(GLO)- Măng Đen là cách đọc chệch âm từ tên gọi T’măng Deeng của người Mơ Nâm ở huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum). Măng Đen nằm trên đỉnh đèo Măng Đen, dọc quốc lộ 24 nối tỉnh Kon Tum với tỉnh Quảng Ngãi. Đây chính là điểm phân ranh 2 vùng khí hậu Đông và Tây Trường Sơn, độ cao trung bình 1.300 m, khí hậu mát mẻ quanh năm. Măng Đen sở hữu những rừng thông mênh mông và nhiều sông suối, ao hồ, thác nước đẹp như mơ.
Từ truyền thuyết bảy hồ
Lấy trung tâm thị trấn Măng Đen làm tâm điểm, trong phạm vi bán kính khoảng 3 km có cả thảy 7 hồ nước trong xanh thanh tịnh ẩn mình giữa rừng già hoang dã. 7 hồ gắn liền với một truyền thuyết. Có một ít dị biệt trong lối kể truyền khẩu nhưng nói chung người Mơ Nâm quanh khu vực này đều có chung một cách lý giải về nguyên do phát tích 7 hồ.
 |
| Một hồ nước ở Măng Đen. Ảnh: K.N.B |
...Một hôm, vị thần chúa tể ở trên cao nhìn xuống vùng Măng Đen thấy ở đây đất đai tươi tốt, thoáng đãng, cảnh sắc đẹp tươi, khí hậu ôn hòa. Thần bèn cho 7 con trai của mình xuống lập làng ở quanh khu vực. 7 người tên Đam, Ly Lung, Xăng, Ziu, Zơ Ri, Rơ Poong và Pô. 7 chàng trai lấy 7 cô gái bản địa và sinh con đẻ cái. Chẳng mấy chốc 7 làng đã đông đúc vui vầy, cuộc sống ấm no sung túc. Thấy các con đã lập làng và phát triển cộng đồng, thần chúa tể bèn phong cho làm 7 vị thần cai quản, còn 7 cô con dâu được hóa thân làm thần hộ mệnh chăn dắt các loài động vật như: heo, nai, cá, kỳ đà... Thần chúa tể quy định các con trai suốt đời không được ăn thịt những con vật mà vợ mình đã hóa thân.
Cuộc sống cứ thế trôi qua trong yên bình. Dưới sự chăn dắt của 7 vị thần và 7 con vật thiêng do những người vợ hóa thân, từ con người đến các loài vật sinh sôi nảy nở phồn thịnh. Vào một dịp cúng Yang mừng lúa mới, các thần mải vui cùng dân làng đến ngày thứ 7 thì say quá nên quên mất điều cấm kỵ. 6 vị thần đã ăn luôn thịt con vật vợ mình hóa thân, trừ thần Pô. Thần chúa tể nổi trận lôi đình khoát tay làm giông tố ầm ào sấm chớp rền vang. 7 tiếng nổ đinh tai làm phụt lên 7 cột lửa ở 7 làng đang vui hội, tạo thành 7 lỗ trũng sâu hun hút. Tiếp đó là mưa gió bão bùng, nước tràn lênh láng chảy ập vào các lỗ trũng, nhấn chìm tất cả xuống đáy sâu. Riêng cột lửa ở làng của thần Pô là nhỏ nhất. Thần chúa tể cho rằng thần Pô mặc dù không ăn thịt con vật thiêng nhưng không biết nhắc nhở các anh em mình nên chịu hình phạt chết một mình, không bắt tội cả làng. Nơi cột lửa biến thành lỗ nhỏ đủ nhấn chìm mỗi một thần Pô. Bà con dân làng vừa kinh hãi vừa thương tiếc thần Pô bèn kéo nhau bỏ đi nơi khác...
Đến khu du lịch Măng Đen
Từ đó, vùng Măng Đen có 7 hồ nước long lanh trong như nước mắt, ẩn dưới tán rừng già hoang dã thâm u. Người ta gọi tên hồ theo tên 7 vị thần theo thứ tự từ nhỏ đến lớn là: Toong Pô, Toong Rơ Poong, Toong Zơ Ri, Toong Ziu, Toong Xăng, Toong Ly Lung và Toong Đam.
Hồ Toong Pô nằm trong một thung lũng nhỏ phía Đông Bắc thị trấn, cạnh quốc lộ 24. Ngày trước, quân đội Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn xây dựng một nhà thờ, đắp tượng Đức Mẹ để chủ nhật hàng tuần hành lễ.
Hồ Toong Rơ Poong ẩn mình dưới bóng cổ thụ um tùm nằm ở phía Tây Nam thị trấn. Người ngại đi xa sẽ rất thích thú khi đến hồ này ngoạn cảnh, nghỉ ngơi vì cảnh sắc trong lành, gần đường, gần khu nhà hàng với những biệt thự sang trọng và u tịch.
Hồ Toong Zơ Ri rộng chừng 1 ha, cách trung tâm thị trấn khoảng 3 km về phía Đông Bắc. Hồ có hình quả trứng hoặc hình tán cây kơ nia (bầu dục), nằm ẩn khuất giữa rừng thông già thơm ngát hương gỗ ngo và rì rào tiếng thông đưa trong gió. Trên triền cao nhìn xuống tưởng tượng một trứng công đẻ rớt giữa rừng!
Hồ Toong Ziu ở Đông Nam thị trấn, rộng chừng 1 ha, ẩn sâu giữa khu vực nhiều dây song mây và các loài dây leo khác đan dày nên đường vào rậm rạp thâm u hơn cả.
Hồ Toong Xăng rộng chừng 1,5 ha lại nằm giữa một vùng nhiều cây kơ nia cổ thụ, nhiều phong lan và tổ ong mật. Nếu vào đây vào đầu mùa mưa sẽ gặp muôn sắc hoa lan treo khắp tán rừng. Đặc biệt, mùi mật ong đầm đậm khiến có cảm giác như đang trong cơn say ngầy ngật.
Hồ Toong Ly Lung rộng chừng 2 ha nằm về phía Tây thị trấn. Hồ tương đối tròn, trông như chiếc gương trời của nàng tiên nữ nào bỏ quên, ngày đêm soi bóng lung linh những chùm phong lan trên tàn cao cổ thụ.
Hồ Toong Đam lớn nhất với diện tích trên 2,5 ha nằm sát mé Đông sân bay dã chiến, cách thị trấn khoảng 3 km. Quanh hồ là rừng thông ba lá và lúp xúp sim mua nở hoa tim tím bốn mùa.
Vậy là Măng Đen có 7 chiếc hồ. 7 hồ nước đẹp tự nhiên này sẽ quyến rũ khách du như là... truyền thuyết!
Ngày nay, Măng Đen được đầu tư tôn tạo thành khu du lịch sinh thái. Các nhà đầu tư đã đi đón đầu trong các dự án lớn để xây dựng thương hiệu du lịch Măng Đen với tham vọng ngang bằng khu du lịch nghỉ dưỡng truyền thống Đà Lạt. Tuy nhiên, tất cả đang còn ở phía trước. Hiện tại, các khu biệt thự vẫn “đắp chăn” nằm chờ. Bàn tay con người tạo dựng chưa thể bằng sự quyến rũ của thiên nhiên tạo dựng qua truyền thuyết 7 hồ của người Mơ Nâm.
Phùng Sơn
