Nhân chứng đường số 7

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Đã 50 năm sau cuộc truy kích trên đường số 7 (nay là quốc lộ 25), nhưng những cựu binh vẫn hào hùng kể về câu chuyện một thời kiên cường, sẵn sàng đem cả tính mạng dâng cho Tổ quốc.

Và cả chuyện về những đứa trẻ ngày ấy trong cuộc chạy loạn đã ngót nghét 60 tuổi, giờ con cái đề huề, người tìm thấy cha mẹ ruột, người trông ngóng mỏi mòn.

3 ngày thu nhặt khí tài

Trong Chiến dịch Tây Nguyên, cuộc phục kích trên đường 7 của Quân Giải phóng đã tiêu hao nhiều sinh lực, phương tiện của địch, làm tan rã ý đồ co cụm về phòng thủ duyên hải miền Trung hòng tái chiếm Tây Nguyên. Trận này, đại tá Nguyễn Vi Hợi (Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân) là Tiểu đội trưởng Tiểu đội 7 (Đại đội 9, Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 64). Đại tá Hợi kể, đầu năm 1975 ông được điều về Sư đoàn 320, tham gia Chiến dịch Tây Nguyên.

“Ngày 14/3/1975, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa (VNCH) ra lệnh toàn bộ binh lực, chủ yếu là Quân đoàn 2 VNCH nhanh chóng rút khỏi Tây Nguyên về co cụm ở đồng bằng duyên hải miền Trung để phòng thủ, củng cố lực lượng, tìm cách phản công chiếm lại Tây Nguyên”, đại tá Hợi nhớ. Trước tình thế này, Bộ Tư lệnh chiến dịch đã cắt cử các đơn vị chốt chặn, đánh địch tại đường 7. Nhận lệnh cấp trên, các đơn vị thuộc Sư đoàn 320 tiếp cận toàn bộ thung lũng Cheo Reo, Phú Bổn để chặn đường rút lui của địch.

Đường số 7
Đường số 7

Lúc này, đại tá Hợi được lệnh đưa bộ đội ém quân tại khu vực đầu cầu Cây Sung (địa phận thị xã Ayun Pa bây giờ) nhằm chặn quân địch rút chạy qua cầu tiến về hướng Phú Yên. Phát hiện xe tăng của địch, đại tá bắn hai quả B40 làm một chiếc xe bốc cháy. Với quyết tâm không để địch vượt qua cầu, đại tá Hợi lên khỏi giao thông hào, hướng súng B40 vào chiếc xe đầu tiên bóp cò, xe bốc cháy, toàn bộ đội hình của địch khựng lại. Đến 12h ngày 19/3/1975, đơn vị của đại tá Hợi đã làm chủ chiến trường, giải phóng hoàn toàn Phú Bổn.

Ông Đinh Nhiêu
Ông Đinh Nhiêu

Thời điểm tháng 3 ở Phú Thiện nắng như đổ lửa. Từ quốc lộ 25 (tức đường số 7), rẽ vào chừng chục cây số qua những cánh đồng là tới nhà cựu chiến binh Đinh Nhiêu (làng Kte Lớn A, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện). Người đàn ông đã ngoài 70 nhưng vẫn cường tráng, vui vẻ, có sở thích đan lát những vật dụng của người Ba Na. Lấy cốc nước mời khách, cựu binh cười rồi khoe: “Cốc này của USA đấy, bền lắm”.

Dựa lưng vào cột nhà sàn, ông Nhiêu hồi nhớ, thời còn trẻ ông đã phục vụ, làm lính liên lạc cho cách mạng. Mãi đến năm 1972 ông tham gia các chiến dịch lớn ở Tây Nguyên. Thấy được sự dũng cảm, ý chí hơn người, chàng trai Ba Na tiếp tục được huấn luyện trong khu căn cứ cách mạng ở huyện Kbang (Gia Lai) để học võ thuật, cách chỉ huy. Tháng 3/1975, ông là trung đội trưởng Trung đội 2 (Đại đội 1, H11, thuộc Tỉnh đội Gia Lai - Kon Tum trước đây) có nhiệm vụ chỉ huy anh em người Ba Na băng rừng trong bí mật tới xã Ia Yok (huyện Ia Pa) để bảo vệ hai làng cách mạng ngăn giặc đánh vào.

Theo hồi ức của người cựu binh già, lúc đó dòng người hoảng loạn, giẫm đạp lên nhau kéo xuống đồng bằng. Ngày đó bộ đội ta buộc khăn trắng bên trái để dễ phân biệt. “Khí tài của địch nhiều lắm, từ xe tăng đến các loại vũ khí vứt như rác. Anh em chúng tôi phải đi thu, nhặt trong 3 ngày mới xong. Lúc ấy vừa vui vừa buồn. Vui vì thấy ánh sáng hòa bình, buồn vì đồng đội nằm xuống không được hưởng độc lập”, ông Nhiêu nhớ lại.

