Hết thời 'đếm bài thưởng tiền'?

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Mới đây, một lãnh đạo Bộ KH-CN cho biết định hướng đầu tư cho nghiên cứu khoa học trong thời gian tới của bộ này sẽ tập trung phát triển các nhóm nghiên cứu xuất sắc, không ưu tiên đầu tư nghiên cứu chỉ để có bài báo quốc tế.

Tuyên bố này trong tọa đàm "Xây dựng các nhóm nghiên cứu xuất sắc" diễn ra hôm 13.5 mang đến niềm hy vọng về một giai đoạn phát triển mới của nền khoa học VN, dù không ít ý kiến hồ nghi giữa nói và làm.

Nhìn lại sau hơn 10 năm, số lượng công bố bài báo quốc tế tăng trưởng chóng mặt. Nhiều nhà khoa học làm nghiên cứu nghiêm túc từ vui mừng chuyển sang lo âu khi chất lượng nền khoa học với số lượng bài báo chưa chắc đã có sự tương thích. Thậm chí, nhiều đơn vị nhờ số lượng bài báo tăng vọt mà được lọt vào các bảng xếp hạng quốc tế, không ít nhà khoa học vào danh sách ảnh hưởng nọ kia, song thực chất số nhà khoa học VN được giới khoa học quốc tế biết đến lại rất ít.

Thực trạng trên là hệ lụy chủ yếu từ chính sách "đếm bài thưởng tiền". Hơn nữa, do năng lực đánh giá của giới chuyên gia hạn chế mà việc đánh giá sản phẩm khoa học bị lệ thuộc hoàn toàn vào nước ngoài và các yếu tố định lượng (nhiều nhà khoa học thậm chí bi quan đến nỗi cho rằng nước mình làm gì có giới chuyên gia!).

Sự đề cao thái quá việc công bố quốc tế diễn ra ở khắp mọi diễn đàn, chính thức lẫn không chính thức. Nhiều ý kiến cho rằng nó là biểu hiện của xu hướng "công bố vị công bố", trong khi điều mà một nền khoa học lành mạnh cần là "công bố vị khoa học".

Cho đến nay, các nhà quản lý vẫn loay hoay tìm giải pháp. Việc chuyển hướng đầu tư khoa học (từ đếm bài thưởng tiền) sang đầu tư xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh đã được nhiều đơn vị nghiên cứu chủ động thí điểm thì lại vướng phải khó khăn về nguồn lực. Còn theo GS Phùng Hồ Hải, Viện Toán học VN, việc xây dựng các nhóm nghiên cứu xuất sắc sẽ đẩy nền khoa học nhanh chóng tiệm cận trình độ cao (ở một số ngành hẹp). Đây là tư duy mà nhóm xây dựng đề cương phát triển toán học VN do GS Hoàng Tụy chủ trì đề xuất từ cuối những năm 1960.

Theo Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Hồng Thái, tới đây việc đầu tư, tài trợ cho nghiên cứu khoa học sẽ không ưu tiên cho các hoạt động nghiên cứu có tính dàn trải, không ưu tiên cho những công trình nghiên cứu chỉ để có bài báo quốc tế. Đầu tư của nhà nước sẽ ưu tiên vào các đề tài khoa học lớn, đòi hỏi sự bài bản trong nghiên cứu (thành quả không chỉ là công trình khoa học mà còn đào tạo được thế hệ kế cận).

Công bố quốc tế vẫn cần và là hệ quả của một quá trình nghiên cứu thực chất chứ không phải mục đích. Công bố quốc tế đơn giản chỉ minh chứng cho thấy nhà khoa học vẫn làm việc. Việc đánh giá trình độ của một nhà khoa học là dành cho những người cùng chuyên môn chứ không phải qua số lượng bài báo.

Có thể bạn quan tâm

Nhìn mình đi

Nhìn mình đi

"Nếu như nói một ngày nào đó trong trường học không còn bạo lực, thì tôi có thể nói được, đó là ngày mà người lớn không còn đánh nhau nữa. Ngày đó, trẻ con sẽ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy mà thôi".

Phát huy sức mạnh văn hóa

Phát huy sức mạnh văn hóa

Khi các giá trị văn hóa, di sản và nghệ thuật tạo ra lợi nhuận nó không chỉ tự “nuôi sống” mình mà còn góp phần tạo thêm những nguồn lực mới, tác động tích cực đến các lĩnh vực khác của ngành công nghiệp văn hóa.

Thấy gì từ thu thuế đất tăng?

Thấy gì từ thu thuế đất tăng?

Số liệu của Bộ Tài chính cho biết, thu thuế từ nhà, đất đạt 198,3 nghìn tỉ đồng, tăng 105% so cùng kỳ 2024. Không chỉ bổ sung cho ngân sách một khoản quan trọng, đằng sau con số đột biến này còn rất nhiều vấn đề cần mổ xẻ thấu đáo để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát huy tối đa nội lực.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Phòng ngừa rủi ro UAV

Phòng ngừa rủi ro UAV

Trong chuyến đi đến thủ đô Washington D.C của Mỹ vào cuối năm 2024, người viết từng có ý định mang theo một chiếc flycam (máy bay không người lái - UAV - chuyên chụp hình, quay phim) loại nhỏ để phục vụ công việc.

Hướng đến mục tiêu kép

Hướng đến mục tiêu kép

Tin tưởng, nhưng không ít trăn trở, âu lo là thông điệp được gửi gắm trong phát biểu của nhiều đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận về phát triển kinh tế-xã hội vào hôm qua 17-6.

100 năm đồng hành cùng dân tộc

100 năm đồng hành cùng dân tộc

(GLO)- Chúng ta tự hào đã có một nền Báo chí cách mạng với thế hệ những nhà báo-chiến sĩ vừa cầm bút, vừa cầm súng ở tuyến đầu, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, với hơn 500 nhà báo là liệt sĩ, nhiều nhà báo mang thương tật suốt đời nhưng vẫn không ngừng lao động, cống hiến cho đất nước, Nhân dân.

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, ngày 16-6-2025 là một ngày rất đặc biệt đối với ngành giáo dục vì Quốc hội đã ấn nút thông qua Luật Nhà giáo. Đây là một sự kiện rất quan trọng đối với ngành giáo dục.

Cái nào đáng sợ hơn?

Cái nào đáng sợ hơn?

Hà Nội và TP.HCM có hơn 14 triệu xe máy, nếu kiểm định khí thải từ 1.7.2027 thì không thể đủ cơ sở thực hiện, có thể dẫn tới 'vỡ trận'. Nhưng lùi thời gian kiểm định thì ô nhiễm không khí sẽ càng thêm trầm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân và thiệt hại về kinh tế. Vậy cái nào 'đáng sợ' hơn?

Hút chất xám vào khu vực công

Hút chất xám vào khu vực công

Đầu những năm 1990, khi Việt Nam bắt đầu mở cửa phát triển kinh tế, đã có ý kiến của các Việt kiều kiến nghị Chính phủ cần có chính sách sử dụng các chuyên gia giỏi người Việt ở nước ngoài bổ trợ cho phát triển kinh tế đất nước.

null