Tấm lòng của bà giáo làng biển

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Bà giáo ấy năm nay đã 74 tuổi nhưng vẫn miệt mài đứng lớp, dạy học miễn phí cho người nghèo. Học sinh của bà là những đứa trẻ khuyết tật, nghèo khó không đến được trường; những người lớn không biết chữ. Suốt gần 20 năm qua, hàng trăm trẻ em, người lớn ở làng biển ấy đã được bà gieo cho từng con chữ nhỏ mà lớn lên, trưởng thành. Nhiều gia đình, người dân làng biển mang ơn bà. Bà giáo ấy là Nguyễn Thị Thông, trú thôn Thành Lập, xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa.

 

 Bà giáo Nguyễn Thị Thông đang dạy cho cháu Nguyễn Văn Nguyên
Bà giáo Nguyễn Thị Thông đang dạy cho cháu Nguyễn Văn Nguyên



1. Về Ngư Lộc, hỏi bà giáo Thông ai cũng biết. Nhưng tìm được nhà bà thật không dễ. Làng biển chật chội, đường đi lòng vòng lại chỉ đủ hai xe máy tránh nhau. Sau một hồi loay hoay trong thôn Thành Lập, tôi mới tới được nhà bà. Bà không có nhà. Người cháu dâu chỉ một ngôi nhà nhỏ như cái hộp diêm dài, mái lợp fibro xi măng nằm lọt thỏm trong sân ngôi nhà lớn, nói: “Nhà bà giáo Thông đó. Nhà này cũng từng là phòng học của các cháu đấy”. Khi tôi hỏi bà đi đâu, người cháu dâu cười: “Bà nhà cháu thì còn biết đi đâu giờ, chỉ có đi dạy hay đi vận động khuyến học thôi. Bà nhà cháu giống như nghiện nghề giáo ấy. Ngày xưa còn công tác thì ăn ngủ luôn ở trường, giờ về hưu thì lăn ra ngoài lớp học tình thương. Bà không chồng, không con nên các cháu học sinh là con, là cháu bà”.

Lại lần tìm lòng vòng một hồi tôi mới tới được lớp học của bà Thông. Lớp học tổ chức trên gác hai, phòng bên hông trụ sở UBND xã Ngư Lộc. Bà đang ôn bài cho cháu Nguyễn Văn Nguyên. Nguyên ở thôn Bắc Thọ, năm nay 17 tuổi nhưng tay chân bị teo, co quắp. Năm 2018, bố mẹ bận nghề biển nên cháu có nguy cơ phải bỏ học vì không ai đưa đến lớp. Biết tin, bà Thông đã nhờ Hội Người khuyết tật của xã vận động tài trợ cho Nguyên được một chiếc xe lăn. Có xe rồi, nhưng ai đưa đi? Bà Thông nghĩ ngay đến “mô hình” đôi bạn cùng tiến. Bà giao cho Nguyễn Văn Dương (19 tuổi, thôn Tây) giúp đẩy xe đưa Nguyên đến lớp. Dương chân tay lành lặn nhưng lại thiểu năng trí tuệ. Dương đẩy xe đưa Nguyên đến lớp, còn Nguyên kèm cặp Dương học tập. Năm học này, lớp học có 7 bạn, bà Thông giao cho Nguyên làm lớp trưởng, cu cậu rất vui.

Chị Nguyễn Thị Hoa, mẹ cháu Nguyên, cảm kích: “Nếu không có bà Thông thì con tôi giờ chẳng biết thế nào. Cháu bị tật thiệt thòi lắm, may nhờ được cái chữ của bà Thông mà cháu đỡ tủi thân. Nhà tôi chỉ biết biết ơn bà thôi, không biết lấy gì báo đáp”.

2. Cho đến giờ, ngồi ngẫm lại, bà Thông vẫn luôn biết ơn và khâm phục bố của mình. Ngày ấy, đất nước còn chiến tranh, khốn khó, lại là người làng biển nhưng ông đã ý thức được rất rõ sự quan trọng của “con chữ đối với con người”. Nhà có tới 10 anh chị em nhưng ông cho tất cả đi học, chỉ trừ một người chị của bà Thông vì bị khiếm thị. Sau khi tốt nghiệp ngành sư phạm hệ 7+2 và hệ 10+2, bà Thông dạy học ở nhiều nơi như xã Đông Tân, Đông Minh (huyện Đông Sơn); Đa Lộc, Hòa Lộc, Ngư Lộc (huyện Hậu Lộc). Năm 2000, bà về hưu sau nhiều năm giữ cương vị Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ngư Lộc.  

