Bao xương máu mới làm nên Đồng Lộc

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Đồng Lộc ngày nay trở thành một điểm lưu giữ chứng tích tàn khốc của chiến tranh và sự hy sinh cao cả không chỉ của 10 nữ TNXP mở đường mà của hàng ngàn anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh trên con đường 15 huyền thoại.

Ngã ba Đồng Lộc hôm nay
Ngã ba Đồng Lộc hôm nay


Ngày gặp lại

50 năm sau sự kiện 10 cô gái mở đường ở Ngã ba Đồng Lộc hy sinh vì bị bom vùi, ngày 14-7 vừa qua, hơn 200 con người từng sinh tử có nhau, cống hiến cả tuổi xuân của mình để bảo đảm mạch máu giao thông nối miền Bắc với miền Nam đã có cuộc hội ngộ cùng nhau tại Ngã ba Đồng Lộc. Những chàng trai, cô gái TNXP ngày nào giờ đã ngấp nghé hoặc qua tuổi 70, gặp lại nhau, họ trào nước mắt xúc động khi nhắc đến những ngày tháng gian khổ, hào hùng.


 

Di ảnh 10 nữ TNXP mở đường hy sinh tại Đồng Lộc
Di ảnh 10 nữ TNXP mở đường hy sinh tại Đồng Lộc

"Nhiều người sau khi chiến tranh kết thúc bị quá lứa lỡ thì, không lập được gia đình, không có con, cuộc sống rất khó khăn. Chúng ta đã rất cố gắng để làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, những TNXP rất cần được quan tâm hơn nữa"-bà Nguyễn Thị Áng 76 tuổi, ở H.Kỳ Anh, Hà Tĩnh, tham gia TNXP từ năm 1965 đến khi chiến tranh kết thúc



Trở lại Đồng Lộc, bà Nguyễn Thị Lân (ở H.Đức Thọ, Hà Tĩnh) nói, nay đã ở tuổi 74, nhưng khi khoác tấm áo TNXP trở về đây, bà lại cảm thấy như đang thời con gái. Bà Lân gia nhập TNXP năm 1965 và được điều động vào Quảng Trị, năm 1967 bà được điều động về bám trụ tại Ngã ba Đồng Lộc. “Đó là những ngày tháng vô cùng ác liệt, bom đạn dội như mưa, sống chết trong gang tấc. Đồng đội tôi nhiều người đã hy sinh, có người hy sinh ngay trước mắt tôi vì bị trúng bom nổ chậm, nhưng tôi không nao núng. Nghĩ đến đồng đội, tôi làm việc càng hăng hơn”, bà Lân nói.

Ông Nguyễn Đình Cứ (72 tuổi, ở H.Vũ Quang, Hà Tĩnh) là con duy nhất trong gia đình nên được miễn nhập ngũ. Năm 1965, ông tình nguyện gia nhập TNXP, được cử đi học lớp công binh tháo gỡ bom mìn. Ngày 11.7.1968, tiểu đội của ông gồm 11 người (6 nữ, 5 nam) vừa nhận nhiệm vụ vào xã Xuân Lộc, cách Đồng Lộc chừng 2 km, để tháo bom nổ chậm thì một đồng đội đã hy sinh vì bị bom phát nổ. Ông Cứ bị sức ép của bom làm chảy máu tai. “Thật khủng khiếp vì trận đầu đã có người hy sinh, nhưng sau đó chúng tôi nhanh chóng củng cố tinh thần và 4 ngày sau, khi sức khỏe hồi phục, chúng tôi lại vào bãi bom, có ngày gỡ được 25 quả”, ông Cứ kể.

