Khát vọng xanh nơi tuyến lửa

Dưới mưa bom, cỏ cây dọc đường 20 Quyết Thắng ở tuyến lửa Quảng Bình tưởng không bao giờ còn cơ hội phục sinh. Song, tôi đã phải tin vùng đất này sinh ra chỉ để neo đậu một cõi bình yên.

Đang giữa mùa "Trường Sơn Đông nắng Tây mưa" nên ngay khi từ TP HCM đáp máy bay xuống sân bay Đồng Hới, nhiều anh em trong nhóm phóng viên báo chí đã lả người dưới nắng nóng ràn rạt như thiêu như đốt của miền cát trắng Quảng Bình - nơi một thời là tuyến lửa bởi mưa bom.

Khúc nhạc đồng quê yên ả

Cảm giác khủng khiếp ấy đã tan biến khi xe đưa chúng tôi lọt vào Di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Tuyến độc đạo dẫn vào vương quốc xanh và huyền hoặc mà chúng tôi đang đi chính là đường 20 Quyết Thắng từng gắn với những khẩu hiệu: "Sống bám đường, chết kiên cường dũng cảm", "Địch phá, ta sửa, ta đi"...

 

Làng quê bình yên dọc đường 20 Quyết Thắng

Ít ai biết trong chiến lược vận tải phục vụ đường mòn Hồ Chí Minh lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ, hơn 8.000 chiến sĩ và cán bộ thuộc Binh đoàn 559 cùng Công trường 20 của Bộ Giao thông Vận tải thời ấy đã phải bỏ ra gần 600.000 ngày công để đào đắp gần 100.000 m3 đất đá, bắc cầu…, tạo nên 125 km đường huyền thoại nối từ thôn Phong Nha của xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đến tỉnh Khammouane - Lào rồi thông với đường 9 (Quảng Trị). Con đường này khi sinh ra đã đắm chìm trong bom đạn.

Trên con đường này, mưa bom từ B52 của Mỹ có ngày dội xuống 51 trận, có tuần phải hứng đến 50.000 quả bom. Chỉ riêng trong 6 ngày, từ 25-9 đến 1-10-1968, 29 bộ đội và thanh niên xung phong đã hy sinh sau khi kéo được 30 phuy xăng đến địa điểm tập kết.

Dưới mưa bom, cỏ cây tưởng chừng không bao giờ phục sinh. Nhưng tôi đã có một chiều đi trên chính con đường từng thấm đẫm mồ hôi và máu ấy. Đường trải nhựa cấp phối, xe lướt êm ru qua những làng mạc bình yên, uốn lượn như câu thơ đảo nhịp giữa trùng trùng núi đá. Sông Chày thành vệt xanh mềm mại, uốn theo con đường như tung như hứng từng quãng trong một trường đoạn của khúc nhạc chiều lãng mạn Serenata. Rồi trên mặt sông đôi đoạn vương chút khói sương lãng đãng ấy, tựa như tiếng chuông nhà thờ đang âm âm vọng từ vách núi xa kia sẽ đọng lại trong mặt nước xanh ngắt để tấu lên khúc nhạc đồng quê yên ả. Rồi con đường và dòng sông thoát ra khỏi làng mạc thôn dã để bày ra trước mắt tôi miên man màu xanh hoang hoải của những ruộng bắp cuối vụ, màu xanh vừa đậm của ruộng đậu phụng nghiêng nghiêng níu kéo những bãi bồi, rồi mởn xanh những đồi bạch đàn sâu vào tận chân núi đá. Nếu không sống với hoài niệm, hẳn tôi phải tin vùng đất này sinh ra chỉ để neo đậu một cõi bình yên.

Điểm chúng tôi dừng chân là thôn Chày Lập, thuộc xã Phúc Trạch, huyện Bố Trạch - nơi có khu nghỉ dưỡng Chày Lập Farmstay của Nguyễn Châu Á. Gia đình Á và cả trụ sở của doanh nghiệp mang tên Oxalis Adventure Tours mà Á là chủ nằm ngay mép sông Son, ở đoạn rất gần với cửa động Phong Nha. Chày Lập Farmstay thì nằm cạnh sông Chày, chính là một nhánh chính của thượng nguồn sông Son.

 

Bên bờ sông Son

Á sinh ra và lớn lên ngay chính vùng đất vương quốc của hang động này. Nhỏ hơn tôi nhiều tuổi nhưng Á lăn lộn ở TP HCM nhiều hơn. Sau khi khổ luyện với đủ thứ công việc khác nhau, Á đã tính chuyện trụ luôn ở công việc của một hướng dẫn viên du lịch rồi sau đó là kiểm toán viên cao cấp tại 2 tập đoàn kinh tế lớn của nước ngoài. Thế nhưng, rốt cuộc Á lại quày quả khăn gói về quê theo một thứ khao khát mãnh liệt vương chút lãng mạn là quyết góp gì đó vào việc bảo vệ thế giới ảo diệu của những hang động. Với sự hợp tác của 2 chuyên gia hang động thuộc Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh quốc, Howard và Deb, Á lập ra doanh nghiệp mang tên Oxalis Adventure Tours. Oxalis nghĩa tiếng Việt là chua me đất - tên của một loại rau chua mọc hoang có sức sống rất mãnh liệt ở vùng đất cằn cỗi của miền Trung.

Cả Howard và Deb đều là những người dẫn đầu trong tất cả 15 cuộc thám hiểm và nghiên cứu các hang động mà Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh quốc từng thực hiện tại Việt Nam. Vì chung khát vọng và đam mê, cả 2 ông thành người đỡ đầu cho Á trong việc đào tạo kỹ năng, nghiệp vụ cho hướng dẫn viên và đội ngũ porter, đồng thời là cố vấn an toàn cho tất cả các tour du lịch hang động, có luôn cả những tour du lịch mạo hiểm đẳng cấp thế giới vào các hang động như Sơn Đoòng hay Tú Làn, hang Én, hang Va...

Không có dịp ngồi với Á ở Chày Lập Farmstay vì anh đang bận công tác ở TP HCM nhưng vì thế mà tôi có dịp may hạnh ngộ với Mỹ và Thìn.

Phải nghĩ khác hơn trước

Mỹ là em trai Á, cũng lăn lộn khắp Nam chí Bắc với đủ thứ nghề rồi quay về cộng tác với anh trong vai trò của một người điều hành. Phan Văn Thìn cũng là người con của chính vùng đất này, từng đam mê nghề hướng dẫn viên du lịch, rồi về đây quản lý Chày Lập Farmstay.
 

Giai điệu nắng ban mai trong không gian xanh của Chày Lập Farmstay

Cả Thìn và Mỹ đều ở thế hệ 8X, quá trẻ để khiến tôi phải hào hứng khi nhìn vào những việc họ đang làm. Nhất là việc vì sao với một khu nghỉ dưỡng cao cấp như thế nhưng đội ngũ lao động gần như là chính nông dân của Chày Lập này, rồi giá cả dịch vụ nghỉ dưỡng không hề rẻ mà đặt được một suất nghỉ ở đây là không dễ. Tôi càng bất ngờ hơn nữa khi biết trong lúc gần như các các điểm nghỉ dưỡng suốt dọc miền Trung đang đua nhau lôi kéo khách Tây thì Chày Lập Farmstay lại thong dong với 70%-80% là du khách nội địa, thậm chí là khách từ chính các khu vực lân cận.

Lương Duy Cường (NLĐO)