Chiếc ghế độc nhất vô nhị của 'vua voi'

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Thượng tá Đặng Minh Tâm được người bản địa yêu quý, đặt tên là K’Tâm. Ông sở hữu bảo tàng cá nhân về văn hóa – nghệ thuật Tây Nguyên vào loại lớn nhất, độc đáo nhất Việt Nam. Trong số hàng chục ngàn hiện vật mà ông sưu tầm có nhiều hiện vật liên quan đến voi, đặc biệt là chiếc ghế độc nhất vô nhị của “vua voi”.
Vì muốn góp phần lưu giữ linh hồn Tây Nguyên trước cơn bão “chảy máu cổ vật”, hàng chục năm qua, Thượng tá Đặng Minh Tâm, nguyên cán bộ Công an tỉnh Lâm Đồng, đã đi khắp các buôn làng để sưu tầm những hiện vật gắn liền với tín ngưỡng, phong tục tập quán, đời sống sinh hoạt… của các tộc người thiểu số bản địa. Một trong những cổ vật mà ông tâm đắc nhất là chiếc ghế của “vua voi”.
 
Trống da voi hàng trăm năm tuổi (ảnh nhỏ)
Trống da voi hàng trăm năm tuổi (ảnh nhỏ)
“Săn voi là việc vô cùng nguy hiểm bởi đây là loài thú hoang dã to khỏe. Với cặp ngà “khủng” và cái vòi lợi hại, voi có thể tấn công đối thủ bất cứ lúc nào. Do đó, các thợ săn phải khỏe mạnh, lực lưỡng, lanh lợi, mưu trí và là những tay ném lao, bắn ná cừ khôi để tự vệ khi lâm vào cảnh hiểm nguy. Trước khi vào rừng săn những chú voi con đưa về thuần hóa, phục vụ việc đi lại, kéo gỗ, các thợ săn ở Tây Nguyên đều phải xin phép “vua voi” và tổ chức lễ cúng long trọng. “Vua” ngồi trong chiếc ghế làm bằng xương voi để làm lễ, thực hiện các nghi thức cúng thần linh”, ông K’Tâm kể.
 
Ông K’Tâm và chiếc ghế “vua voi”từng ngồi làm lễ cúng
Ông K’Tâm và chiếc ghế “vua voi”từng ngồi làm lễ cúng
Tại nhà của K’Tâm, chúng tôi được tham quan chiếc ghế vốn chỉ dành riêng cho “vua voi”. Ghế gồm nhiều đốt xương voi cực lớn kết lại bằng dây rừng và cài hai răng nanh làm tăng vẻ uy dũng. Từng được xem “vua voi” làm lễ cúng trước khi tổ chức cuộc đi săn nên ông hiểu giá trị của chiếc ghế này. Ông kỳ công sưu tầm bằng được, dẫu mất rất nhiều thời gian và tốn không ít tiền của. Đến nay, ở Việt Nam, chưa có ai công bố sở hữu chiếc ghế tương tự.
Bên cạnh ghế là những bộ dụng cụ bằng sắt cùng đống dây thừng được bện bằng dây rừng dùng để bẫy, trói, thuần hóa voi. Phía sau ghế có hàng chục chiếc nỏ và ống tên tẩm thuốc độc. Ngoài ra còn có rất nhiều giáo, mác bằng đồng hoặc bằng sắt, được cắm ngược, trông rất ấn tượng.
Nhiều chuyên gia nghiên cứu, sưu tầm đồ cổ Tây Nguyên “phát sốt” trước bộ sưu tập chóe cổ có giá trị mỹ - kỹ thuật cao của ông K’Tâm, đặc biệt là chiếc chóe đổi voi, chóe thế mạng hiếm hoi có từ thế kỷ 13, giá trị bằng 30 con trâu. “Thuở trước, nếu lỡ tay làm chết voi hay chết người, có thể đền bằng chiếc chóe này”, già Điểu K’Hòa (trú huyện Đam Rông, Lâm Đồng) cho biết.
Theo lời già Điểu K’Hòa, người M’Nông đã đưa vào Luật tục một số điều luật để bảo vệ voi mà mọi thành viên trong cộng đồng đều phải tuân thủ. Chẳng hạn, phải ứng xử với voi như một thành viên trong cộng đồng; không được đánh đập, nhục mạ và không được ép buộc voi làm việc quá mức. Khi voi mệt sẽ được nghỉ ngơi, lúc ốm đau phải được chăm sóc chu đáo…
Theo Kim Anh (TPO)

Có thể bạn quan tâm

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

(GLO)- Khi mới xây dựng, các chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới chỉ có công sự, trận địa chiến đấu. Nhờ bàn tay lao động cần cù của cán bộ, chiến sĩ, chốt được phủ xanh bởi bồn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, cây xanh và có vườn tăng gia, ao cá, tạo thêm nét đẹp ở nơi biên cương.

Gìn giữ kỷ vật tri ân

Gìn giữ kỷ vật tri ân

(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ hơn 4.000 tài liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật có giá trị về 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; trong đó, có gần 300 hiện vật, tư liệu, hình ảnh về các mẹ Việt Nam anh hùng, liệt sĩ ở vùng đất Bình Định trước đây.

Vào rừng... chờ ươi bay

Vào rừng... chờ ươi bay

Sau 4 năm, khi những cánh rừng già miền núi TP.Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) chuyển mình vào mùa ươi chín, hàng ngàn người dân lại có một cuộc 'di cư' tạm thời vào rừng sâu chờ 'lộc trời' rơi xuống để nhặt.

null