Tại nhiều địa phương, trong đó có tỉnh Gia Lai, chương trình đã tạo ra những chuyển biến rõ nét, tích cực trong phát triển văn hóa đọc.
Hiệu quả từ chương trình
Những năm qua, cùng với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, việc phát triển văn hóa đọc trong nhà trường ngày càng được chú trọng. Đối với học sinh tiểu học, đọc sách không chỉ giúp mở rộng kiến thức mà còn góp phần hình thành nhân cách, phẩm chất, phát triển tư duy ngôn ngữ.
Xuất phát từ mục tiêu đó, chương trình Thư viện thân thiện Room to Read (gọi tắt là Thư viện) đã được triển khai tại nhiều địa phương trên cả nước, mang lại những kết quả thiết thực.
Sau 5 năm (2021-2025) triển khai, chương trình đã mở rộng phạm vi hoạt động tại nhiều tỉnh, thành phố; thiết lập 190 thư viện mẫu và hỗ trợ nhân rộng gần 2.000 thư viện trong các trường tiểu học.
Hơn 2,2 triệu bản sách đã được cung cấp cho các nhà trường, góp phần làm phong phú nguồn tài nguyên học tập và tạo điều kiện thuận lợi để học sinh tiếp cận sách một cách thường xuyên, chủ động.
Đến nay, hơn 1,4 triệu học sinh tiểu học đã được hưởng lợi trực tiếp từ chương trình; gần 3.000 giáo viên, cán bộ quản lý và nhân viên thư viện được tập huấn, nâng cao năng lực tổ chức, vận hành thư viện và triển khai các hoạt động khuyến đọc.
Đánh giá về những kết quả đạt được, đại diện Bộ GD&ĐT cho rằng, chương trình đã góp phần quan trọng vào việc phát triển văn hóa đọc trong nhà trường.
Tại Hội nghị tổng kết chương trình Nâng cao chất lượng thư viện nhằm phát triển thói quen đọc và văn hóa đọc giai đoạn 2021-2025 do Bộ GD&ĐT phối hợp với Tổ chức Room to Read Việt Nam tổ chức tại phường Quy Nhơn ngày 19-12 vừa qua, PGS.TS. Trịnh Hoài Thu - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông - nhấn mạnh: “Thành công của chương trình không chỉ được đo bằng số lượng thư viện hay số đầu sách, mà quan trọng hơn là sự thay đổi tích cực trong nhận thức, thói quen đọc và môi trường học tập của học sinh. Nhiều thư viện đã thực sự trở thành không gian học tập thân thiện, sáng tạo, truyền cảm hứng đọc sách cho các em”.
Cũng theo PGS.TS. Trịnh Hoài Thu, việc triển khai chương trình gắn với Thông tư số 16/2022/TT-BGDĐT về tiêu chuẩn thư viện đã giúp nhiều địa phương chủ động xây dựng kế hoạch nhân rộng mô hình, từng bước nâng cao chất lượng hoạt động thư viện trường học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Từ chủ trương đến thực tiễn tại các trường học
Tại tỉnh Gia Lai, đến nay mô hình đã được áp dụng tại 41 trường tiểu học. Chương trình Thư viện đã và đang mang lại những thay đổi tích cực trong hoạt động dạy và học ở nhiều trường, đặc biệt tại các địa bàn vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Không gian thư viện được cải tạo theo hướng mở, nhiều màu sắc, thân thiện; sách được sắp xếp phù hợp với lứa tuổi; các hoạt động đọc được tổ chức linh hoạt, sinh động, thu hút sự tham gia của học sinh.
Chia sẻ về hiệu quả của chương trình, ông Đào Hồng Giáp - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (xã Ia Boòng) cho biết, trước đây thư viện của trường chủ yếu phục vụ mượn trả sách, học sinh ít lui tới. Từ khi triển khai chương trình Thư viện, đặc biệt với học sinh khối lớp 3, 4, 5 tần suất các em đến thư viện tăng rõ rệt, chủ động chọn sách, đọc sách và chia sẻ nội dung đã đọc.
Nhìn nhận sự tích cực từ chương trình, cô Nguyễn Thị Thu Quyên, thủ thư Trường Tiểu học Vĩnh Thạnh (xã Vĩnh Thạnh) cho biết, thông qua các đợt tập huấn của chương trình Thư viện, thủ thư được trang bị thêm kỹ năng tổ chức tiết đọc thư viện, hướng dẫn học sinh đọc hiểu và khơi gợi niềm yêu thích đọc sách cho các em.
Bên cạnh việc phát triển thư viện truyền thống, các trường học tại Gia Lai cũng từng bước tiếp cận các hình thức đọc mới thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin.
Các hoạt động như đọc sách trực tuyến, nghe đọc sách hay tham gia các chương trình khuyến đọc đã giúp học sinh, đặc biệt là học sinh vùng khó khăn, có thêm cơ hội tiếp cận tri thức một cách linh hoạt.
Đại diện Bộ GD & ĐT cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Room to Read Việt Nam trong giai đoạn 2026-2030, tập trung mở rộng phát triển văn hóa đọc không chỉ ở bậc tiểu học mà kể cả bậc THCS; đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động thư viện; xây dựng thư viện số, kho học liệu mở; đồng thời, chú trọng hỗ trợ học sinh vùng khó khăn, học sinh dân tộc thiểu số và học sinh khuyết tật trong phát triển ngôn ngữ tiếng Việt.
Đánh giá kết quả triển khai tại Việt Nam, ông David O’Connor - Phó Giám đốc tác nghiệp toàn cầu của Room to Read, phụ trách khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ, cho rằng Việt Nam là hình mẫu trong việc nhân rộng bền vững các giải pháp thư viện gắn với chuyển đổi số và giáo dục công bằng, hòa nhập.
Những kinh nghiệm thực tiễn từ Việt Nam đã và đang đóng góp tích cực vào định hướng phát triển chiến lược của Room to Read trên phạm vi toàn cầu.