Hồi ức "hạt giống đỏ" trên đất Bắc-Kỳ 1: Lời của Bác Hồ

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Với mong muốn chia sẻ những kỷ niệm khó quên khi được là “hạt giống đỏ” theo học tại Trường Cán bộ Dân tộc miền Nam ở đất Bắc, đồng chí Ksor Phước-nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, nguyên Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai đã viết cuốn hồi ký “Những năm tháng học trò trên đất Bắc yêu thương”. Báo Gia Lai điện tử xin trích đăng, giới thiệu đến bạn đọc một vài câu chuyện đầy ắp kỷ niệm một thuở học trò hồn nhiên, trong sáng của đồng chí trong cuốn hồi ký này.

 

Những ngày theo học tại Trường Dân tộc Trung ương (tiền thân của Trường Cán bộ Dân tộc miền Nam), những con em đồng bào, cán bộ miền Nam được Bác Hồ thường xuyên đến thăm. Người ân cần, quan tâm đến điều kiện sinh hoạt của học sinh. Bác nói: “Các cháu sẽ trở về phục vụ quê hương mình. Các cháu là những “hạt giống đỏ” của đồng bào miền Nam”.

Các cựu giáo viên, học sinh trường Dân tộc Miền Nam trước bia di tích của Trường tại xóm Chùa, xã Phúc Trìu, Tp Thái Nguyên 30-4-2016
Các cựu giáo viên, học sinh Trường Cán bộ Dân tộc miền Nam trước bia di tích tại xóm Chùa, xã Phúc Trìu, TP. tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: Ksor Phước


Tháng 3-1955, tôi theo ba xuống Quy Nhơn lên tàu thủy Ba Lan Kilinski tập kết ra miền Bắc. Sau mấy ngày đi biển, ba tôi bị cảm nên lên bờ và nghỉ tại Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa) khoảng 1 tháng. Sau đó, hai cha con ra Hà Nội, lúc đầu ở tại Trường Cán bộ miền Nam tập kết khu vực ấp Thái Hà gần gò Đống Đa, sau chuyển về Khu Cán bộ dân tộc miền Nam (đóng tại Ngọc Thụy, Gia lâm), bác Y Ngông Niê Kdăm là Giám đốc. Ở đây, ba đổi cả họ và tên tôi là Ksor Phước.


Từ cuối năm 1958 đến hè năm 1961, tôi được ba gửi vào học nội trú tại Trại Nhi đồng miền Nam (học mẫu giáo và vỡ lòng). Đây là lần đầu tiên tôi sống trong môi trường tập thể. Trường đóng gần kề ấp Thái Hà, phía sau Gò Đống Đa (Hà Nội). Tôi còn nhớ cô Hiệu trưởng mà chúng tôi hay gọi là má Năm, các cô nuôi, dạy trẻ (cô bảo mẫu) toàn là người miền Nam như cô Tần, cô Ba, cô Trình. Hàng ngày, các cô cho chúng tôi ăn, chơi, học hát, học múa. Các cô chăm lo cho chúng tôi tất cả mọi thứ tắm, giặt quần áo… như con trong nhà. Sáng thứ năm hàng tuần, các cô dẫn chúng tôi ra Gò Đống Đa chơi.
 

Kilinski - con tàu mà những người miền Nam tập kết thường hay nhắc đến. Ảnh tư liệu Đỗ Thái Bình
Kilinski-con tàu mà những người miền Nam tập kết thường hay nhắc đến. Ảnh tư liệu Đỗ Thái Bình


Khoảng tháng 5-1961, tôi học xong Vỡ lòng ở Trường Nhi đồng miền Nam rồi về Trường Dân tộc Trung ương ở Mễ Trì (quận Thanh Xuân, Hà Nội) do ba tôi làm Hiệu trưởng. Thời gian đó, có hai lần Bác Hồ đến thăm trường. Một lần Bác đến vào buổi đầu giờ chiều thứ năm (bấy giờ là ngày nghỉ) và vào thẳng phòng hai cha con tôi. Lần khác ghé thăm, Bác lại đến kiểm tra khu vệ sinh, rồi nhà bếp trước. Một số bạn học vô tình nhìn thấy Bác liền chạy vào lớp hô to: “Bác Hồ đến...”. Thế là tất cả chạy ùa ra đón Bác ngay tại sân trường.

Ảnh tác giả chụp sau Têt năm 1972 tại Thịnh Đán – Bắc Thái. Mặc áo dân tộc Thái ba được tỉnh Sơn La tặng. Mà trong 3 anh em trai chỉ có tôi mặc áo này vừa nhất.
Ảnh tác giả chụp sau Tết năm 1972 tại Thịnh Đán-Bắc Thái. Ảnh: Ksor Phước

Tôi vẫn nhớ như in lần Bác trò chuyện với học sinh dân tộc miền Nam. Bác hỏi: “Các cháu ăn có no không?”.

Nhóm người lớn nói ăn no, nhưng nhóm cấp I thì nói không no. Nghe vậy, Bác cười và nói: “Không no là phải. Vì Bác và các cháu ăn hạt gạo do đồng bào miền Bắc làm ra. Hạt gạo miền Bắc phải cắn ra làm ba phần, một phần cho miền Bắc trong đó có Bác cháu ta ăn, một phần cho cán bộ chiến sĩ đang chiến đấu ở miền Nam và một phần giúp đỡ cách mạng Lào. Vì vậy Bác cháu ta chưa thể ăn no được”.