Tham gia TNXP từ năm 1965 đến khi chiến tranh kết thúc, bà Nguyễn Thị Áng (76 tuổi, ở H.Kỳ Anh, Hà Tĩnh) được chuyển về làm công nhân ngành giao thông. Trở lại Đồng Lộc, bà nói mình là người may mắn vì khi trở về có được một gia đình êm ấm. “Nhiều người sau khi chiến tranh kết thúc bị quá lứa lỡ thì, không lập được gia đình, không có con, cuộc sống rất khó khăn. Chúng ta đã rất cố gắng để làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, những TNXP rất cần được quan tâm hơn nữa”, bà Áng trăn trở.

Nặng lòng với Đồng Lộc

Sau khi hy sinh, 10 cô gái mở đường ở Ngã ba Đồng Lộc được an táng tại Nghĩa trang xã Xuân Lộc. Năm 1989, hài cốt các chị được đưa trở lại Đồng Lộc. Ngã ba Đồng Lộc được xếp hạng Khu di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1989, được đầu tư xây dựng thành Khu tưởng niệm TNXP toàn quốc. Năm 2013, khu di tích này được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt trên hệ thống đường Hồ Chí Minh.

Năm 1995, khi đến thăm Đồng Lộc, nhà thơ Vương Trọng đã viết Lời thỉnh cầu ở Nghĩa trang Đồng Lộc với những câu thơ day dứt: “Cần gì ư, lời ai hỏi trong chiều/Tất cả chưa có chồng và chưa ngỏ lời yêu/Ngày bom vùi tóc tai bết đất/Nằm xuống mộ rồi mái đầu chưa gội được/Thỉnh cầu đất cằn cỗi nghĩa trang/Cho mọc dậy vài cây bồ kết/Hương chia đều trong hư ảo khói nhang…”. Ba năm sau khi bài thơ này ra đời, ông Nguyễn Tiến Tuẫn, người từng tham gia chiến đấu ở Đồng Lộc, nguyên Giám đốc Công an tỉnh Hà Tĩnh, đọc được. Ông cảm động và về quê tìm 2 cây bồ kết mang đến trồng ở gần khu mộ phần của các nữ thanh niên mở đường này. Nay, 2 cây bồ kết ấy đã cao lớn, sai quả.

Năm 2009, tháp chuông Ngã ba Đồng Lộc với kinh phí hơn 24 tỉ đồng được xây dựng từ sự đóng góp tự nguyện của nhiều người nặng lòng với Đồng Lộc. Tháp đứng trên quả đồi thuộc núi Mũi Mác, cách khu mộ 10 cô gái vài trăm mét, cao 7 tầng (36,6 m), 8 mái, kết hợp khai thác theo hình thức Đại tháp và Lầu vọng cảnh truyền thống được cách tân ở phần thân tháp. Trên đỉnh tháp là quả chuông nặng 5,7 tấn được đúc bằng đồng nguyên chất. Hệ thống đèn chiếu sáng nghệ thuật được lắp đặt bao phủ bề ngoài tháp chuông với ánh sáng lung linh, đứng cách xa nhiều cây số vẫn nhìn thấy. Đồng Lộc sau chiến tranh đã được phục hồi từ những tấm lòng như thế.

Từ mảnh đất hố bom chồng hố bom, không cỏ cây nào sống nổi, 50 năm trôi qua, Đồng Lộc nay đã khác. Những đồi thông xanh rì, con đường 15 - nơi đã bị bom cày đi xới lại, nay thành QL15, được trải thảm nhựa phẳng lì. Đoạn QL15 chạy qua đây luôn tấp nập người và xe cộ đến viếng thăm Đồng Lộc. Hôm chúng tôi đến cũng vừa gặp nhóm gia đình gần 20 người của anh Phan Hữu Toàn (ở Hà Nội) có mặt ở Đồng Lộc để viếng các liệt sĩ. Anh Toàn nói, gia đình anh cùng với 4 gia đình khác ở Hà Nội vào Cửa Lò (Nghệ An) du lịch. Sáng sớm, cả đoàn vào đây viếng, thắp hương. “Tôi đã nghe nói nhiều về Đồng Lộc, đến đây, nhìn các chứng tích mới thấy sự khủng khiếp của chiến tranh. Tôi rất ngưỡng mộ, cảm phục ý chí, sự hy sinh cao cả của các bậc cha anh, nhất là các nữ TNXP anh hùng, gan dạ”.

