Chuyện thầy giáo gian nan đi tìm nguồn cội - Bài cuối: Đi tìm tung tích mẹ, cha

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
“Con người sinh ra có quê hương, họ hàng, cha mẹ... Sao mình sinh ra trên cõi đời này lại không biết một chút thông tin gì về những người máu mủ, ruột thịt”. Đó là những trăn trở trong suốt những năm tháng trưởng thành của thầy giáo Nguyễn Vĩnh Khánh (74 tuổi, nguyên Hiệu trưởng Trường THPT Hoàng Hoa Thám, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa).

Người mẹ kiên trung bất khuất của tôi

Gặp lại được mẹ nuôi người Raglai đã thắp lên cho thầy giáo Nguyễn Vĩnh Khánh tia hy vọng trong hành trình tìm lại cha mẹ ruột dài đằng đẵng phía trước.

Suốt 2 tháng ròng tại quê hương, ông nỗ lực tìm kiếm và thậm chí còn đến gặp con gái Xã Đỏ (tên phản cách mạng ngày xưa đã giết mẹ ông) để hỏi thăm về mẹ. Từ những thông tin góp nhặt ít ỏi, ông lần đầu tiên được nghe đến tên mẹ đẻ mình là bà Mười Dư (quê ở Phú Nhơn, huyện Ninh Hòa, nay là thị xã Ninh Hòa).

Những sự kiện trong chuỗi ngày tìm lại nguồn cội được ông Khánh (trái) ghi chép lại cẩn thận

Những sự kiện trong chuỗi ngày tìm lại nguồn cội được ông Khánh (trái) ghi chép lại cẩn thận

Ông Khánh vui sướng và quyết tâm tìm gốc gác, lai lịch của mẹ đến cùng. Nhưng mọi thứ vẫn rất khó khăn khi những mảnh ghép về mẹ còn vô cùng mơ hồ và không một ai biết về cha của ông. Kết thúc thời gian nghỉ phép, ông phải về lại Cao Bằng để tiếp tục công tác trong niềm nuối tiếc về hành trình còn đang dang dở.

Năm 1979, ông Khánh một lần nữa quay lại Khánh Hòa tiếp tục tìm kiếm thông tin về mẹ. Tâm điểm lần trở về này của ông là quê mẹ tại Phú Nhơn, huyện Ninh Hòa. Tâm trạng ông nặng trĩu nỗi mông lung, không biết phải bắt đầu từ đâu.

Qua sự chỉ dẫn của nhiều người, ông tìm đến chú Nguyễn Trực (người từng chiến đấu cùng mẹ ông, lúc đó là Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy Ninh Hoà). Thật không may, khi ông đến, chú Trực đang đi công tác xa, ông phải ở chờ tại nhà chú Trực từ ngày này sang ngày khác.

“Vậy là tôi thật sự có mẹ sau mấy chục năm sống không hề biết tên cha mẹ, sống trong cảnh mồ côi thiếu thốn tình yêu thương của gia đình. Bây giờ dù không biết mặt cha, mẹ, dáng dấp của họ nhưng tôi đã hiểu về lai lịch và chiến công của cha mẹ mình. Đó chính là niềm hạnh phúc lớn nhất của cuộc đời một con người”.

Ông Nguyễn Vĩnh Khánh bùi ngùi nhớ lại

Khi sự kiên nhẫn trong ông đang dần vơi cạn, cũng là lúc chú Trực trở về trong niềm vỡ òa sung sướng. Ông liền gợi hỏi chú về bà Mười Dư, chú Trực liền bật người dậy nói trong uất ức: “Hai mẹ con chị Mười Dư bị một kẻ phản bội hồi ấy giết chết cả rồi”. Nghe tới đây, nước mắt ông cứ tuôn ra, rồi ôm chầm chú Trực: “Thưa chú, cháu là con của mẹ Mười Dư đây, cháu là Lượm đây”.

Tất cả những gì khắc sâu trong ông Khánh là dáng dấp của mẹ qua lời kể của chú Trực và một vài đồng đội khác của mẹ. Bà là một cán bộ phụ nữ tóc dài, người cao ráo, nói tiếng Raglai và Ê Đê rất giỏi. Bà sống phúc hậu và yêu thương đồng đội. Ngoài làm việc ở Phú Nhơn bà còn thường xuyên lên Khánh Vĩnh để hoạt động cách mạng. Bà vừa là hội trưởng phụ nữ vừa là người tiếp tế lương thực, thuốc men, quần áo.. cho cơ sở cách mạng.

Sau khi sinh ông, bà lúc nào cũng gánh hai cái thúng bên mình. Một thúng đựng tài liệu bí mật của cách mạng, thúng còn lại để cho ông ngồi. Tiếc thay, bà đã bị một kẻ phản bội bắt và sát hại rất dã man.