Có một số anh lớn nói muốn được vào Nam trực tiếp chiến đấu. Bác nói: “Cha mẹ các cháu hiện đang cùng đồng bào miền Nam đấu tranh chống đế quốc Mỹ và tay sai, đã gởi các cháu ra cho đồng bào miền Bắc nuôi dạy để sau này lớn khôn thành cán bộ. Các cháu sẽ trở về phục vụ quê hương mình. Các cháu là những “hạt giống đỏ” của đồng bào miền Nam”.

… Năm 1969, khoảng 6 giờ 30 phút sáng 2-9, Đài tiếng nói Việt Nam đưa tin Bác Hồ ốm nặng. Nhưng vào sáng hôm sau Đài lại đưa tin Bác Hồ mất vào lúc 9 giờ 47 phút ngày 3-9-1969. Tôi nhớ khi ăn sáng, rồi lên lớp, mọi người ai cũng mang nặng nỗi buồn thương Bác vô cùng. Khoảng 1 tuần sau chúng tôi được biết đến bài thơ “Bác ơi” của nhà thơ Tố Hữu, tôi vẫn nhớ nhiều khổ thơ tuyệt hay thấm đẫm vào tâm hồn chúng tôi đến tận bây giờ:


 

“Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!    
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời    
Miền Nam đang thắng, mơ ngày hội    
Rước Bác vào thǎm, thấy Bác cười!

…Bác nhớ miền Nam, nỗi nhớ nhà    
Miền Nam mong Bác, nỗi mong cha    
Bác nghe từng bước trên tiền tuyến    
Lắng mỗi tin mừng tiếng súng xa.

…Bác để tình thương cho chúng con    
Một đời thanh bạch, chẳng vàng son    
Mong manh áo vải hồn muôn trượng    
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn…”.



 

Một số bạn đội thiếu niên hệ cấp II chụp ảnh với thầy Nguyễn Trọng Bí Hệ trưởng ở Bản Đồng Liều, xã Chi Lăng cuối năm 1966.
Một số bạn đội thiếu niên hệ cấp II chụp ảnh với thầy Nguyễn Trọng Bí-Hiệu trưởng ở bản Đồng Liều, xã Chi Lăng cuối năm 1966. Ảnh: Ksor Phước

Bác là thiên tài, là lãnh tụ vĩ đại, là nhà văn hóa lớn, là Anh hùng giải phóng dân tộc nhưng vô cùng bình dị, khiêm tốn, gần gũi. Bác không có gì riêng cho mình, Bác đã hiến dâng trọn đời mình cho Tổ quốc, cho Nhân dân... Và tôi vẫn rất nhớ một câu tuyệt hay trong bài “Điếu văn” của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa III do đồng chí Lê Duẩn-Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng đọc tại lễ truy điệu Hồ Chủ tịch ngày 9-9-1969 tại Quảng trường Ba Đình: “Dân tộc ta, Nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ tịch-Người Anh hùng dân tộc vĩ đại và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, Nhân dân ta và non sông đất nước ta”.

Chúng con yêu, thương, kính trọng Bác vô cùng Bác Hồ ơi...

Ngay sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, với tầm nhìn chiến lược và sự sáng suốt của Đảng, Bác Hồ, tháng 5-1955, Chính phủ đã quyết định thành lập Trường Dân tộc Trung ương.


Đến năm 1960, để đáp ứng tình hình mới, Trường Dân tộc Trung ương được chia tách thành Trường Cán bộ Dân tộc miền Nam và Trường Dân tộc Trung ương. Trường Cán bộ Dân tộc miền Nam đóng tại Chi Nê (Lạc Thủy, Hòa Bình), do Ban Dân tộc Trung ương (nay là Ủy ban Dân tộc) quản lý; Trường Dân tộc Trung ương trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo.


Trong giai đoạn 1954-1975, Đảng và Nhà nước ta đã tổ chức đưa hơn 32.000 con em đồng bào miền Nam ra miền Bắc để học tập văn hoá, chuyên môn nghiệp vụ, trong đó có hơn 2.000 con em các dân tộc miền Nam tập kết ra Bắc. Hầu hết trong số này đều đến từ vùng sâu, vùng xa, miền núi vô cùng khó khăn từ vỹ tuyến 17 (sông Bến Hải, Quảng Trị) trở vào, học ở Trường Cán bộ Dân tộc miền Nam, trực thuộc Ban Dân tộc Trung ương, nay là Ủy ban Dân tộc. Nhà trường đã đứng chân ở nhiều địa bàn khác nhau, như: Hà Nội, Hoà Bình, Bắc Thái (nay là Thái Nguyên), Lạng Sơn...

(Báo Đảng Cộng sản Việt Nam)

--------------------------
Kỳ cuối: Hạnh phúc là học trò miền Nam trên đất Bắc


 

KSOR PHƯỚC

Có thể bạn quan tâm

Người lưu giữ hàng trăm “báu vật” Chư A Thai

Người lưu giữ hàng trăm “báu vật” Chư A Thai

(GLO)- Ở xã Chư A Thai (tỉnh Gia Lai), có một người đàn ông gắn bó cả cuộc đời với những “ký ức triệu năm” còn sót lại dưới lòng đất. Gần 25 năm qua, ông Rcom Sin đã lặng lẽ sưu tầm và trân trọng gìn giữ rất nhiều khối gỗ hóa thạch kết tinh của đất trời.

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

null