Theo sau tuyên bố mới nhất của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo về vấn đề biển Đông, một số chuyên gia nhận định những gì xảy ra sắp tới có thể là sự gia tăng căng thẳng quân sự, các biện pháp trừng phạt và khẩu chiến với Trung Quốc.
Có ý kiến cho rằng Trung Quốc cần chuẩn bị cho khả năng Mỹ tiếp cận quyết liệt hơn nữa đối với vấn đề biển Đông, như tăng cường hiện diện quân sự tại đó và thúc giục các đồng minh, đối tác khu vực đối đầu mạnh mẽ hơn với Trung Quốc.
Một kịch bản được nói đến là Mỹ có thể đưa tàu tuần duyên đến biển Đông để đối phó với "mối đe dọa đang tăng" từ tàu hải cảnh và tàu cá bán quân sự của Trung Quốc. Bắc Kinh lâu nay bị cáo buộc sử dụng các lực lượng này để mở rộng hiện diện ở biển Đông.
Ở chiều ngược lại, một số biện pháp đáp trả khả dĩ là lập vùng nhận dạng phòng không ở biển Đông và tăng cường xây dựng hạ tầng phi pháp tại đó.
 |
| Hải quân Mỹ tập trận ở biển Đông hôm 6-7. Ảnh: Hải quân Mỹ |
Bên cạnh đó, một số chuyên gia Trung Quốc nhận định Bắc Kinh cần đánh giá lại chiến lược ở biển Đông trong bối cảnh quan hệ với Washington lao dốc không phanh và vùng biển này có thể trở thành một điểm nóng.
Ông Chen Xiangmiao, chuyên gia tại Viện Quốc gia về nghiên cứu biển Đông tại Trung Quốc, cho rằng Bắc Kinh nên chú trọng đến việc xử lý căng thẳng trong mối quan hệ với các nước láng giềng ở Đông Nam Á, bao gồm việc đẩy nhanh tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).
Theo chuyên gia này, nếu Bắc Kinh xung đột hàng hải với các nước có tuyên bố chủ quyền khác ở biển Đông thì Mỹ sẽ có lý do can thiệp, đe dọa dẫn đến xung đột quân sự trực tiếp giữa Trung Quốc và Mỹ. Do đó, chừng nào các bên liên quan kiềm chế và các quốc gia Đông Nam Á không chọn đứng về phía nào (giữa Mỹ và Trung Quốc), rủi ro xung đột mới nằm trong tầm kiểm soát.
Theo ông Chen, Bắc Kinh có thể cần phải đẩy thương thảo với các nước láng giềng “để đảm bảo không có sự hiểu lầm nào làm leo thang căng thẳng, đặc biệt trong bối cảnh sự đối đầu giữa Trung Quốc với Mỹ đang dâng cao.
 |
| Một tàu tuần duyên Mỹ (trái) diễn tập cùng 2 tàu tuần duyên Philippines hồi tháng 5-2019. Ảnh: Lực lượng tuần duyên Mỹ |
"Chúng ta thường nói là vấn đề biển Đông có thể ảnh hưởng đến quan hệ Trung-Mỹ nói chung. Giờ đây, vấn đề biển Đông đã trở thành một phần chiến lược toàn diện của Mỹ nhằm kiềm chế Trung Quốc. Nếu quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục xấu đi, biển Đông có thể một điểm bùng phát dẫn đến xung đột quân sự" - ông Chen cảnh báo.
Tương tự, ông Zhang Mingliang, chuyên gia về các vấn đề Đông Nam Á tại Trường ĐH Tế Nam, cho rằng Bắc Kinh cần cải thiện quan hệ với các nước láng giềng. Một đề xuất gây tranh cãi của ông này là mở cửa các cơ sở phục vụ lợi ích chung biển Đông sau khi leo thang xây dựng hạ tầng ở đó.
Theo ông này, một bước đi như thế sẽ giúp giảm sự nghi ngờ của các nước láng giềng, nhất là khi những "bằng chứng lý thuyết" về yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh tại biển Đông không thật sự thuyết phục được ai.
P.Võ (Theo South China Morning Post/NLĐO)
