Các nhà khoa học nước này mang đến những tia hy vọng cho những bệnh nhân mắc bệnh u nguyên bào thần kinh đệm, một trong những loại ung thư gây tử vong cao nhất mà y học từng biết đến.
Loại ung thư này hiếm khi mang lại cho bệnh nhân cơ hội sống sót quá vài tháng và đang được chẩn đoán ở khoảng 1.000 người Canada mỗi năm.
Được công bố trên tạp chí The Lancet Oncology, nghiên cứu này đã theo dõi 34 người mắc u nguyên bào thần kinh đệm, bao gồm 14 bệnh nhân được điều trị tại Trung tâm Khoa học Sức khỏe Sunnybrook của Toronto.
Nghiên cứu phát hiện ra rằng một kỹ thuật mới sử dụng bong bóng siêu nhỏ, được kích hoạt bằng sóng siêu âm hội tụ để tạm thời mở hàng rào bảo vệ não, cho phép hóa trị liệu thâm nhập hiệu quả vào các vùng khối u.
Bệnh nhân đã sống lâu hơn gần 40% - tức là thời gian sống trung bình hơn 31 tháng, so với khoảng 19 tháng ở nhóm được điều trị bằng liệu pháp tiêu chuẩn.
Tiến sỹ Nir Lipsman, Bác sỹ phẫu thuật thần kinh và Giám đốc Trung tâm Điều biến Thần kinh Harquail tại Sunnybrook, cho biết đây là một căn bệnh cần được điều trị khẩn cấp. Cách điều trị mới có độ an toàn khá tốt và mang lại hiệu quả. Đây có thể là một sự khởi đầu cho việc suy nghĩ về vai trò của siêu âm trong việc chăm sóc những bệnh nhân này.
Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2018-2022 tại Toronto và một số địa điểm ở Mỹ, đã thử nghiệm phương pháp mới sử dụng 6 lần điều trị siêu âm hằng tháng trong 6 tháng. Mỗi lần, bệnh nhân được hóa trị liệu dạng viên (temozolomide) trong 5 ngày.
Vào ngày siêu âm, họ cũng được tiêm một chất chứa các bong bóng siêu nhỏ. Những bong bóng này rung lên khi được sóng siêu âm nhắm mục tiêu và tạm thời mở hàng rào máu não, cho phép hóa trị liệu đi qua, xung quanh khối u và các mô xung quanh nó.
Kết quả thật đáng kinh ngạc tỷ lệ sống sót đã tăng lên trên 30 tháng, so với 19 tháng ở nhóm điều trị theo phương pháp truyền thống. Một số bệnh nhân vẫn sống được 4-5 năm sau khi điều trị - một kết quả cực kỳ hiếm gặp đối với u nguyên bào thần kinh đệm.
Tiến sỹ Mary Jane Lim-Fat, chuyên gia ung thư não và nhà khoa học tại Sunnybrook, người tham gia nghiên cứu, cho biết điều này là khá hiếm. Mặc dù chưa đến 5% bệnh nhân sống sót sau 5 năm, nhưng hiện tại vẫn còn những bệnh nhân tham gia thử nghiệm đang sống qua 4 hoặc 5 năm.
Các bệnh nhân này có thể tiếp tục và thực hiện hầu hết các hoạt động hằng ngày mà không gặp bất kỳ khó khăn nào, ngoại trừ việc họ phải cạo đầu cho mỗi lần điều trị siêu âm trong số 6 lần điều trị.
Tiến sỹ Lim-Fat cho biết việc tìm ra cách đưa thuốc vào não là một thách thức lớn và nếu làm được điều đó, có thể mở ra cánh cửa cho nhiều thử nghiệm hơn nữa và có khả năng tiến gần hơn đến phương pháp chữa trị hiệu quả hơn.
Hàng rào máu não từ lâu là một trong những trở ngại lớn nhất trong việc điều trị bệnh thần kinh, giúp bảo vệ não khỏi độc tố, nhưng cũng ngăn chặn nhiều loại thuốc có khả năng cứu sống.
Theo Tiến sỹ Lim-Fat, việc đưa thuốc ở nồng độ đủ để gây ra tác dụng là rất khó khăn, khi não được bao quanh bởi hàng rào máu não.
Những bong bóng nhỏ xíu đó chính là chìa khóa. Sau khi được tiêm, chúng lưu thông trong máu. Siêu âm tập trung, được truyền đi dưới sự hướng dẫn của MRI, khiến các bong bóng rung động chính xác tại vị trí khối u và rìa xung quanh. Rung động đó mở ra hàng rào máu não trong giây lát.
Bằng cách "nạy mở" hàng rào, dù chỉ trong vài phút, hóa trị liệu cuối cùng cũng có thể đi vào não và lưu thông đến nơi các tế bào u nguyên bào thần kinh đệm còn sót lại sau phẫu thuật, xung quanh cái mà các bác sỹ gọi là "biên giới" và gần như luôn là nơi khơi mào cho sự tái phát của ung thư.
Nhóm nghiên cứu phát hiện rằng kỹ thuật này không chỉ cho phép hóa trị liệu đi vào mà dường như còn cho phép các dấu ấn khối u quan trọng đi ra ngoài theo một cánh cửa hai chiều.
Tiến sỹ Lipsman cho biết những thứ có thể lọt vào cửa, nhưng cũng có thể thoát ra ngoài. Trong các mẫu máu được lấy trong vòng 30 phút sau khi điều trị, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy các dấu ấn từ khối u, mở ra cánh cửa cho khả năng sinh thiết máu không xâm lấn để phát hiện ung thư não, một khả năng phi thường cho phép các bác sỹ theo dõi di truyền khối u và dự đoán những người có thể đáp ứng với điều trị. Điều này có nghĩa là siêu âm không chỉ được sử dụng như một chiến lược điều trị mà còn là một chiến lược chẩn đoán và đó thực sự độc đáo.
Mặc dù đầy hứa hẹn, liệu pháp này hiện yêu cầu một phòng MRI - một nguồn lực đắt đỏ và hạn chế. Điều đó có nghĩa là chỉ một số ít bệnh nhân có thể tiếp cận nếu liệu pháp được chấp thuận.
Các nghiên cứu về thiết bị do Canada sản xuất có thể bắt đầu sớm nhất là vào năm sau. Một thiết bị tạm thời nhỏ hơn - một mũ được cải tiến, nhưng vẫn dựa trên MRI - đã được sử dụng./.
Theo Thanh Hải (TTXVN/Vietnam+)
