Kiểm soát quyền lực nhìn từ vụ Việt Á

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Cơ quan điều tra Bộ Công an kiến nghị Bộ KH-CN và c nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực người đứng đầu. Vậy phải nâng cao như thế nào?

Những sai phạm "tày trời" trong vụ án Việt Á được sự "hậu thuẫn" bởi nhóm quan chức cao nhất tại Bộ Y tế và Bộ KH-CN, đó là 2 cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh. Trong bản kết luận điều tra, ngoài chỉ rõ sai phạm của 2 cá nhân này, Cơ quan CSĐT Bộ Công an còn kiến nghị một vấn đề mấu chốt, đó là Bộ Y tế và Bộ KH-CN cần nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực người đứng đầu.

CÔNG TÁC GIÁM SÁT CHƯA HIỆU QUẢ

Thời gian qua, hàng loạt vụ án tiêu cực, tham nhũng đã bị phanh phui, những cán bộ sai phạm đều bị xử lý nghiêm khắc. Thế nhưng, vì sao vụ Việt Á vẫn xảy ra?

Ông Phạm Trọng Đạt, nguyên Cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng (Thanh tra Chính phủ), cho rằng đang có vấn đề trong công tác kiểm soát quyền lực của cán bộ có chức vụ, quyền hạn. "Tham lam, suy thoái đạo đức… thì đương nhiên là đúng và đã nói nhiều rồi. Nhưng một nguyên nhân mấu chốt cần phải thẳng thắn nhìn nhận, đó là công tác phòng ngừa tham nhũng chưa đạt hiệu quả như mong muốn", ông Đạt nói.

2 cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long (phải) và Chu Ngọc Anh. Ảnh: Ngọc Thắng

2 cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long (phải) và Chu Ngọc Anh. Ảnh: Ngọc Thắng

Theo lý giải của ông Đạt, việc xử lý các vụ việc sai phạm vừa qua cho thấy công tác chống tham nhũng đã được thực hiện rất quyết liệt, đạt một số kết quả quan trọng; nhưng điều cốt tử không kém là phải tập trung phòng ngừa, để tham nhũng không thể xảy ra. Thực tế cho thấy Đảng, Nhà nước đã có rất nhiều văn bản, quy định về trách nhiệm của người đứng đầu; đã xây dựng cơ chế, phương thức để giám sát trách nhiệm ấy; nhưng rồi tiêu cực vẫn xảy ra. Điều này phản ánh rằng việc giám sát, kiểm soát là chưa hiệu quả.

Ông Đạt lấy ví dụ trường hợp cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh. Với một cán bộ cấp cao như vậy, rất nhiều cơ quan giám sát dõi theo; rồi khi chuyển công tác, phải qua rất nhiều quy trình, được đánh giá đủ điều kiện thì mới bổ nhiệm giữ chức Chủ tịch UBND TP.Hà Nội. Thời điểm ấy, sai phạm của bị can Chu Ngọc Anh trong vụ kit test Việt Á đã xảy ra, nhưng không bị phát hiện. Ông Đạt nêu vấn đề, đồng thời nhấn mạnh sự quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát.

"PHẢI NHỐT QUYỀN LỰC TRONG LỒNG CƠ CHẾ"

Nguyên Cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng dẫn lại lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh "phải nhốt quyền lực trong lồng cơ chế", phải xây dựng được một bộ khung chắc chắn mà ở đó cán bộ không dám, không cần, không muốn và không phải tham nhũng. Để làm được điều ấy, ông Đạt nhận định cần có sự kiểm soát quyền lực một cách thực chất.

Dẫn lại vụ án Việt Á, khi những người có chức vụ cao nhất có động cơ vụ lợi, tiêu cực sẽ rất khó bị ngăn chặn. Giải pháp tốt nhất là sự giám sát, thông qua các tổ chức, cơ quan đã được phân công. "Những bộ phận, cá nhân được giao nhiệm vụ giám sát phải thực sự có năng lực, trình độ để kịp thời phát hiện sai phạm; đặc biệt muốn chống tham nhũng thì đầu tiên phải chống ngay trong cơ quan chống tham nhũng. Có trong sạch thì mới chống được tiêu cực", ông Đạt lưu ý.

Một trong những biện pháp cụ thể được gợi ý, đó là kê khai, xác minh tài sản, thu nhập của cán bộ, nhất là cán bộ có chức vụ, quyền hạn. Hiện, Thanh tra Chính phủ đang xây dựng đề án cơ sở dữ liệu kiểm soát tài sản, thu nhập; đây là công cụ rất hữu hiệu để kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ.

Thông qua kê khai, xác minh, cơ quan chức năng có thể kịp thời phát hiện các tài sản hoặc giao dịch tài sản bất minh, từ đó ngăn ngừa nguy cơ xảy ra tham nhũng. "Với chức vụ ấy, lương tương ứng bao nhiêu đã có trong quy định, nhưng nhiều người hết nhà cao cửa rộng rồi ô tô này ô tô khác, vậy tiền ở đâu ra, phải được làm rõ", ông Đạt nói.