Vẻ mãn nguyện trên gương mặt của thầy giáo Nguyễn Vĩnh Khánh khi đã tìm được nguồn cội của mình

Vẻ mãn nguyện trên gương mặt của thầy giáo Nguyễn Vĩnh Khánh khi đã tìm được nguồn cội của mình

“Vậy là mẹ tôi là chiến sĩ cách mạng kiên trung, sau mấy chục năm sống không hề biết tên mẹ, sống trong cảnh mồ côi thiếu thốn tình yêu thương của mẹ. Bây giờ dù không biết mặt mẹ, dáng dấp của mẹ nhưng tôi đã có mẹ, biết được tên mẹ. Đó chính là niềm hạnh phúc lớn nhất của cuộc đời một con người! Ước gì mẹ còn tôi sẽ sà vào lòng mẹ cho thỏa lòng mong ước”, ông Khánh bùi ngùi nhớ lại.

Nghe đến đây, chúng tôi lặng người xúc động. Tất cả sống trong ký ức, hoài niệm một thời lửa đạn.

Phép màu giữa đời thực

Suốt thời gian dài mòn mỏi tìm kiếm, có những lúc ông Khánh tưởng chừng tuyệt vọng khi hầu như không ai biết về cha ông. Đã có những lúc ông tự nghi hoặc: “Hay là mình không có cha?”. Dẫu vậy, khao khát có đủ cha mẹ như bao người con khác vẫn không ngừng thôi thúc trong tâm trí ông.

Năm 1980, được sự cho phép của cơ quan cùng sự ủng hộ của vợ, gia đình ông Khánh chuyển về huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa sinh sống và công tác để tiện cho hành trình đi tìm cha của mình. Mọi thứ dường như đang chững lại, thì chuyến công tác định mệnh tại huyện Khánh Vĩnh như một phép màu cho những nỗ lực của ông.

Ngày cuối cùng của chuyến công tác, bỗng ông Khánh được một bà lão lạ mặt người dân tộc đến thăm. Bà tên là A Wây Xi, tự xưng là đồng đội với mẹ ông thời kháng chiến. Qua lời kể của bà, mẹ ông là bà Mười Dư yêu và lấy ông Hai Đơn, Trưởng ban liên lạc tỉnh lúc bấy giờ. Hai người tổ chức đám cưới tại Sở Nam Lân (cơ sở sản xuất lương thực, thực phẩm để phục vụ cho cách mạng thời đó do ông Nam Lân thành lập).

Khi mẹ ông mang bầu, cha ông đã hy sinh trong một lần làm nhiệm vụ. Đến đây, sự ngỡ ngàng xen lẫn xúc động trào dâng trong lòng ông Khánh khi lần đầu tiên được nghe đến tên cha mình. Ông vui sướng khi biết rằng mình có đầy đủ ba mẹ và tự hào vì ba mẹ ông đã cống hiến cuộc đời cho đất nước.

Theo lời bà A Wây Xi, người nắm rõ thông tin nhất về gia đình ông là bà Tám Chỉnh, cũng là đồng đội với mẹ ông và đang sinh sống tại TP Nha Trang. Tìm bà Tám Chỉnh giữa TP Nha Trang đông đúc như “mò kim đáy bể”. “Lúc đó việc đi tìm nguồn cội của tôi hoàn toàn rơi vào ngõ cụt, khi chỉ biết được tên cha, còn quê quán và những thông tin về dòng họ là con số 0 tròn trĩnh”, ông Khánh nói.

Đến tháng 5/1982, trong một lần đi mua rau muống ông tình cờ gặp và trò chuyện cùng cháu của ông Nam Lân (người thành lập cơ sở lương thực thực phẩm phục vụ cách mạng). Lúc này, niềm hy vọng đã tắt ngấm trong ông lại bừng sáng. Theo chỉ dẫn, ông đến gặp ông Nam Lân và được nghe kể chuyện tại cơ sở mà cha mẹ ông đã kết duyên với nhau. Ông Nam Lân đã già, không còn nhớ rõ mọi chuyện nên cho người dẫn ông Khánh đến gặp bà Tám Chỉnh.

Vậy là cái duyên đã đưa ông tìm đến mảnh ghép quan trọng cuối cùng. Khi biết ông là con trai bà Mười Dư, bà Tám Chỉnh đã ôm ông vào lòng âu yếm. Bà kể tường tận về cuộc đời của cha mẹ và cội nguồn của ông. Theo lời kể của bà, cha ông là ông Hai Đơn, quê ở xã Diên Sơn (huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa). Cuối cùng, bà Tám Chỉnh dẫn ông đến nhận lại cô ruột và họ hàng của mình.

Sau gần nửa thế kỷ sống trong mất mát, đau thương và buồn tủi, ông Nguyễn Vĩnh Khánh đã tìm được trọn vẹn nguồn cội, cha mẹ đẻ và mẹ nuôi của mình. Ông mỉm cười đầy tự hào khi được sống trong lòng mẹ, trên đất mẹ, nơi có máu của cha mẹ ông và thật nhiều những thế hệ đi trước đã đổ xuống để thế hệ hôm nay được sống trong hòa bình.

