Hé lộ kho tàng võ y Bình Định

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
Không phải bác sĩ, cũng chẳng là nhân viên y tế nhưng nhiều võ sư, võ nhân Bình Định lại chữa được khá nhiều bệnh nhờ những bài thuốc gia truyền và điểm huyệt.

Không tốn tiền, cũng chẳng mất bao nhiêu thời gian nhưng nhiều người mắc các chứng bệnh liên quan đến gân cốt, xương khớp đã tìm lại được cuộc sống bình thường chỉ qua một vài lần điểm huyệt của võ sư Nguyễn Văn Thắng (71 tuổi), Chủ nhiệm CLB Võ thuật chùa Long Phước ở xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

Điểm độc đáo này cũng là một phần trong di sản văn hóa phi vật thể quốc gia võ cổ truyền Bình Định.

Hé lộ kho tàng võ y Bình Định ảnh 1

Võ sư Nguyễn Văn Thắng (bên phải) xuất chiêu “song long điểm” điểm huyệt để chữa bệnh, trị nội thương cho bệnh nhân.

Nhiều cách chữa bệnh độc đáo

Theo võ sư Thắng, phương pháp điều trị bệnh bằng cách điểm huyệt dựa theo tài luyện bí truyền từ thời xưa. Bản thân ông học được cách điều trị bệnh này từ anh ruột ông là Đại võ sư Thích Hạnh Hòa, trụ trì chùa Long Phước.

"Để học được cách điều trị bệnh bằng phương pháp này, ngoài việc phải nắm rõ các huyệt đạo trên cơ thể con người, tôi còn phải luyện ngón trong thời gian dài mới thuần thục việc điểm từng huyệt với nguồn nội lực phù hợp. Ngoài ra, trước khi điều trị, tôi cũng cần phải biết được nguyên nhân và giờ gặp nạn để đưa ra cách điểm huyệt phù hợp", võ sư Thắng nói.

Ngoài điểm huyệt, võ sư Thắng còn có nhiều phương pháp điều trị bệnh độc đáo khác là nắn, kết hợp đạp thuốc đối với những người bị bong gân, trật khớp. Hoặc tán thuốc với gà con để chữa cho các võ sĩ trúng đòn nặng và những người té ngã, va đập bị gãy nát xương. Theo võ sư Thắng, việc chọn gà con đã mọc đủ lông cánh, mổ bụng lấy bộ lòng vứt bỏ, xong để nguyên con hòa chung với thuốc thoa rồi bó đắp vào chỗ gãy xương. Điểm hay là sau một thời gian thì chỗ xương gãy sẽ tự lành lặn.

Hé lộ kho tàng võ y Bình Định ảnh 2

Thuốc võ cổ truyền ở Bình Định được quảng cáo đặc trị thoát vị đĩa đệm, tan máu bầm

Trong cách dùng thuốc, võ sư Thắng cũng có kiểu điều trị khá độc đáo là cho người bệnh uống thuốc chung với nước tiểu. Nước tiểu này được lấy của bé trai từ 6 - 12 tuổi vào buổi sáng và bỏ đoạn đầu, đoạn cuối, chỉ lấy đoạn giữa. "Khi bé trai đứng tiểu tiện, chờ dòng nước tiểu chảy từ trên xuống đất thì đưa chén vào hứng ở đoạn giữa. Sau đó pha một ly nước tiểu cùng một ly nhỏ rượu đổ chung vào một chén thuốc sắc lấy nước đầu tiên uống. Khi uống vào sẽ giúp người bệnh đẩy được máu ứ đọng trong cơ thể do chấn thương ra ngoài.", võ sư Thắng phân tích.

Tại võ đường Phan Thọ ở xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định, ngoài hàng trăm môn sinh luyện tập võ, mỗi ngày nơi này còn tiếp hàng chục bệnh nhân đến chữa các bệnh về chấn thương, như: nứt, gãy xương do té ngã hoặc khi thi đấu, tập luyện võ thuật, chơi thể thao... Đầu năm nay, khi chúng tôi đến võ đường Phan Thọ cũng là lúc chuẩn võ sư Phan Minh Hải (30 tuổi) - cháu ngoại cố đại võ sư Phan Thọ, chưởng môn đời thứ ba của võ đường Phan Thọ - vừa điều trị bệnh cho ông Nguyễn Văn An (57 tuổi; ngụ huyện Chư Pưh, tỉnh Gia Lai).

Hé lộ kho tàng võ y Bình Định ảnh 3

Cố võ sư Phan Thọ lúc còn sống

"Tôi bị đau lưng và lật sơ mi cổ chân do khiêng nặng, té ngã khi đi rẫy. Chỉ vài chục phút được thầy Hải xoa bóp, mằn chỉnh kết hợp với thuốc xoa giảm đau thấy rõ. Tôi tin tưởng nên mua thêm thuốc về sử dụng để mau khỏi. Tôi tìm đến thầy Hải qua giới thiệu của một người ở địa phương từng bị trật khớp và đã được thầy Hải sớm chữa khỏi bệnh bằng phương pháp này", ông An cho hay.

