh đều chịu thiệt hại nặng nề do thiếu nước. Theo thông tin từ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đức Cơ, tính đến cuối tháng 3, toàn huyện có 114,7 ha lúa bị mất trắng do khô hạn; 5,5 ha lúa bị giảm năng suất từ 30% đến 70%. Diện tích cà phê đang phải chịu cảnh khô hạn do thiếu nước vào khoảng 1.500 ha/4.900 ha cà phê toàn huyện.
So với mùa khô năm trước, năm nay, tình hình khô hạn và thiếu nước tưới của huyện Đức Cơ bớt căng thẳng hơn. Năm 2012, huyện Đức Cơ chứng kiến năm khô hạn kỷ lục khi có tới 2.308,7 ha cây công nghiệp dài ngày của 2.964 hộ bị khô hạn, trong đó có 2.102,2 ha cà phê, 190,2 ha hồ tiêu; ngoài ra còn 423,6 ha cây trồng vụ Đông Xuân bị khô hạn với tỷ lệ mất trắng 96,5%, tổng thiệt hại ước tính lên đến 126 tỷ đồng. Trong khi các năm trước đó, số diện tích bị khô hạn chỉ là trên dưới… 40 ha!
Còn tại huyện Chư Pah, nhà nông cũng thiệt hại không kém khi có đến hơn 2.000 ha cà phê (gần 1/4 diện tích toàn huyện) bị thiếu nước tưới. Qua thống kê về số diện tích bị hạn nặng trên địa bàn toàn huyện có khoảng 198 ha mất trắng, tập trung ở các xã: Ia Mơ Nông, Ia Ka, Ia Khươl, Ia Nhin, Ia Ly, Ia Phí, Đak Tơ Ver… Nếu như thời tiết tiếp tục nắng hạn kéo dài thì số diện tích bị hạn có thể tăng cao.
 |
| Khô hạn đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới sự sinh trưởng và phát triển của cây mía cho niên vụ tới. Ảnh: Lê Hòa |
Theo số liệu thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai, tính đến ngày 6-4, toàn tỉnh đã có gần 9.300 ha cây trồng bị thiệt hại do hạn hán, trong đó có 7.244 ha cà phê, còn lại là lúa nước và hoa màu; tổng thiệt hại ước tính lên đến hơn 172 tỷ đồng.
Ông Kpă Thuyên-Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Gia Lai, cho biết: “Trước diễn biến khá phức tạp của thời tiết năm nay, Sở đã chỉ đạo ngành chức năng địa phương tiến hành kiểm tra, đánh giá tình hình và chủ động hỗ trợ cho nông dân những phương thức nhằm đối phó với tình trạng khô hạn. Đối với những vùng xác định không có nước tưới, chúng tôi động viên bà con áp dụng chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp. Đối với vùng thiếu nước, chúng tôi vận động nhân dân tổ chức nạo vét, khơi thông dòng chảy, lên lịch tưới luân phiên nhằm điều tiết nguồn nước tưới cho phù hợp và đảm bảo, tránh gây áp lực cục bộ cũng như tranh chấp giữa các hộ dân”.
Ông Thuyên cũng cho biết thêm, trước tình hình thiệt hại như hiện nay, đơn vị cũng đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh Gia Lai nhanh chóng hỗ trợ giống cây trồng giúp nhân dân tái sản xuất trong vụ mùa tới, đồng thời bù đắp những thiệt hại do khô hạn gây ra ở vụ Đông Xuân 2012-2013 vừa qua.
Lê Hòa
