Kỳ thú tre khổng lồ

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Thủ phủ của sâm Ngọc Linh như Nam Trà My (Quảng Nam) không chỉ có sâm. Nơi đây còn có nhiều 'kỳ hoa dị thảo' khác, thậm chí có giống tre khổng lồ mà người dân quen gọi là tre 'Thánh Gióng'...
 
Tre “khổng lồ” tại nóc Long Riêu (thôn 3, xã Trà Nam, H.Nam Trà My, Quảng Nam). ẢNH: MẠNH CƯỜNG
Cây của thần rừng ban tặng
Nóc Long Riêu ở thôn 3, xã Trà Nam (H.Nam Trà My) nằm chênh vênh trên đỉnh núi, gần như tách biệt với thế giới bên ngoài. Nhưng người dân ở đây tự hào khi đang sở hữu giống tre khổng lồ giữa đại ngàn Trường Sơn mà “thế giới bên ngoài” ít được gặp. Họ xem đây như một báu vật của làng.
Phải cố gắng thuyết phục lắm, chúng tôi mới được anh Hồ Văn Dương, một cán bộ văn hóa xã Trà Nam, dẫn đi vào rừng tre khổng lồ. Nói thì đơn giản vậy, nhưng để “tận mục sở thị” rừng tre khổng lồ, chúng tôi phải vất vả vượt qua quãng đường dài.
Từ trung tâm H.Nam Trà My, theo QL40B đi về phía Kon Tum, chừng 10 km thì đoàn rẽ phải lên cầu Trà Nam bắc qua sông Tranh. Từ đây, chúng tôi đi khoảng 10 cây số nữa để đến nóc Long Riêu. Để xe máy lại đó, chúng tôi ngược núi, qua 3 con suối nữa, ngót 1 giờ đồng hồ mới tới nơi. Làng nằm khuất giữa những cánh rừng nguyên sinh.
"Cả tỉnh Quảng Nam này, tre khổng lồ thì chỉ mình nóc Long Riêu này có thôi. Bấy lâu nay, làng mình không muốn người lạ biết về nó nên giấu kỹ lắm. Nếu người ta biết rồi đến chặt phá thì khác gì dân chúng tôi mất đi báu vật của làng

Già làng Hồ Văn Thạch"


Trên đường đi, anh Dương không ngừng kể những điều bí ẩn về loài tre mà người dân bản địa vẫn thường gọi là tre “Thánh Gióng”. “Tre ở đây đốt to và dài, nếu so với tre bình thường thì nó còn hơn cả trăm đốt. Người dân trong làng đã đi quanh dãy núi Ngọc Linh nhưng không phát hiện giống tre nào to bằng tre ở đây. Việc tre xuất hiện ở Trà Nam đã được xem là điều kỳ lạ”, anh Dương tiết lộ.
Lên đến lưng chừng ngọn núi Ngók Cung, anh Dương chỉ tay về phía trước: “Đó, loài tre khổng lồ đó!”. Ở hai khoảnh đất nằm cách nhau bởi một con đường mòn, bất ngờ có hai bụi tre cực lớn mọc thành lũy ven theo con suối nhỏ, đẹp như bức tranh thủy mặc. Chỉ có hai bụi tre đột biến đó, nhưng mỗi bụi khoảng 250 - 300 cây, mỗi cây cao hơn 30 m, đường kính khoảng 20 cm. Có những đốt tre dài hơn 70 cm nhưng chu vi đã xấp xỉ 60 - 70 cm. Giữa rừng núi, những cây tre sừng sững, cao vút, hiên ngang vươn mình đón gió ngàn. Giữa bụi tre búp măng có màu đỏ rực, không giống màu vàng của các loài tre khác.
Đúng là cây tre ở Long Riêu to lớn gấp 4 - 5 lần tre thường. Người dân từng thử đào gốc mang đi trồng ở khu đất khác, chăm sóc cẩn thận… nhưng không thành công. Từ đó, họ tin có điều gì bí ẩn khi tre ấy trồng đúng khoảnh rừng ấy mới cao lớn “khổng lồ”. “Không biết là do nguồn nước hay đất có gì đột biến, nhưng dân làng xem đó là cây của thần rừng ban tặng”, anh Dương nói.
Báu vật của làng
 