Có thể bạn quan tâm

Nhân chứng đường số 7

Nhân chứng đường số 7

Đã 50 năm sau cuộc truy kích trên đường số 7 (nay là quốc lộ 25), nhưng những cựu binh vẫn hào hùng kể về câu chuyện một thời kiên cường, sẵn sàng đem cả tính mạng dâng cho Tổ quốc.

Xanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối: Vươn mình trong kỷ nguyên mới

(GLO)- 50 năm sau ngày giải phóng, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng nỗ lực vươn lên của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, vùng đất “nóc nhà” của Đông Dương chuyển mình mạnh mẽ. Bước vào giai đoạn mới, vùng Tây Nguyên đang đứng trước vận hội mới, phát huy lợi thế vươn lên cùng đất nước.

Các dự án triển khai dang dở, kéo dài (trong ảnh là đoạn đường cụt giữa TP. Gia Nghĩa do vướng mặt bằng) làm lãng phí nguồn lực đầu tư công

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ 4: Gia Lai ngày ấy, bây giờ...

(GLO)- Sau ngày giải phóng năm 1975, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Gia Lai đã cùng chung sức, kiến thiết lại quê hương từ đống hoang tàn của chiến tranh. Đến nay Gia Lai đã vươn mình phát triển mạnh mẽ, từ đô thị đến nông thôn khoác lên mình màu áo khang trang. 

Lối về nẻo thiện

Lối về nẻo thiện

Nơi ấy, những con người lầm lỗi bắt đầu với từng con chữ dưới sự dìu dắt của những người thầy mang sắc phục công an. Lớp học đặc biệt còn nhen nhóm ý chí hoàn lương, mở thêm một cánh cửa ra thế giới bên ngoài.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 7: Ngày giải phóng qua lời kể của những người tham gia chiến đấu

Vào những ngày tháng Tư lịch sử, không khí tại TP Hồ Chí Minh náo nhiệt hơn, nhất là khi những tiêm kích Su và trực thăng của Quân chủng Phòng không - Không quân Việt Nam bay tập luyện trên bầu trời thành phố, chuẩn bị cho chương trình kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam (30/4/1975 - 30/4/2025).

Xanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2

E-magazineXanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2: Buôn Ma Thuột từ hoang phế vươn lên thủ phủ Tây Nguyên

(GLO)- Nếu chiến thắng Đak Tô-Tân Cảnh ( năm 1972) xoay chuyển cục diện chiến trường Tây Nguyên thì chiến thắng Buôn Ma Thuột đánh sập “tử huyệt” của địch, mở ra Chiến dịch Hồ Chí Minh để Bắc-Nam sum họp một nhà. Từ một thị xã hoang phế, Buôn Ma Thuột ngày nay xứng đáng là thủ phủ Tây Nguyên

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Từ bao đời nay, với người dân trên đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), mỗi khi có người thân gặp nạn ngoài biển mà không tìm thấy xác, gia đình họ sẽ tìm đến “pháp sư” nhờ nặn một “hình nhân thế mạng” bằng đất sét, thực hiện nghi lễ chiêu hồn, nhập cốt rồi mang đi chôn như người quá cố.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 5: Chuyện về người chiến sĩ nhiều lần cảm tử, góp công giải phóng miền Nam

Phải hẹn rất nhiều lần, tôi mới gặp được người cựu chiến binh, Đại uý Nguyễn Đức Trọng (SN 1956, quê quán xã Long Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An, người góp công cùng đồng đội tham gia giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 4: 'Địch đánh núi Dinh thành vôi, các đồng chí sẽ thành tượng đá'

Khi ấy, có lúc nguy nan, đồng chí Phó Chính ủy Trung đoàn 812, Đại tá Nguyễn Văn Tý động viên chúng tôi: Bọn địch đánh núi Dinh thành vôi, các đồng chí sẽ thành tượng đá. Dù sống hay chết, chúng ta đều là những anh hùng của dân tộc này!.., ông Nguyễn Công Binh nhớ lại.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 1: Chiến thắng Đức Lập trong ký ức của một cựu binh

30/4 năm nay đánh dấu mốc chặng đường 50 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Bắc Nam sum họp một nhà. Để có được niềm hạnh phúc cho ngày thống nhất ấy, không biết bao nhiêu công sức, máu xương của các thế hệ cha anh đã hy sinh vì Tổ quốc.

Về Đất Tổ nghe chuyện cây nghìn năm tuổi - Bài 2: Những đại lão mộc bên dòng sông Bứa

Về Đất Tổ nghe chuyện cây nghìn năm tuổi - Bài 2: Những đại lão mộc bên dòng sông Bứa

Đứng sừng sững bên dòng sông Bứa (đoạn qua Khu 4, xã Quang Húc, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ), cây thị cổ được công nhận cây di sản Việt Nam có tuổi đời ước tính hơn 1.100 năm vẫn xanh tươi, tỏa bóng mát. Hàng năm, “cụ” thị vẫn ra hoa trái lan tỏa mùi hương nồng nàn.