Trong suốt hành trình gieo chữ ấy, bà Thông chỉ “một mình một bóng”. Thời con gái, ở làng biển Ngư Lộc, bà có tiếng nết na, xinh đẹp, lại được học hành tử tế. Nhiều người đã đến với bà nhưng bà từ chối. Bà bùi ngùi chia sẻ: “Đời ai chẳng muốn có một mái ấm gia đình, nhưng mỗi người có hoàn cảnh riêng của mình. Nhà tôi đông anh em, khi bố mất giao cho anh trai cả quán xuyến gia đình, nhưng anh cũng mất khi đi biển. Em trai tôi đang học Sư phạm Vinh thì xung phong lên đường nhập ngũ. Trước khi đi, em khuyên tôi lấy chồng đi, tôi bảo khi nào đất nước thống nhất, em trở về gánh vác gia đình thì chị sẽ đi lấy chồng. Vậy nhưng, em tôi đã ra đi mà không trở về…”.

3. Về nghỉ hưu, có thời gian đi vào làng trên xóm dưới, bà Thông chợt giật mình. Làng biển vẫn còn đó những đứa trẻ khuyết tật, những đứa trẻ nhà quá nghèo không thể đi học. Đêm về, nằm vắt tay lên trán bà suy đi nghĩ lại “vì sao mình còn sức, còn trí mà để con cháu làng biển mình phải mù chữ?”. Trăn trở mãi, đến tháng 2-2002, bà đi khắp các thôn của Ngư Lộc, tìm đến nhà các cháu khuyết tật, nghèo khó vận động bố mẹ cho các cháu đi học.

Thời gian đầu, bà vận động được 16 cháu. Khi các cháu đến học bà mới tá hỏa. Cái gọi là ngôi nhà của bà quá hẹp. Mấy bộ bàn ghế kê sát sạt nhau bịt kín lối đi. Bà đành phải cho các cháu lớn được trèo qua bàn trước để đến ngồi phía bàn sau. Dạy được một thời gian bà thấy không ổn, nhất là mùa nắng đến, cô trò như ngồi trong lò bánh mì.

Trong một lần sinh hoạt chi bộ thôn Thành Lập, bà đề nghị được mượn mái hiên của nhà văn hóa thôn để làm lớp học. Chi bộ và người dân trong thôn đồng ý. Ngay sau đó, mọi người cùng chung tay nới rộng mái hiên, quyên góp thêm bàn ghế đủ chỗ cho các cháu ngồi học. Lớp học dưới mái hiên này kéo dài khoảng 10 năm, sau đó xã bố trí cho một phòng tại trụ sở ủy ban.

“Lớp học bà Thông” cứ thế đều đặn từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần, kéo dài năm này qua năm khác bất kể mưa, nắng, giá lạnh (chỉ trừ thời điểm nghỉ dịch Covid-19 vừa qua). Đến nay, sau 20 năm, kể từ ngày về hưu, bà đã dạy cho 104 cháu hoàn thành bậc tiểu học. Ngoài ra, còn xóa mù chữ cho 67 người lớn tuổi. Với những đóng góp của mình, bà được nhiều cấp ngành trung ương, địa phương khen thưởng, là điển hình trong phong trào học tập và làm theo tấm gương của Bác Hồ, đại biểu dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ 2…

4. Mỗi khi nhắc về học trò của mình, bà Thông lại không cầm được lòng, nước mắt cứ ứa ra, bảo “hoàn cảnh cháu nào cũng khổ, không khuyết tật thì nghèo khó”. Gần đây, như trường hợp của cháu Đặng Thị Phượng ở thôn Thành Lập. Cháu bị bệnh tim bẩm sinh nhưng nhà quá nghèo, bố mẹ không có tiền chạy chữa nên buông xuôi với bệnh của cháu. Cứ mỗi lần Phượng đến lớp, nhìn cô bé dù đã 15 tuổi nhưng người “bé như cái kẹo”, gầy gò, xanh xao tim bà lại đau nhói. Không thể để cháu như vậy mãi, bà lên bàn với lãnh đạo xã, rồi kêu gọi tấm lòng hảo tâm quyên góp giúp Phượng. Năm 2017, Phượng được đưa ra Hà Nội mổ tim.

Trường hợp của Phượng không ám ảnh bà giáo Thông bằng hoàn cảnh của 3 anh em Nhâm, Nhung, Ngọ ở thôn Thành Lập, khi bà mở lớp đầu tiên năm 2002. Bố đi biển chết, mẹ phải tha phương kiếm sống ngoài Hà Nội. Ba anh em nheo nhóc nương tựa nhau trong ngôi nhà 1,5 gian lợp tranh, cách bờ biển mấy chục mét. Bà thuyết phục mãi 3 anh em mới đồng ý đến lớp. Nhưng đến lớp được một thời gian, bà thấy Nhung đi học đều đặn, còn khi Nhâm đi học thì Ngọ lại báo ốm và ngược lại. Một hôm lớp học như thường, Nhâm đi còn Ngọ lại ốm. Bà giao cho lớp tự ôn bài rồi lén đến nhà. Vào nhà, thấy Ngọ quấn cái chiếu cũ nằm trên giường. Bà hỏi “cháu ốm à” rồi đưa tay kéo chiếu, bất ngờ Ngọ hét lên, túm chặt lấy. Một hồi sau, Ngọ lí nhí thưa thật với bà là hai anh em chỉ còn một cái quần nên phải thay nhau ở nhà, không dám đi ra ngoài. Bà Thông bật khóc “sao lại đến nỗi này cháu ơi!”. Ngay lập tức, bà chạy đến mấy gia đình có điều kiện trong thôn, con bằng tuổi Nhâm và Ngọ xin cho hai cháu được mấy cái quần. Sau đó, bà đi mua vải nhờ cô em họ là thợ may, may thêm quần và áo cho anh em Nhâm, Nhung, Ngọ để cả ba được đến lớp.