Ông Nay Bắc có cuộc sống khấm khá với trang trại rộng
Ông Nay Bắc có cuộc sống khấm khá với trang trại rộng

Những đứa con thất lạc

Hửng nắng, ông Nay Bắc (SN 1970, trú buôn Thành Công, xã Chư Drăng, huyện Krông Pa) cưỡi chiếc xe máy đi cắt cỏ cho đàn bò gần hai chục con. Với trang trại hơn 5 ha, ông Bắc thuộc diện giàu nhất nhì trong buôn. Phần con cái ông Bắc cũng chẳng thua kém ai, vì cả 4 người con đều có công ăn việc làm ổn định trong cơ quan nhà nước. Người đàn ông dong dỏng cao cho cá, dê ăn xong mới vào tiếp khách.

Hỏi về chuyện ngày xưa bị lạc trên đường số 7, ông Bắc kể: Ngày đó bản thân còn nhỏ nên không nhớ được nhiều. Chỉ biết do đi đường xa, đói quá lả đi rồi ngủ bên gốc cây ven đường. Sau đó được mấy người đàn ông đem về, đưa cho cha nuôi ở buôn Choanh (xã Uar, huyện Krông Pa) chăm sóc. Được dân làng bao bọc, đến 19 tuổi chàng thanh niên có làn da trắng, cao to được cô gái ở buôn Thành Công bắt làm chồng.

Thời gian cứ thế trôi, ý định gặp cha mẹ ruột cũng không còn, bởi tình cảm đã dành phần lớn cho dân làng. Mãi đến năm 2000, một người đàn ông từ Kon Tum đi qua Gia Lai làm công trình, trong khi uống rượu đã thấy ông Bắc giống hệt người bạn mình đang sống ở xã Đắk Cấm, TP Kon Tum. Hai gia đình thăm hỏi nhau mới biết ông Bắc cũng có một vết bớt ở đùi, lúc ấy mọi người mới vỡ oà khi tìm được người con trai thất lạc trên đường số 7. Bố ruột ông Bắc là người Kinh, mang họ “Trần”, còn ông Bắc ngày xưa có tên là Trần Bá Hào.

Ông Nay Bưp và con gái
Ông Nay Bưp và con gái

“Mấy ngày sau anh trai ruột tôi về thăm nhà. Mọi người vui lắm vì sau bao năm mới gặp lại nhau. Bố ruột năm nay đã ngoài 90 rồi, ông cho tôi một miếng đất để về Kon Tum ở cùng nhau nhưng mình đã quen ở đây rồi nên từ chối”, ông Bắc chia sẻ.

5 anh chị em ruột ông Bắc ở Kon Tum đều làm nông nên còn những vất vả. Bởi vậy, ông Bắc cũng cố gắng làm ăn, tích cóp mong hỗ trợ phần nào cho bố ruột và mọi người. Giờ đây cứ mỗi dịp lễ Tết, đại gia đình lại thuê cả một xe khách qua lại để gặp gỡ, thăm hỏi nhau.

Không được may mắn như ông Bắc, ông Nay Bưp (SN 1969, buôn Choanh, xã Uar) đượm buồn khi phóng viên nhắc lại quá khứ. Bởi đến nay, dù có mấy người cũng tới tìm con, lấy mẫu ADN nhưng đều không như hi vọng. “Mẹ tôi hồi ấy dẫn tôi và anh trai đi trên đường số 7, đi xa ai cũng đói lả. Lúc đến sông Ba, bà chạy xuống múc nước, dặn tôi đợi ở trên. Nhiều người lắm, thấy tôi đứng một mình nên kéo đi theo luôn”, ông Bưp hồi nhớ.

Sau đó, mấy người đàn ông dân tộc Jrai nhặt được, đưa về gửi bà Nay H’Troc (gần 100 tuổi) nuôi ở buôn Choanh. Người mẹ nuôi hiền hậu, chất phác đặt ông tên là Bưp nghĩa là “gặp gỡ”. Cuộc sống lúc ấy vô vàn khó khăn, bởi mẹ nuôi phải gồng gánh 6 người con đẻ, giờ lại “gặp gỡ” thêm một miệng ăn. Chàng trai dần lớn lên, nói tiếng, sống trong văn hoá của người dân tộc Jrai. 15 tuổi ông Bưp lấy vợ, sinh được 6 người con. Chăm chỉ làm ăn, giờ cuộc sống của ông Bưp đã khấm khá. (Còn nữa)

Năm 1976 ông Nhiêu lấy vợ rồi sinh được 4 con trai, 1 con gái. Ông rất vui khi con gái thứ tư làm ở Công an tỉnh, con trai thứ ba làm bộ đội. Còn bản thân mình, ông được biệt phái làm bí thư các xã 25 năm rồi mới nghỉ hưu. Sau những năm tháng đỏ lửa, do bắn quá nhiều B40 mà một bên mắt của cựu binh già đã hỏng.

Theo Tiền Lê (TPO)

Có thể bạn quan tâm

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

(GLO)- Khi mới xây dựng, các chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới chỉ có công sự, trận địa chiến đấu. Nhờ bàn tay lao động cần cù của cán bộ, chiến sĩ, chốt được phủ xanh bởi bồn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, cây xanh và có vườn tăng gia, ao cá, tạo thêm nét đẹp ở nơi biên cương.

Gìn giữ kỷ vật tri ân

Gìn giữ kỷ vật tri ân

(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ hơn 4.000 tài liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật có giá trị về 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; trong đó, có gần 300 hiện vật, tư liệu, hình ảnh về các mẹ Việt Nam anh hùng, liệt sĩ ở vùng đất Bình Định trước đây.

null