(GLO)- Theo quy định tại Nghị định số 99/2010/NĐ-CP ngày 24-9-2010 của Chính phủ về chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR), các cơ sở sản xuất thủy điện và các cơ sở sản xuất cung ứng nước sạch phải trả tiền DVMTR với mức chi trả là 20 đồng/1 kWh điện thương phẩm và 40 đồng/m3 nước thương phẩm.
Hoạt động chi trả DVMTR thể hiện mối quan hệ kinh tế giữa bên cung ứng và bên sử dụng DVMTR trong cơ chế thị trường có sự can thiệp của Nhà nước bằng cách ban hành chính sách chi trả DVMTR, ràng buộc các chủ thể tham gia có trách nhiệm thực hiện. Để chính sách chi trả DVMTR phát huy hiệu quả, các cơ sở thủy điện và sản xuất kinh doanh nước sạch quan tâm thực hiện.
 |
Chủ trương lớn
Chính sách chi trả DVMTR là chủ trương lớn của Nhà nước. Bởi vì, chi trả DVMTR là công cụ kinh tế yêu cầu mọi cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức được sử dụng và hưởng thụ từ các dịch vụ này phải trả tiền cho những người cung ứng dịch vụ (các chủ rừng và các hộ dân, hộ nhận khoán bảo vệ rừng). Bên cung ứng DVMTR là tổ chức, người lao động trong ngành lâm nghiệp trực tiếp đầu tư vốn và lao động để bảo vệ và phát triển rừng.
Bên sử dụng DVMTR là các nhà máy thủy điện, nhà máy sản xuất nước sạch, các công ty dịch vụ… sử dụng môi trường rừng để sản xuất ra sản phẩm: điện, nước sạch, sản phẩm dịch vụ… Nguồn tiền chi trả từ bên sử dụng DVMTR là một nguồn tài chính được huy động trong xã hội nhằm thực hiện công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.
Bảo vệ và phát triển rừng là trách nhiệm chung của toàn xã hội, tuy nhiên, những giá trị từ rừng được sử dụng trực tiếp để tạo ra giá trị hàng hóa cung cấp cho sản xuất, tiêu dùng thuộc về các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh được hưởng lợi trực tiếp từ DVMTR rừng. Nhận thức đúng về mục tiêu, ý nghĩa kinh tế và xã hội của chính sách sẽ góp phần tổ chức thực hiện chính sách đạt hiệu quả.
Theo hình thức chi trả gián tiếp, bên sử dụng DVMTR ủy thác với Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng (BV&PTR) để chi trả tiền cho bên cung ứng DVMTR. Các cơ sở thủy điện và sản xuất kinh doanh nước sạch đã ký hợp đồng ủy thác với Quỹ BV&PTR tỉnh ngay từ khi triển khai chính sách chi trả (có hiệu lực từ ngày 1-1-2011).
Để hợp đồng ủy thác của hai bên được thực hiện, yêu cầu về hồ sơ, thủ tục gồm: đăng ký kế hoạch nộp tiền chi trả năm kế tiếp; kê khai nộp tiền và chuyển tiền trả của quý trước vào Quỹ BV&PTR; lập tờ khai tự quyết toán tiền chi trả DVMTR, gửi Quỹ BV&PTR sau 45 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm theo mẫu biểu số 4 kèm theo Thông tư liên tịch số 62/TTLT-BNNPTNT-BTC.
Đó là những ràng buộc mang tính pháp lý, yêu cầu bên sử dụng DVMTR phải tuân thủ và thực hiện nghiêm túc. Ngược lại, Quỹ BV&PTR có trách nhiệm hướng dẫn chính sách, đôn đốc bên sử dụng DVMTR nộp tiền chi trả đúng số kê khai, đúng kỳ hạn nhằm bảo đảm quá trình thực hiện kế hoạch chi trả đã được UBND tỉnh phê duyệt hàng năm; thông báo diện tích rừng cung ứng và kết quả nghiệm thu rừng cho bên sử dụng DVMTR; đồng thời giải quyết các vướng mắc phát sinh theo hợp đồng ủy thác đã ký giữa hai bên.
Cần thực hiện nghiêm dịch vụ môi trường rừng
Được thực hiện từ ngày 1-1-2011, trên cơ sở hợp đồng ủy thác chi trả đã ký, đến nay, hầu hết các nhà máy thủy điện nằm trên địa giới hành chính liên tỉnh đã thực hiện đầy đủ chính sách chi trả DVMTR. Song riêng đối với các nhà máy thủy điện nằm trong địa giới hành chính của tỉnh lại chấp hành chưa nghiêm. Cá biệt, có một số nhà máy chưa chi trả đủ số tiền DVMTR đã kê khai 6 tháng đầu năm 2013.
Còn riêng năm 2011, 2012 thì chưa có đơn vị nào thực hiện nộp vào Quỹ BV&PTR tỉnh. Tình hình này là một trở ngại lớn trong thực hiện việc chi trả tiền DVMTR cho các chủ rừng trên địa bàn tỉnh. Cho nên, vấn đề đặt ra đối với các cơ sở sản xuất thủy điện và nước sạch phải đề cao trách nhiệm thu và nộp đủ số tiền chi trả DVMTR theo quy định, theo cam kết trong hợp đồng ủy thác với Quỹ BV&PTR tỉnh.
Trước vấn đề này, ngày 1-8-2013, UBND tỉnh đã có Quyết định số 410/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch thu, chi tiền DVMTR năm 2013. Hiện tại, Quỹ BV&PTR đang triển khai kế hoạch chi trả tới các chủ rừng trên cơ sở nguồn tài chính của Quỹ được hình thành theo tiến độ thực hiện hợp đồng ủy thác của bên sử dụng DVMTR.
Bởi vậy, bên sử dụng DVMTR cần nhanh chóng và có giải pháp tích cực với bên mua điện giải quyết tồn tại để thanh toán và chuyển đủ số tiền DVMTR đã phát sinh từ ngày 1-1-2011 đến 30-6-2013 về Quỹ BV&PTR tỉnh để thực hiện chi trả cho các chủ rừng theo kế hoạch chi trả được UBND tỉnh phê duyệt. Bên cạnh đó, các cơ sở sản xuất cần nghiêm túc thực hiện kê khai, nộp tiền chi trả DVMTR hàng quý theo thời gian quy định của chính sách và chuyển tiền trả từng quý theo quy định tại Thông tư liên tịch số 62/TTLT-BNNPTNT-BTC và hợp đồng ủy thác đã ký với Quỹ BV&PTR.
Trách nhiệm tổ chức thực hiện chính sách chi trả DVMTR không riêng đối với các cơ sở sản xuất thủy điện và cung cấp nước sạch mà còn đối với Quỹ BV&PTR. Quỹ BV&PTR có trách nhiệm minh bạch hóa chính sách, cung cấp, hướng dẫn về nội dung chính sách; đôn đốc các cơ sở lập các hồ sơ, thủ tục quản lý theo yêu cầu của chính sách và thực hiện các cam kết trong hợp đồng ủy thác.
Nội dung phối hợp này nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong thực thi chính sách, trong hợp đồng ủy thác đã ký trên tinh thần hợp tác, cộng đồng trách nhiệm với mục tiêu tạo sự đồng thuận và đạt tới hiệu quả cao nhất góp phần đưa chính sách chi trả DVMTR đi vào cuộc sống và phát huy vai trò của dịch vụ này trong mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn tỉnh.
Trần Trưng