Nguyên Cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng còn đề xuất thêm, trong giai đoạn "đặc biệt" như hiện nay, để công tác phòng, chống tham nhũng nói chung và kiểm soát quyền lực nói riêng đạt hiệu quả cao, để cán bộ thực sự "biết sợ" khi những sai phạm của người khác lần lượt bị phanh phui, thì cần có biện pháp, phương thức "đặc biệt" tương ứng. Ví dụ áp dụng việc xác minh đối với tất cả cán bộ thuộc diện kê khai tài sản, thu nhập; thay vì bốc thăm ngẫu nhiên cho đủ phần trăm như quy định đang có hiệu lực.

"Cảm ơn bằng cả gia tài nhiều người mơ ước"

Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định, bị can Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á đã chi tới hơn 80 tỉ đồng để "cảm ơn" các quan chức. Nhóm nhận tiền, một số bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ, điển hình như bị can Nguyễn Thanh Long (nhận hơn 51 tỉ đồng), nhưng một số lại thoát tội này, điển hình như bị can Chu Ngọc Anh (nhận gần 4,6 tỉ đồng).

Giải thích về việc cũng nhận tiền từ Công ty Việt Á nhưng bị can Chu Ngọc Anh và một số người khác không bị truy cứu tội nhận hối lộ, Cơ quan CSĐT cho biết các bị can này không có sự thỏa thuận, bàn bạc, thống nhất hoặc gây khó dễ để buộc doanh nghiệp phải chi tiền. Việc nhận tiền chỉ là quà "cảm ơn", sai phạm dừng ở mức "vì vụ lợi". Ngược lại, nhóm bị truy cứu tội nhận hối lộ có các dấu hiệu vừa liệt kê, như bị can Nguyễn Thanh Long còn chủ động yêu cầu doanh nghiệp đưa tiền cho mình.

Hành vi nhận tiền có phạm tội nhận hối lộ hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm trách nhiệm chứng minh tội phạm từ phía cơ quan điều tra. Dẫu vậy, khi những người có chức vụ, quyền hạn dễ dàng cầm món quà trị giá cả vài tỉ đồng từ doanh nghiệp, dù họ thanh minh vì động cơ gì đi nữa vẫn cho thấy sự bất hợp lý.

Như nhận định của đại diện Viện kiểm sát và hội đồng xét xử vụ án "chuyến bay giải cứu" trước đây, rằng các cán bộ đang làm chức trách, nhiệm vụ mà mình được giao, phải làm; không thể có chuyện cảm ơn với số tiền bằng cả gia tài nhiều người mơ ước, vượt xa mức thu nhập bình quân của một công chức…

Có thể bạn quan tâm

Ngẫm về những 'video rác' từ AI

Ngẫm về những 'video rác' từ AI

Bộ phim Lời nguyền dưới ánh trăng của đạo diễn Phạm Vĩnh Khương đang thu hút sự chú ý đặc biệt, không hẳn vì đây là tác phẩm khoa học viễn tưởng đầu tiên tại VN được tạo hoàn toàn từ AI mà còn bởi kinh phí khiêm tốn: chỉ hơn một chỉ vàng và thực hiện vỏn vẹn trong 72 giờ.

Vì một nền thương mại sạch

Vì một nền thương mại sạch

Lực lượng chức năng triệt phá các đường dây buôn lậu, kinh doanh hàng gian hàng giả với quy mô lớn; hàng loạt vụ vứt bỏ hàng hóa nghi hàng gian, hàng giả; nhiều người nổi tiếng, có ảnh hưởng trên mạng xã hội sa lưới luật pháp vì trốn thuế, kinh doanh hàng kém chất lượng…

Dân đồng tình ủng hộ, sao cán bộ lại tâm tư?

Dân đồng tình ủng hộ, sao cán bộ lại tâm tư?

(GLO)-Đó là câu hỏi mà Tổng Bí thư Tô Lâm đặt ra tại buổi làm việc với Đảng ủy MTTQ Việt Nam và các đoàn thể Trung ương vào sáng 23-6 khi có một bộ phận cán bộ băn khoăn, day dứt vì thực hiện sắp xếp các tổ chức Mặt trận, đoàn thể nói riêng và sắp xếp, sáp nhập bộ máy hệ thống chính trị nói chung.

Học kỹ, thi thật!

Học kỹ, thi thật!

Việc chuyển giao toàn bộ quy trình sát hạch, cấp, đổi bằng lái xe từ Bộ GTVT sang Bộ Công an, cụ thể là giao cho lực lượng CSGT đảm nhận, đánh dấu một bước ngoặt trong công tác quản lý người điều khiển phương tiện giao thông tại VN.

Phát huy sức mạnh văn hóa

Phát huy sức mạnh văn hóa

Khi các giá trị văn hóa, di sản và nghệ thuật tạo ra lợi nhuận nó không chỉ tự “nuôi sống” mình mà còn góp phần tạo thêm những nguồn lực mới, tác động tích cực đến các lĩnh vực khác của ngành công nghiệp văn hóa.

Thấy gì từ thu thuế đất tăng?

Thấy gì từ thu thuế đất tăng?

Số liệu của Bộ Tài chính cho biết, thu thuế từ nhà, đất đạt 198,3 nghìn tỉ đồng, tăng 105% so cùng kỳ 2024. Không chỉ bổ sung cho ngân sách một khoản quan trọng, đằng sau con số đột biến này còn rất nhiều vấn đề cần mổ xẻ thấu đáo để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát huy tối đa nội lực.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

null