Cả đời với âm nhạc dân gian Jrai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Gần 40 năm sống và làm việc ở Tây Nguyên, tôi không thể nhớ mình đã đi qua bao nhiêu dòng sông, con suối, bến nước, buôn làng, bao lần được nhập thân vào trong không gian lễ hội dân gian truyền thống của các dân tộc Tây Nguyên. Nhưng tôi không thể nào quên được những kỷ niệm của những ngày đầu mới đặt chân lên mảnh đất đầy nắng và gió này.
Tháng 3-1984, vừa mới nhận công tác tại Sở Văn hóa và Thông tin Gia Lai-Kon Tum, tôi và nhạc sĩ Phạm Cao Đạt được Giám đốc Sở Trịnh Kim Sung giao trách nhiệm dàn dựng 1 chương trình nghệ thuật cho tốp ca khúc chính trị của tỉnh đi biểu diễn chào mừng 30 năm Chiến thắng Điện Biên tại tỉnh Lai Châu (khi đó Điện Biên thuộc tỉnh Lai Châu).
Ông Trịnh Kim Sung nhấn mạnh: “Chương trình biểu diễn phải mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Muốn vậy, ngoài mấy ca khúc của các nhạc sĩ đã viết về Điện Biên, các cậu nghiên cứu, sáng tác cho bằng được một số ca khúc mang âm hưởng và phong cách Jrai, Bahnar, Tây Nguyên. Nội dung bài hát phải nói lên được tình cảm của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đối với sự kiện lịch sử này”. Mấy ngày sau, ông Trịnh Kim Sung dẫn chúng tôi lên làm việc với Phòng Văn hóa thị xã Kon Tum để điều động tốp ca khúc chính trị của thị xã về tỉnh tập luyện chương trình nghệ thuật.
Sau mấy đêm trăn trở, cuối cùng tôi cũng đã hoàn thành ca khúc “Hát mừng Điện Biên”. Viết xong, tôi hát cho mọi người cùng nghe. Vừa hát, tôi vừa lo, không biết tác phẩm của mình có “mang âm hưởng và phong cách Jrai, Bahnar, Tây Nguyên” hay không!
Nghe xong, ông Nay Quách và nhạc sĩ Phạm Cao Đạt vỗ vai tôi và nói: “Chúc mừng cậu, bài hát được lắm, khá lắm. Cậu mới vào Tây Nguyên mà khá đấy, phong cách Tây Nguyên là vậy đấy. Lời chúc mừng chỉ ngắn gọn vậy thôi mà tôi thấy hạnh phúc biết nhường nào". Còn ông Nay Quách thì bảo: “Bài này rất hợp với Rơ Mah Bleo” (Rơ Mah Bleo lúc bấy giờ là Phó Hiệu trưởng Trường Dân tộc Nội trú huyện Ayun Pa và là ca sĩ khá nổi tiếng của tỉnh).
Sau đó, nhạc sĩ Phạm Cao Đạt báo cáo với ông Trịnh Kim Sung về bài hát mà tôi vừa sáng tác. Thay lời động viên, khích lệ, ông Sung điều cho tôi 1 chiếc xe Jeep để đi Ayun Pa mời thầy giáo Rơ Mah Bleo về tham gia tốp ca khúc chính trị. Thật là một điều hạnh phúc cho tôi khi được gặp thầy Bleo “tay bắt mặt mừng”, mới gặp nhau lần đầu mà tựa hồ như đã thân quen từ lâu! Tôi hát cho Rơ Mah Bleo nghe bài hát mà mình vừa sáng tác và đưa giấy triệu tập cho ông. Cầm giấy triệu tập trên tay, Rơ Mah Bleo vừa mừng vừa khen bài hát của tôi, chúc mừng tôi rồi nói: “Mình rất thích nhạc của Hoan”.
Tác giả (bìa phải) trong một lần đi thực tế sáng tác. Ảnh: Lê Xuân Hoan
Tác giả (bìa phải) trong một lần đi thực tế sáng tác. Ảnh: Lê Xuân Hoan
Kể từ đó, được sự động viên khích lệ của ông Trịnh Kim Sung, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình, đặc biệt là sự dạy dỗ, đùm bọc, chở che của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, tôi bắt đầu đi sâu vào tìm hiểu, nghiên cứu kho tàng âm nhạc dân gian Tây Nguyên. 
Mới đó mà đã hơn 1/3 thế kỷ đi qua. Mặc dù đã trải qua biết bao khó khăn vất vả, có nhiều lúc tưởng chừng như không thể vượt qua, nhưng với sự nỗ lực của bản thân, ngoài công tác quản lý, giảng dạy và sáng tác âm nhạc, đến nay, tôi đã hoàn thành một số công trình nghiên cứu, sưu tầm về âm nhạc dân gian của các dân tộc Tây Nguyên, trong đó có 6 cuốn sách đã được xuất bản gồm: Dân ca Jrai (tập 1 và 2), Một số đặc trưng cơ bản trong âm nhạc dân gian Jrai, Dân ca Bahnar, Tìm hiểu thang âm điệu thức trong âm nhạc dân gian Bahnar, Thang âm điệu thức trong âm nhạc dân gian Jrai. Tuy nhiên, những kết quả ấy chưa đáng là bao so với kho tàng văn hóa truyền thống vừa phong phú, vừa độc đáo của các dân tộc Tây Nguyên.
LÊ XUÂN HOAN

Có thể bạn quan tâm

“Ung dung thanh thản giữa mây trời”

“Ung dung thanh thản giữa mây trời”

(GLO)- Tôi mượn câu thơ “Ung dung thanh thản giữa mây trời” trong bài mở đầu tập “Vân không” để giới thiệu tập thơ mới của Ngô Thanh Vân. “Vân không” ghi dấu sự trở lại của nữ thi sĩ sau 8 năm chị không xuất bản cuốn sách nào về thơ.

Nhà thơ Ngô Thanh Vân: Đường văn chạm vào trái tim, thành tình yêu biết hát

Nhà thơ Ngô Thanh Vân: Đường văn chạm vào trái tim, thành tình yêu biết hát

(GLO)- Hơn 20 năm nuôi mộng văn chương, nhà thơ Ngô Thanh Vân đã trình làng 5 tập thơ, 2 tập truyện ngắn, 2 tập tản văn. Với chị, khi đường văn chạm vào trái tim sẽ trở thành tình yêu biết hát bởi mong muốn của người viết là được đồng hành với bạn đọc bằng những điều bình dị, chân thành nhất.

Thắp lên lời thơ quê xứ

Thắp lên lời thơ quê xứ

(GLO)- Giữa thời đại ngổn ngang những thanh âm đô thị, giữa nhịp sống hối hả dễ bào mòn gốc rễ bản thể, tập thơ Cồn quê xứ (NXB Hội Nhà văn, 2025) vừa ra mắt bạn đọc đầu tháng 7-2025 như một vọng âm dịu dàng từ đất mẹ, khiến ta như lắng lại...

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

null