Thiên tai và nhân tai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Cơn bão số 3 tàn khốc đi qua và mưa lũ sau đó đã kéo theo tình trạng sạt lở đất, lũ ống, lũ quét xảy ra tại nhiều địa phương, từ phía Bắc như Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Cao Bằng, Hòa Bình, Quảng Ninh đến các tỉnh miền Trung. Hiện tượng sạt lở bờ sông, bờ biển cũng xảy ra ở ĐBSCL.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, nguyên nhân chính của tình trạng trên là do thiên tai, thời tiết cực đoan. Khu vực miền núi phía Bắc trong 3 tháng qua đã xảy ra mưa lớn kéo dài với lượng mưa cao hơn 40%-60% so với trung bình nhiều năm. Mưa lớn trong thời gian ngắn làm tăng trọng lượng và giảm độ bám dính của đất, dẫn đến sạt lở ở nhiều nơi.

Góp sức cùng thiên tai chính là nhân tai. Phát triển đô thị, xây dựng các khu dân cư, nhà ở không đúng quy hoạch, các công trình hạ tầng giao thông tại những khu vực có địa hình dốc mà không tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật làm cho cấu trúc địa chất trở nên mong manh, tăng nguy cơ sạt lở. Việc khai thác rừng, khai thác cát - mặt trái từ hoạt động phát triển kinh tế - với cường độ cao cũng gây nhiều hệ lụy như ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng...

Khi thiên tai và nhân tai cùng tác động trên diện rộng, ở nhiều vùng miền thì rõ ràng đã có sự mất cân bằng trên toàn hệ thống, cần được tiếp cận và giải quyết theo hệ thống chứ không thể làm riêng lẻ.

Để ứng phó với nguy cơ sạt lở và lũ quét ngày càng khốc liệt, rất cần tư duy chủ động với yêu cầu phối hợp liên ngành, chỉ huy thống nhất. Cần rà soát, cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng miền, tiểu vùng, địa phương và ngành. Cần triển khai đồng bộ các giải pháp từ bảo vệ, phục hồi và phát triển diện tích rừng, bố trí dân cư, đến nâng cao năng lực cảnh báo sớm thiên tai. Về công nghệ, cần xây dựng bản đồ cảnh báo, lắp đặt hệ thống trạm quan trắc cố định, dùng flycam, drone... cùng các giải pháp khác tại điểm có nguy cơ xảy ra thiên tai cao.

Phòng chống thiên tai, phục hồi tự nhiên phải trở thành ưu tiên cao nhất trong mọi quyết sách phát triển; là tiêu chuẩn trách nhiệm cao nhất của mọi cấp, mọi ngành, mọi doanh nghiệp và mọi người dân. Khoa học - công nghệ phải đi trước để dẫn dắt và nguồn lực tài chính phải là đòn bẩy để thúc đẩy chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế.

Mặt khác, không thể thiếu các giải pháp phi công trình. Chính quyền và người dân không thể ngồi chờ, nhưng cũng không nên đổ tiền vội vã vào các công trình cục bộ. Thay vào đó, bài toán cân bằng tổng thể, cân bằng chi phí - lợi ích cần được đặt ra trước tiên.

Song song đó là tăng cường liên kết vùng, liên vùng, cùng hành động thì mới thích ứng được với những biến đổi của tự nhiên và xã hội. Cần đổi mới hoạt động điều phối vùng thông qua thể chế, cơ chế mạnh hơn với mục tiêu thiết lập, vận hành thể chế vùng có tính đại diện và trách nhiệm.

Thiên tai, bão lũ, sạt lở đất là một thách thức lớn mà Việt Nam đã, đang và sẽ phải đối mặt. Thực tế này không chỉ đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan trung ương với chính quyền địa phương, mà còn cần tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, sự tham gia của cộng đồng dân cư gắn liền lợi ích với trách nhiệm của họ.

Theo TS TRẦN HỮU HIỆP (NLĐO)

Có thể bạn quan tâm

Hướng đến mục tiêu kép

Hướng đến mục tiêu kép

Tin tưởng, nhưng không ít trăn trở, âu lo là thông điệp được gửi gắm trong phát biểu của nhiều đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận về phát triển kinh tế-xã hội vào hôm qua 17-6.

100 năm đồng hành cùng dân tộc

100 năm đồng hành cùng dân tộc

(GLO)- Chúng ta tự hào đã có một nền Báo chí cách mạng với thế hệ những nhà báo-chiến sĩ vừa cầm bút, vừa cầm súng ở tuyến đầu, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, với hơn 500 nhà báo là liệt sĩ, nhiều nhà báo mang thương tật suốt đời nhưng vẫn không ngừng lao động, cống hiến cho đất nước, Nhân dân.

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, ngày 16-6-2025 là một ngày rất đặc biệt đối với ngành giáo dục vì Quốc hội đã ấn nút thông qua Luật Nhà giáo. Đây là một sự kiện rất quan trọng đối với ngành giáo dục.

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Hanoi Rock City (HRC, hoạt động từ năm 2010) là một trong những địa chỉ được người yêu âm nhạc trong nước xem là “thánh địa” indie (tạm dịch: âm nhạc độc lập, không có sự can thiệp của các doanh nghiệp âm nhạc thương mại), vừa thông báo sẽ khép lại hành trình 15 năm hoạt động vào tháng 12-2025.

Cái nào đáng sợ hơn?

Cái nào đáng sợ hơn?

Hà Nội và TP.HCM có hơn 14 triệu xe máy, nếu kiểm định khí thải từ 1.7.2027 thì không thể đủ cơ sở thực hiện, có thể dẫn tới 'vỡ trận'. Nhưng lùi thời gian kiểm định thì ô nhiễm không khí sẽ càng thêm trầm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân và thiệt hại về kinh tế. Vậy cái nào 'đáng sợ' hơn?

Hút chất xám vào khu vực công

Hút chất xám vào khu vực công

Đầu những năm 1990, khi Việt Nam bắt đầu mở cửa phát triển kinh tế, đã có ý kiến của các Việt kiều kiến nghị Chính phủ cần có chính sách sử dụng các chuyên gia giỏi người Việt ở nước ngoài bổ trợ cho phát triển kinh tế đất nước.

Báo chí trong thời đại AI

Báo chí trong thời đại AI

(GLO)- Sẽ không quá khi nói rằng, chúng ta đang ngày ngày hít thở trong bầu không khí “số”. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ nói chung và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đưa các ngành nghề vào cuộc chạy đua để không bị tụt hậu. Báo chí càng không ngoại lệ.

Khát vọng trung tâm tài chính toàn cầu

Khát vọng trung tâm tài chính toàn cầu

Thế giới hiện có 119 trung tâm tài chính quốc tế, song chỉ có khoảng 20 trung tâm thành công, hiệu quả. 'Sinh sau đẻ muộn', làm sao để trung tâm tài chính tại VN cạnh tranh được với các trung tâm rất lớn của khu vực như Thượng Hải (Trung Quốc), Dubai, Singapore…?

Sau những cánh cửa đóng kín

Sau những cánh cửa đóng kín

Giữa năm, không phải dịp lễ, Tết, nhưng hàng nghìn ki-ốt, cửa hàng từ bắc chí nam đồng loạt đóng cửa, nghỉ bán. Phía sau những cánh cửa đóng kín, im lìm ấy là sự chối bỏ lạnh lùng trước những nỗ lực làm minh bạch nguồn gốc hàng hóa đưa vào thị trường.

null