"Do ở với ông ngoại là võ sư Phan Thọ từ nhỏ đến lớn nên thường xuyên được ông truyền đạt lại cách điều trị bệnh. Sau khi ông mất năm 2014, tôi nỗ lực gìn giữ, phát huy không chỉ các bài quyền, binh khí mà còn cả về võ y theo tâm nguyện của ông", chuẩn võ sư Hải chia sẻ.

Lộ diện kho tàng võ y

Những cách điều trị bệnh như trên đã được các võ sư, võ đường ở Bình Định thực hiện từ hàng trăm năm qua. Tuy nhiên, kho tàng võ y Bình Định thực sự lộ diện khi tỉnh này triển khai thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học "Sưu tầm, nghiên cứu tác dụng các bài thuốc dùng trong võ cổ truyền, và đề xuất hướng bảo tồn, phát huy giá trị của võ y Bình Định". Đây là lần đầu tiên võ y Bình Định được đặt dưới lăng kính khoa học một cách bài bản.

Cụ thể, mới đây, Công ty CP Dược - Trang thiết bị y tế Bình Định phối hợp Bệnh viện Y học cổ truyền Bình Định và Bệnh viện Đa khoa Bình Định đã thực hiện đề tài trên. Qua khảo sát thực tế tại nhà nhiều võ sư, võ nhân Bình Định, nhóm nghiên cứu sưu tầm được hơn 300 bài thuốc. Trong đó, có 80 bài thuốc tâm đắc từ 25 võ sư nổi tiếng, là những người có nghề võ y gia truyền hoặc được dạy từ nhiều thầy giỏi.

Hé lộ kho tàng võ y Bình Định ảnh 4

Đại võ sư Trần Hải (bên trái) bắt mạch để chữa trị cho một người bị chấn thương.

Các bài thuốc trên chủ trị trên 17 nhóm bệnh lý thường gặp trong võ thuật, như: các chấn thương đầu, hạ bộ, trung bộ, ngực, mũi, toàn thân, bất tỉnh, hoặc nội thương, thổ huyết, sưng tụ máu, trật khớp, gãy xương, bong gân… Những người tham gia phân tích, thảo luận cũng thống nhất có 14 phương pháp chế biến 80 bài thuốc võ, trong đó thông dụng nhất là ngâm rượu hoặc sắc uống, tiếp đó là các phương pháp tán bột hòa rượu uống, tán với rượu xoa ngoài, tán bột, sắc nước hoặc ngâm rượu. Đề tài cũng đã ghi nhận một số võ đường dùng phương pháp độc đáo là điểm huyệt và giải huyệt để trị bệnh, đề nghị cần nghiên cứu thêm.

Kho tàng võ y Bình Định hàm chứa nhiều giá trị đặc sắc, vì thế các nhà nghiên cứu cũng thống nhất công trình khoa học kể trên chỉ mới khai phá bước đầu, giúp phát lộ một phần nhỏ di sản tổ tiên để lại. Thực tế còn khá nhiều võ sư, đại võ sư có nhiều cách chữa trị, bài thuốc hay nhưng chỉ lưu truyền nội bộ trong môn phái, võ đường mà các nhà nghiên cứu chưa tiếp cận và công trình khoa học kể trên chưa ghi nhận hết.

Một trong số người có nhiều đóng góp cho võ y Bình Định là đại võ sư Trần Hải (81 tuổi; ngụ xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn), Chưởng môn phái Thanh Thiên Việt Võ Đạo - người đã chịu khó học hỏi từ nhiều thầy giỏi về quyền, binh khí và đặc biệt là võ y ở các vùng đất võ An Nhơn, Tây Sơn... "Thời gian qua, tôi đã dành nhiều thời gian viết sách y lý trị liệu gồm 4 phần (mạch, tính dược, phương thang, lâm sàng) đúc kết kinh nghiệm thực hành rất nhiều năm về võ y nói riêng và đông y nói chung, cùng nhiều bài thuốc hay để truyền lại cho học trò. Với những học trò đã đủ trình độ để đi truyền dạy, tôi thường trao truyền thêm về võ y, ít nhất là cũng phải biết chữa trị các chấn thương cơ bản, thường gặp", đại võ sư Hải cho hay.

TS - võ sư Hồ Minh Mộng Hùng - Phó trưởng Khoa Giáo dục thể chất - Quốc phòng Trường ĐH Quy Nhơn, thành viên hội đồng đánh giá nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học - cho rằng đề tài nghiên cứu khoa học "Sưu tầm, nghiên cứu tác dụng các bài thuốc dùng trong võ cổ truyền và đề xuất hướng bảo tồn, phát huy giá trị của võ y Bình Định" có những đóng góp khẳng định trong võ y Bình Định còn nhiều bài thuốc bí truyền và các phương pháp trị liệu độc đáo.