Những cây tre dài hàng chục mét, có cây hơn cả trăm đốt. ẢNH: MẠNH CƯỜNG
Khoảng 20 hộ dân ở nóc Long Riêu dựng nhà chênh vênh trên núi. Nóc Long Riêu không chỉ sở hữu loại tre “Thánh Gióng”, mà còn được coi là một trong những vựa lúa lớn nhất của H.Nam Trà My. Những kho thóc dự trữ nối nhau trên sườn núi. Chẳng bao giờ người Long Riêu sợ thiếu đói, bởi thóc lúa luôn đầy kho.
Tạt vào một nhà dân, chúng tôi chứng kiến nhiều vật dụng làm ra từ tre khổng lồ. Gùi đựng gạo, ống đựng nước, bát ăn cơm, mũi tên, mõ và thậm chí làm gối ngủ. “Ngay từ nhỏ, bọn mình đã được cha ông dẫn vào rừng để biết về những cây tre khổng lồ này. Những đồ vật trong nhà được làm ra từ tre khổng lồ đều rất quý hiếm, lâu hỏng nên được gìn giữ rất cẩn thận. Tre khổng lồ cũng từng “cứu” cho biết bao người dân. Trước đây, làng Long Riêu còn khó khăn, để chống lại cái đói người dân lại vào rừng chặt măng mang về ăn”, bà Hồ Thị Hiếu (nóc Long Riêu) chia sẻ.
Già làng Hồ Văn Thạch đón khách lạ với ánh nhìn xét nét. Sau khi biết chúng tôi chủ yếu dò tìm câu chuyện gắn liền với những cây tre khổng lồ, người có uy tín nhất bản mới rít mạnh hơi thuốc, cười bảo: “Các chú tìm đúng người rồi đấy. Cả tỉnh Quảng Nam này, tre khổng lồ thì chỉ mình nóc Long Riêu này có thôi. Bấy lâu nay, làng mình không muốn người lạ biết về nó nên giấu kỹ lắm. Nếu người ta biết rồi đến chặt phá thì khác gì dân chúng tôi mất đi báu vật của làng”.
 
Vật dụng làm từ tre “khổng lồ” được người dân lưu giữ
Theo già Thạch, từ ngày còn nhỏ ông đã được đưa lên rừng lấy tre về làm các vật dụng sinh hoạt trong nhà. Tre quý hiếm, nên làng bảo vệ nghiêm ngặt, chỉ khi có việc cần và được già làng cho phép thì mới được đốn hạ một cây. Tục lệ từ xa xưa để lại, mỗi năm vào dịp Tết Nguyên đán người dân mới vào rừng chặt một cây để đưa về tổ chức nghi lễ cúng máng nước. Tre được dùng để chế tác các vật dụng làm trong buổi lễ với mong muốn năm mới người dân trong làng gặp nhiều may mắn, mùa màng bội thu.
Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND H.Nam Trà My, cho biết rừng tre ở Long Riêu rất quý hiếm và xác nhận độ “khủng” về kích cỡ. Đây là lý do chính quyền huyện đang xây dựng chính sách bảo tồn, bước đầu tuyên truyền người dân bảo vệ và không chặt phá. “Chúng tôi sẽ có chính sách khuyến khích người dân trồng thêm để nhân rộng, bởi rừng tre hiện đang còn ít. Khi rừng tre được mở rộng thêm, huyện sẽ mở đường đất vào tận làng để thu hút khách tham quan và thưởng thức văn hóa vùng cao”, ông Bửu nói.
Huyện vùng cao Nam Trà My không chỉ biết đến với thương hiệu “thủ phủ sâm Ngọc Linh”, mà thêm những món lạ lùng như “ớt đại đội” (1 trái ớt cay đến mức cả đại đội ăn cũng đủ), rừng quế cổ thụ… Nay lại có loài tre to lớn.
Rời nóc Long Riêu, chúng tôi sực nhớ loài tre “khổng lồ” này có thể khác lạ trong mắt khách dưới xuôi, còn với đồng bào Xê Đăng ở nóc Long Riêu thì lại thân thiết như một người bạn. Tre đã “sống” cùng họ qua biết bao kỳ lễ hội, hiện diện ở khắp các vật dụng quen thuộc. “Ngày mừng tết lúa mới, chỉ cần một búp măng của tre khổng lồ là đủ cho cả làng ăn… Măng của tre ăn rất ngon, có vị ngọt và giòn”, già làng Hồ Văn Thạch tấm tắc khoe trước khi tạm biệt khách lạ.
Mạnh Cường (Thanh Niên)

Có thể bạn quan tâm

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

(GLO)- Cuộc trò chuyện với hai nhân chứng sống - ông Hoàng Văn Tuyển và bà Huỳnh Thị Kim Xuyên đã đưa chúng ta trở lại những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, nơi tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến đã viết nên những trang đời đáng nhớ.

Gìn giữ kỷ vật tri ân

Gìn giữ kỷ vật tri ân

(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ hơn 4.000 tài liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật có giá trị về 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; trong đó, có gần 300 hiện vật, tư liệu, hình ảnh về các mẹ Việt Nam anh hùng, liệt sĩ ở vùng đất Bình Định trước đây.

Vào rừng... chờ ươi bay

Vào rừng... chờ ươi bay

Sau 4 năm, khi những cánh rừng già miền núi TP.Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) chuyển mình vào mùa ươi chín, hàng ngàn người dân lại có một cuộc 'di cư' tạm thời vào rừng sâu chờ 'lộc trời' rơi xuống để nhặt.

null