Đến Đồng Lộc, chứng kiến sự đổ nát, tàn khốc của chiến tranh, cũng là để thấy giá trị của hòa bình.


 

Tại di tích Đồng Lộc còn Nhà bia tưởng niệm TNXP toàn quốc và các anh hùng liệt sĩ hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc được T.Ư Đoàn đầu tư xây dựng vào năm 1998, ghi danh 1.950 anh hùng liệt sĩ. Năm 2007, nhà bia được tu bổ và tôn tạo, đến nay, nhà bia đã ghi danh gần 4.000 anh hùng liệt sĩ.


Khánh Hoan (thanhnien)

Có thể bạn quan tâm

Chuyện cổ tích của buôn làng

Chuyện cổ tích của buôn làng

(GLO)- Ở làng Tươl Ktu (xã Đak Đoa), khi nhắc đến vợ chồng bác sĩ Nay Blum - H’Nơn, người dân nơi đây luôn kể về họ như kể lại những câu chuyện cổ tích. Với họ, đôi vợ chồng bác sĩ ấy là quà của Yang tặng cho làng Tươh Ktu.

Chiêu trò “việc nhẹ, lương cao”: Vỏ bọc tội phạm mua bán người - Kỳ cuối: Cùng ngăn chặn tội ác

Chiêu trò “việc nhẹ, lương cao”: Vỏ bọc tội phạm mua bán người - Kỳ cuối: Cùng ngăn chặn tội ác

(GLO)- Các cơ quan chức năng, nhất là ngành Công an, chính quyền địa phương là lực lượng chủ công trong phòng, chống mua bán người. Tuy nhiên, toàn xã hội cũng phải cùng vào cuộc và quan trọng nhất là mỗi cá nhân phải chủ động bảo vệ mình bằng cách nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật.

Dư vang Plei Me

Dư vang Plei Me

(GLO)- 60 năm đã trôi qua kể từ chiến thắng Plei Me lịch sử (tháng 11-1965), nhưng dư vang của trận đầu thắng Mỹ trên chiến trường Tây Nguyên vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức của những cựu binh già. 

Một góc trung tâm xã Kon Chiêng.

Đánh thức Kon Chiêng

(GLO)- Từ quốc lộ 19 rẽ vào tỉnh lộ 666 khoảng 40 km thì đến xã Kon Chiêng. Hai bên đường là những triền mía xanh mát, thấp thoáng những mái nhà sàn trong không gian xanh thẳm của núi rừng, gợi về một Kon Chiêng đang vươn mình đổi thay.

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số - Kỳ 1: Sự hồi sinh của dòng đĩa Vinyl

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số - Kỳ 1: Sự hồi sinh của dòng đĩa Vinyl

Trong thời đại mà một thiết bị đeo tay có thể chứa đến 60 triệu bài hát, việc lựa chọn nghe nhạc từ một chiếc đĩa than tưởng như là lỗi thời. Nhưng thực tế, đó lại là biểu hiện của một xu thế tìm lại sự nguyên bản, chậm rãi và thật lòng trong trải nghiệm thưởng thức.

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Khi nói đến sưu tầm đồ cổ ở Việt Nam, người ta thường nghe tới đồ gốm, sành sứ, hay đồ gỗ… chứ ít ai biết đến những món đồ vải mà qua đó thể hiện tay nghề thêu huy hoàng, vang danh thế giới của người Việt hàng trăm năm trước.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ lọt Top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ và hành trình vào top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới

(GLO)- Với nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa và công nghệ xử lý nước thải, Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ (SN 1985, Phân hiệu Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh tại Gia Lai) được Đại học Stanford (Mỹ) và Nhà xuất bản Elsevier vinh danh trong top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

null