"Mỗi bài thuốc có giá trị được đúc kết từ tri thức, kinh nghiệm, kế thừa qua nhiều thế hệ, là phương tiện giúp cho các võ sĩ nâng cao sức khỏe, chữa trị kịp thời các chấn thương, trật đả... Hơn nữa, y võ cổ truyền còn đóng góp tích cực vào việc chăm sóc sức khỏe nhân dân trong một số lĩnh vực của đời sống, lao động, chiến đấu, tập luyện và thi đấu thể thao". TS - võ sư Hùng nói.

Có thể bạn quan tâm

Nhà nổi ở Trường Sa

Nhà nổi ở Trường Sa

Nhiều ngư dân câu mực ở Quảng Ngãi, Quảng Nam kể lại, năm 1998 đã đi bạn trên tàu câu mực ở thành phố Đà Nẵng. Từ năm 2000 đến nay, nghề câu mực ở Đà Nẵng giảm dần nên ngư dân về quê đóng tàu và bắt đầu những chuyến đi dài ngày ròng rã và tàu cập vào hoặc đi qua hầu hết các đảo Sơn Ca, An Bang, Nam Yết, Trường Sa Lớn, Gạc Ma,…
Trà măng, đừng đánh mất!

Trà măng, đừng đánh mất!

Tác giả Lục Vũ từ thế kỷ 8 có miêu tả loại trà quý nhất là trà măng trong tác phẩm Trà Kinh. Trong số 34/63 tỉnh thành Việt Nam sở hữu cây trà, đến nay Lai Châu và Hà Giang phát hiện trà măng - một niềm tự hào của ngành trà Việt.
Trần Thị Bích Ngọc: Sâu đậm tình yêu văn hóa Bahnar

Trần Thị Bích Ngọc: Sâu đậm tình yêu văn hóa Bahnar

(GLO)- Chiều muộn, lại bận một số việc nhà nhưng thấy chị Trần Thị Bích Ngọc-công chức Văn hóa-Xã hội xã Kông Lơng Khơng (huyện Kbang) ghé thăm, già Đinh Bi vui lắm. Già đã quá quen với cái dáng bé nhỏ thân thuộc của chị, với những lần đến nhà hỏi han, động viên. Vừa chăm chú đan gùi, già vừa gật đầu khi nghe lời nhắn nhủ: “Chú nhớ trong năm nay ráng truyền dạy thành công nghề đan lát cho 1 người trẻ trong làng chú nhé!”.
Dòng máu anh hùng: Con gái của sĩ quan công binh

Dòng máu anh hùng: Con gái của sĩ quan công binh

Trong số 64 cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam hy sinh ngày 14.3.1988 ở Gạc Ma - Trường Sa, có 26 bộ đội của Lữ đoàn 83 công binh hải quân và trong số ấy, có 2 sĩ quan khi hy sinh đã có vợ con ở quê nhà. Đó là thượng úy Nguyễn Minh Tâm (trợ lý thi công) và Trần Văn Phòng (đại đội phó).
Đưa trâu rời xứ 'thần rừng'

Đưa trâu rời xứ 'thần rừng'

Nuôi trâu trong chuồng là chuyện thường tình của nông dân khắp các vùng quê Việt Nam, thế nhưng với đồng bào dân tộc thiểu số K’Ho huyện Lạc Dương (Lâm Đồng), đó lại là điều quá đỗi mới mẻ. Tập quán giao trâu cho “thần rừng” cai quản từng ăn sâu trong tiềm thức của tộc người này, nay bắt đầu có sự thay đổi.
Biên cương thao thức

Biên cương thao thức

Trong sự trầm mặc của núi đồi, giữa đại ngàn biên cương, nơi chỉ nghe nói thôi, người ta đã nghĩ đến xa xôi, hoang vắng, có những con người vẫn luôn thao thức vì sự bình yên của quê hương, đất nước.
Gập ghềnh phận mồ côi

Gập ghềnh phận mồ côi

(GLO)- Ai cũng mong muốn có một mái ấm gia đình, song trước sóng gió cuộc đời, nhiều em nhỏ ở xã Pờ Tó (huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai) phút chốc trở thành mồ côi. Thiếu vắng tình thương của cả cha mẹ, tương lai của các em bỗng hóa gập ghềnh.
“Cõng” phim về làng

“Cõng” phim về làng

(GLO)- Giữa sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, những “người lính” trên mặt trận văn hóa nghệ thuật vẫn thầm lặng đến từng buôn làng vùng sâu, vùng xa chiếu phim phục vụ người dân. Họ là những thành viên của Đội chiếu phim lưu động thuộc Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San (tỉnh Gia Lai).
Người Xơ Đăng đồng lòng bảo vệ “Quốc bảo”

Người Xơ Đăng đồng lòng bảo vệ “Quốc bảo”

Bao năm nay, người Xơ Đăng ở Tu Mơ Rông (Kon Tum) đã cung cấp hàng trăm tin báo để chính quyền vào cuộc ngăn chặn và chống việc lợi dụng “Quốc bảo”- sâm Ngọc Linh để trục lợi. Nhờ đó, nguồn gene thuần chủng được bảo tồn và “chiêu bài” lợi dụng thương hiệu sâm để trục lợi bị phanh phui.