(GLO)- Trong khi khá nhiều người có thú vui sưu tập đồ cổ, tem, sách… thì bác Duy Côn (62 Đinh Tiên Hoàng-TP. Pleiku) lại có một niềm say mê khác cũng rất độc đáo: Sưu tập bật lửa zippo.
Nhắc đến thương hiệu bật lửa nổi tiếng thế giới, người ta nghĩ ngay đến quẹt zippo. Cách đây vài chục năm, để sở hữu một “con” zippo sáng loáng trong tay-loại quẹt “châm được lửa ngay cả trong gió bão”-quả là hàng độc và hiếm ở Việt Nam. Những chiếc bật lửa zippo chỉ được làm bằng crome, niken hay đồng nhưng giá trị thực của nó có thể được tính bằng vàng. Thế nhưng, từ thập niên 80 của thế kỷ trước, bác Duy Côn đã bỏ công sưu tầm bật lửa zippo.
 |
| Chiếc zippo Black Crackle được bác Duy Côn thích nhất. Ảnh: Đ.Y |
Thú vui độc đáo
Thì ra, ông chủ tiệm băng đĩa Duy Côn, một nghệ nhân cây cảnh có tiếng, lại là người đam mê rất nhiều thứ, mà thứ nào cũng đến nơi đến chốn. Bác Côn kể lại: Đầu tiên sử dụng zippo chỉ là để lấy lửa hút thuốc. Sau đó, cầm trên tay chiếc bật lửa zippo, tôi thấy được nhiều điều lạ từ phong cách cho đến quá trình sử dụng. Zippo được xem như là một vật làm nên phong cách đàn ông, một vật để giải trí, gửi gắm tâm sự khi ta cảm thấy buồn. Từ đó, khi nhìn thấy một người bạn đang sở hữu chiếc bật lửa zippo còn “rin” tôi đã tìm cách mua bằng được. Đó là những năm của thập niên 80 thế kỷ trước.
Tuy nhiên, lúc đó mua zippo về chỉ để ngắm mà chưa sử dụng được, vì bấc không đúng với zippo, đá lửa để đánh lửa cũng không có. Mãi đến đầu những năm 90, xăng, đá “rin” của zippo mới được xách tay về Việt Nam. Lúc đó zippo là một món hàng xa xỉ mà chỉ có những người nhiều tiền mới mua và sử dụng. Nhưng ngày nay, zippo đã có đại lý, nhà máy ở Việt Nam, vì thế, bất cứ ai cũng có thể sở hữu một chiếc zippo theo sở thích với đủ mức giá, từ vài trăm ngàn đồng đến cả chục triệu đồng một chiếc.
Trót mê loại bật lửa này, bác Côn đã tìm mua zippo các loại từ rất nhiều nguồn: Từ các đại lý thu mua phế liệu đến hệ thống mua bán toàn cầu EBay. Vì thế bây giờ, bộ sưu tập bật lửa zippo của bác lên đến vài trăm chiếc. Có những chiếc đã theo bác suốt thời gian khó khăn, thăng trầm của cuộc sống, ở bên cạnh bác như một vật bất li thân-một người bạn tri kỷ… “Chúng như một bảo bối dẫn dắt tôi vào đam mê sưu tập bật lửa zippo, tìm hiểu xuất xứ, hình dáng, kiểu cách, câu chuyện liên quan mà từng chiếc zippo khắc họa và thực tế zippo cũng mang trong mình ngọn nguồn của lịch sử”-bác Côn cho biết.
 |
Lịch sử trong những chiếc zippo
Trầm ngâm bên bộ sưu tập của mình, bác Côn đúc kết: Có những sản phẩm zippo ra đời đánh dấu một sự kiện trọng đại nào đó ảnh hưởng đến nhân loại. Hiện bác đang có bộ sưu tập zippo mang nhiều cái nhất mà cả thế giới đều biết: Ấn tượng nhất, nhiều nhất, rẻ nhất…
Có thể kể đến bộ sưu tập zippo kỷ niệm 50 năm chiến dịch NORMANDY, ngày 6-6-1944, được sản xuất năm 1994. Biểu tượng 4 chiếc bật lửa này có xuất xứ, hình dáng, kiểu cách tượng trưng cho hình ảnh bốn tướng lĩnh là những người có công giải phóng họa phát xít Đức, Ý, Nhật chấm dứt chiến tranh thế giới lần thứ II vào năm 1945.
Còn bộ sưu tập zippo thứ hai được bác Côn tâm đắc nhất là bộ 5 chiếc bật lửa cũng được sản xuất trong cuộc đại chiến thế giới lần thứ II, gồm: zippo Black Crackle, zippo Park, zippo Sherman, zippo Paguin (Nhật Bản) và zippo Zepphyr (Mỹ). “Trong 5 chiếc quẹt lửa này, tôi thích nhất là chiếc zippo Black Crackle. Nó được làm thủ công từ xỉ than đá đắp vào để làm vỏ bật lửa. Sau đó, nó được nung cháy trong nhiệt độ cao và được người ta làm thô lại bằng tay, chà nhám rồi mới đưa vào sử dụng”- bác Côn kể lại. Cầm trên tay chiếc zippo Blach Crackle, bác Côn cho biết thêm: Chiếc bật lửa zippo Black Crackle, hiện hữu trong cuộc sống đã 71 năm nay rồi, chỉ cần thay đá, đổ xăng vào mà bật là lửa cháy ngay.
 |
Zippo quý nhất là những chiếc được sản xuất từ trong các cuộc chiến tranh. Thông thường, những chiếc zippo quý ít khi được chủ nhân công khai giá, chủ yếu là do người cần tìm mua biết được và đến tận chủ nhân của nó thỏa thuận giá cả. Zippo được hãng sản xuất bảo hành trọn đời, được mệnh danh là sản phẩm giữ lửa cho thế gian. Vì thế, khi có ai đã trót đam mê sưu tầm zippo thì có một chiếc zippo rồi lại muốn có hai. Hiện nay, căn nhà số 62-Đinh Tiên Hoàng (TP. Pleiku) của gia đình bác Côn là nơi đi về của những người yêu thích quẹt zippo. Ngoài bác Côn, trong giới sưu tầm zippo còn phải kể đến anh Ty, anh Ngạn, anh Hải, anh Ninh, anh Ngọc, anh Dũng… ở TP. Pleiku.
Theo anh Thái-một người đã có nhiều năm sưu tầm bật lửa zippo-cho biết: Để sử dụng bật lửa zippo rất đơn giản, nhưng để hiểu về nó thì đó là một sự nỗ lực. Sở hữu một chiếc bật lửa zippo đó là sở hữu một giá trị; có những chiếc zippo không thể trả bằng tiền, vì nó tượng trưng cho một nền văn hóa, một công nghệ.
Với bác Côn, những chiếc zippo bé nhỏ kia đã không còn là chiếc bật lửa đơn thuần. Hàng ngày, nhâm nhi bên tách cà phê, bác lại mang những chiếc bật lửa zippo ra lau chùi, bảo dưỡng một cách rất cẩn thận. Theo bác, việc này sẽ giúp tiết kiệm nhiên liệu, bền bấc, giảm khả năng han rỉ, để chiếc bật lửa zippo sống mãi với thời gian…
Đinh Yến