Bà Thông cười trong nước mắt: “Bây giờ mừng lắm anh ạ. Nhung lấy chồng xã bên, còn hai anh em Nhâm, Ngọ cũng đã xây được một cái nhà hai tầng cơ đấy. Hết cảnh Chử Đồng Tử rồi”. Chung vui với niềm vui khôn tả của bà, tôi hỏi: “Bây giờ bà có ước nguyện gì không?”. Bà cười hiền hậu: “Ước gì à? Bà chỉ mong bà còn khỏe để dạy bảo các cháu được nhiều hơn”.

Theo DUY CƯỜNG (SGGPO)

Có thể bạn quan tâm

Nhân chứng đường số 7

Nhân chứng đường số 7

Đã 50 năm sau cuộc truy kích trên đường số 7 (nay là quốc lộ 25), nhưng những cựu binh vẫn hào hùng kể về câu chuyện một thời kiên cường, sẵn sàng đem cả tính mạng dâng cho Tổ quốc.

Xanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ cuối: Vươn mình trong kỷ nguyên mới

(GLO)- 50 năm sau ngày giải phóng, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng nỗ lực vươn lên của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, vùng đất “nóc nhà” của Đông Dương chuyển mình mạnh mẽ. Bước vào giai đoạn mới, vùng Tây Nguyên đang đứng trước vận hội mới, phát huy lợi thế vươn lên cùng đất nước.

Xanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ 3

E-magazineXanh lại chiến trường Tây Nguyên Kỳ 3: Đường 7 hồi sinh…

(GLO)- Đường 7 (nay là quốc lộ 25) từng chứng kiến cuộc rút chạy hỗn loạn của quân ngụy vào tháng 3-1975. Nửa thế kỷ trôi qua, vùng đất ấy không còn dáng dấp hoang tàn của chiến tranh mà đã khoác lên mình diện mạo mới, trù phú, màu mỡ và yên bình.

Lối về nẻo thiện

Lối về nẻo thiện

Nơi ấy, những con người lầm lỗi bắt đầu với từng con chữ dưới sự dìu dắt của những người thầy mang sắc phục công an. Lớp học đặc biệt còn nhen nhóm ý chí hoàn lương, mở thêm một cánh cửa ra thế giới bên ngoài.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 7: Ngày giải phóng qua lời kể của những người tham gia chiến đấu

Vào những ngày tháng Tư lịch sử, không khí tại TP Hồ Chí Minh náo nhiệt hơn, nhất là khi những tiêm kích Su và trực thăng của Quân chủng Phòng không - Không quân Việt Nam bay tập luyện trên bầu trời thành phố, chuẩn bị cho chương trình kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam (30/4/1975 - 30/4/2025).

Xanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2

E-magazineXanh lại chiến trường Tây nguyên Kỳ 2: Buôn Ma Thuột từ hoang phế vươn lên thủ phủ Tây Nguyên

(GLO)- Nếu chiến thắng Đak Tô-Tân Cảnh ( năm 1972) xoay chuyển cục diện chiến trường Tây Nguyên thì chiến thắng Buôn Ma Thuột đánh sập “tử huyệt” của địch, mở ra Chiến dịch Hồ Chí Minh để Bắc-Nam sum họp một nhà. Từ một thị xã hoang phế, Buôn Ma Thuột ngày nay xứng đáng là thủ phủ Tây Nguyên

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Gặp 'pháp sư' cuối cùng nặn hình nhân thế mạng trên đảo Lý Sơn

Từ bao đời nay, với người dân trên đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), mỗi khi có người thân gặp nạn ngoài biển mà không tìm thấy xác, gia đình họ sẽ tìm đến “pháp sư” nhờ nặn một “hình nhân thế mạng” bằng đất sét, thực hiện nghi lễ chiêu hồn, nhập cốt rồi mang đi chôn như người quá cố.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 5: Chuyện về người chiến sĩ nhiều lần cảm tử, góp công giải phóng miền Nam

Phải hẹn rất nhiều lần, tôi mới gặp được người cựu chiến binh, Đại uý Nguyễn Đức Trọng (SN 1956, quê quán xã Long Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An, người góp công cùng đồng đội tham gia giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước

50 năm - những kí ức cho ngày thống nhất đất nước - Bài 1: Chiến thắng Đức Lập trong ký ức của một cựu binh

30/4 năm nay đánh dấu mốc chặng đường 50 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Bắc Nam sum họp một nhà. Để có được niềm hạnh phúc cho ngày thống nhất ấy, không biết bao nhiêu công sức, máu xương của các thế hệ cha anh đã hy sinh vì Tổ quốc.