Các đại biểu Quốc hội cho rằng các dự án đối tác công ty (PPP) cần phải công khai, minh bạch, để tránh hiện tượng sân sau, lợi ích nhóm, và không Nhà nước không nên góp vốn bằng đất vàng gây bức xúc trong thời gian qua.
 |
Sáng 19-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
Công khai minh bạch, kiểm toán dự án PPP
Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) đánh giá các dự án PPP tuy nhiều hình thức đầu tư nhưng ở Việt Nam chủ yếu tập trung hình thức BT, BOT trong lĩnh vực giao thông mà ít có các công trình ở những lĩnh vực khác như môi trường, xử lý rác thải.
Do đó, ông Lâm đề nghị cần phải huy động nhiều hơn các dự án PPP trong lĩnh vực này, cũng như đề nghị phải siết chặt, minh bạch hơn nữa các dự án BT và không nên lấy quỹ đất để thanh toán cho những dự án BT không có liên quan đến nhau.
Đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cho rằng cần công khai, minh bạch, không "sân sau", không "lợi ích nhóm" để đảm bảo hiệu quả của công trình đối với các dự án PPP, trong đó phải minh bạch ngay từ khâu lựa chọn nhà đầu tư. Đồng thời, ông Hoà cũng cho rằng không nên góp vốn trong dự án PPP bằng "đất vàng" gây bức xúc như trong thời gian vừa qua.
Đối với vấn đề kiểm toán các dự án PPP, đại biểu Hoàng Quốc Thường (Hải Dương) cho rằng thực tế kiểm toán những dự án BT, BOT những năm qua đã cho kết quả kiểm toán tích cực khi giảm thời gian thu phí những dự án giao thông, được dư luận đồng tình.
Tuy nhiên, ông Thường đề nghị không chỉ kiểm toán riêng phần vốn nhà nước như trong dự thảo mà cần kiểm toán phần vốn của doanh nghiệp.
Cứ nói rủi ro để tăng phí là ảnh hưởng người dân
Về vấn đề chia sẻ rủi ro với nhà đầu tư, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) cho rằng đây là vấn đề quan trọng để thu hút nhà đầu tư. Tuy nhiên, ông Toàn cho rằng không nên bảo lãnh tràn lan, như vậy Nhà nước sẽ nhận phần rủi ro về mình. Do đó, đại biểu Lai Châu đề nghị cần quy định rõ ràng và không nên chia sẻ rủi ro với những dự án mà nhà đầu tư yếu kém về năng lực.
Đồng tình, đại biểu Phú Thọ Hoàng Quang Hàm đề nghị dự thảo luật phải xác định cơ chế chia rẻ rủi ro phù hợp, trên nguyên tắc mức thu công trình dịch vụ thay vì quy định chung chung hiện nay vì cơ chế chia sẻ rủi ro hiện nay quy định là bất hợp lý, tạo kẽ hở cho nhà đầu tư bỏ giá thấp trúng thầu, không đạt mục tiêu đấu thầu cạnh tranh phù hợp.
Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) nêu thăm băn khoăn về cơ chế chia sẻ rủi ro trong dự thảo còn bất hợp lý vì khi nói đến PPP là nói đến hợp đồng, sự tự nguyện, cơ chế thỏa thuận nhà đầu tư lời ăn lỗ chịu theo đúng nguyên tắc thị trường.
"Khi quy định việc cho phép nhà đầu tư tăng giá phí dịch vụ, kéo dài thời gian hạn thu phí là ảnh hưởng trực tiếp tới người dân. Cần phải lưu ý đến phản ứng người dân ở các trạm thu phí BOT thời gian qua. Chưa kể, cơ chế này tác động trực tiếp đến ngân sách nhà nước, vì dự án chia sẻ rủi ro là quy mô lớn, dự án trọng điểm, Nhà nước chia sẻ 50% rủi ro thì bằng hình thức nào, nguồn ở đâu, tác động nợ công xử lý thế nào là chưa có câu trả lời" - bà Lưu Mai đặt vấn đề.
Nhà nước chia sẻ rủi ro chứ không bảo lãnh Giải trình về dự án luật, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự án này là phương thức đầu tư theo dự án cụ thể qua phương thức hợp đồng, nên nếu áp dụng cả các luật khác thì nhà đầu tư sẽ không yên tâm để đầu tư. Tuy nhiên, ông Dũng khẳng định sẽ nghiên cứu kỹ để áp dụng các luật khác, tránh sự chồng chéo và mâu thuẫn. Với việc thu hẹp các lĩnh vực PPP, ông Dũng cho hay từ thực tiễn nhiều lĩnh vực không thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư như giáo dục, y tế, vui chơi giải trí, mà chủ yếu tập trung hạ tầng giao thông do có khả năng có nguồn thu. Với đề xuất của các đại biểu, ông Dũng khẳng định sẽ tiếp tục nghiên cứu các lĩnh vực có trọng tâm trọng điểm, không tràn lan và có hiệu quả. Do đây là dự án hợp tác công tư, nên có trách nhiệm nhà nước trong chia sẻ rủi ro, nhà đầu tư bỏ tiền làm nên ông Dũng khẳng định đây là cơ chế chia sẻ rủi ro, chứ không phải là cơ chế bảo lãnh. "Mục tiêu nhà đầu tư kinh doanh kiếm lợi nhuận, chứ không phải chờ thua lỗ nhận hỗ trợ, và việc này không áp dụng tràn lan và chỉ một số ít dự án. Việc kiểm toán dự án thực hiện theo đúng quy định pháp luật, là kiểm toán nhà nước với tài sản công và tài chính công, thực hiện ngay từ khi lập dự án", ông Dũng nói. |
Ngọc Hiển-Ngọc An (TTO)
