Khẳng định chất lượng từ giống lúa mới
Với mong muốn nâng tầm thương hiệu gạo Phú Thiện, năm 2021, HTX Nông nghiệp Chư A Thai (xã Chư A Thai) đã đưa giống lúa ST25 - giống lúa nổi tiếng với hương vị thơm ngon, chất lượng vượt trội vào trồng thử nghiệm trên diện tích 2 ha.
Kết quả cho thấy giống lúa ST25 phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương; sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh, cho năng suất bình quân trên 7 tấn/ha. Từ năm 2023, HTX mở rộng diện tích lên 30 ha, sản xuất 2 vụ/năm. Hiện nay, HTX có 140 ha lúa chất lượng cao, với các giống ST25, Đài Thơm 8, J02, lứt tím, lứt đỏ…
Ông Phạm Ngọc Nghĩa, Giám đốc HTX, cho biết: “HTX sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Nhờ đó, gạo ST25 Phú Thiện không chỉ có phẩm cấp cao, mà còn có nét riêng nhờ ảnh hưởng của thổ nhưỡng-hạt thon dài, màu trong đục. Sản phẩm được người tiêu dùng khắp nơi tin cậy, được phân phối đến các tỉnh, thành như: TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng…”.
Việc mở rộng diện tích lúa ST25 không chỉ giúp nâng cao năng suất và giá trị kinh tế cho nông dân ở Chư A Thai mà còn tạo động lực để các xã ở khu vực lân cận định hình lại hướng phát triển vùng nguyên liệu lúa gạo hàng hóa bền vững.
Thay vì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún như trước, các hộ dân đã liên kết với HTX, tuân thủ quy trình canh tác VietGAP, đồng thời cơ giới hóa trong khâu làm đất, gieo sạ, thu hoạch và bảo quản. Mô hình cánh đồng lớn từng bước hình thành, giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất, đảm bảo tính đồng nhất của sản phẩm.
Tại xã Pờ Tó, HTX Nông nghiệp Đại Đồng chọn giống TBR97 đưa vào sản xuất, đạt năng suất cao. Hiện nay, HTX đã phát triển diện tích lên 90 ha, năng suất đạt 8 - 9 tấn/ha. Để chủ động trong khâu chế biến sau thu hoạch, nâng cao chất lượng hạt gạo, HTX mạnh dạn đầu tư máy móc, thiết bị, hoàn thiện quy trình sản xuất. Năm 2022, sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao và chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh.
Ông Hà Quang Hiển, Giám đốc HTX, chia sẻ: “Chúng tôi thường xuyên tham gia các hội chợ, phiên chợ để giới thiệu sản phẩm, kết nối khách hàng và quảng bá thương hiệu, qua đó có thêm nguồn khách hàng mới, đồng thời gia tăng tỷ lệ khách hàng quay trở lại, cho thấy sản phẩm đáp ứng được nhu cầu và mong đợi của người tiêu dùng”.
Xây dựng thương hiệu gạo đặc sản địa phương
Trước xu thế người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng và nguồn gốc sản phẩm, hầu hết các HTX đều chú trọng đầu tư để hoạt động sản xuất hợp chuẩn, sản phẩm làm ra được chứng nhận bài bản. Bên cạnh đó, các yếu tố như bao bì, nhãn mác, mã vạch, tem truy xuất vùng trồng… cũng được quan tâm nhằm khẳng định uy tín, nâng cao sức cạnh tranh.
Dù vậy, việc duy trì chất lượng sản phẩm đồng đều vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những khó khăn lớn nhất là khí hậu, thổ nhưỡng và các yếu tố tác động bên ngoài ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng hạt gạo.
Anh Ksor Tư, đại diện hộ kinh doanh A Mí Tiệp (xã Ia Hrung) cho hay: “Khi bắt đầu phát triển giống lúa J02, tôi đã thành lập tổ hợp tác với sự tham gia của rất đông hộ dân. Tuy nhiên, qua một thời gian sản xuất, lúa ở vùng này thường xuyên bị thiếu nước nên người dân không mấy mặn mà, sản lượng cung ứng ra thị trường ngày một ít đi.
Hiện tại, tôi vẫn chỉ liên kết với khoảng 100 hộ đồng bào dân tộc thiểu số trong xã để giữ ổn định diện tích khoảng 20 ha. Hiện nay, gạo A Mí Tiệp giống J02 đã đạt OCOP 3 sao”. Theo anh Tư, việc mở rộng vùng liên kết sản xuất là mong muốn chung của người dân, song làm sao để sản phẩm có chất lượng đồng đều vẫn còn gặp nhiều trở ngại.
Từ nhiều nguồn vốn khác nhau, các địa phương đã chủ động hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình cánh đồng lúa một giống. Một số công ty cũng liên kết xây dựng mô hình lúa năng suất, chất lượng cao để người dân học tập đưa vào sản xuất đại trà, thay thế dần những giống lúa cũ, từng bước xây dựng thương hiệu gạo địa phương.
Trong các chương trình triển lãm, hội chợ, phiên chợ, chính quyền đều hỗ trợ chủ thể sản xuất quảng bá các giống lúa đặc sản có nguồn gốc từ địa phương, các giống lúa chất lượng cao, từng bước kết nối người sản xuất và người tiêu dùng, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, nhiều sản phẩm đã được bán trên các sàn thương mại điện tử, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận và lựa chọn.
Đến nay, nhiều HTX đã sử dụng và nhân rộng các giống lúa chất lượng cao để đưa vào sản xuất như: TBR95, TBR97, Đài Thơm 8, LH12, ST24, ST25, J02… Cùng với đó, đầu tư đổi mới quy trình sản xuất theo hướng khép kín, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, đạt các chứng nhận an toàn và tiêu chuẩn chất lượng, giúp người tiêu dùng dễ nhận diện và sẵn sàng chi trả ở mức giá cao hơn. Chính điều này giúp hạt gạo địa phương không chỉ đứng vững trên thị trường nội tỉnh mà còn có cơ hội vươn ra các tỉnh, thành khác và hướng đến xuất khẩu.