Sản vật Gia Lai có gì, còn mất?

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News

(GLO)- Sản vật Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng có thể nói là rất nhiều, cả xưa và nay. Nhưng trong phạm vi bài viết này chỉ xin nói về sản vật tự nhiên của Gia Lai. Những sản vật này là gì và nay còn gì?

Nhiều sách đã viết về sản vật của Gia Lai, nhưng tựu trung đều ca ngợi rằng nào là sông suối, rừng cây, muông thú, thực vật, khoáng sản… rất chi là “rừng vàng, sông bạc”. Sách Địa chí Gia Lai (NXB Văn hóa Dân tộc ấn hành năm 1999) từng liệt kê nào là: voi, bò rừng, nai, hoẵng, heo rừng, thỏ, khỉ… Rồi thì các loài bò sát, gặm nhấm như kỳ đà, trăn, rắn, tê tê, dúi, cheo, cầy hương, nhím, chồn… Dưới suối thì có 50 loài cá, cua quý hiếm; trên trời đầy các chim muông, nào là công, trĩ, gà lôi, vẹt... Về thực vật thì kể mãi không hết: trên dưới 4.000 loài thực vật bậc cao: trắc, mun, táu, hương, huỳnh đàn… Là người Gia Lai, chúng ta thử nghiêm túc đặt ra câu hỏi: Sản vật ấy bây giờ còn mất những gì? Câu trả lời đầy đủ hẳn là chưa có. Tuy nhiên, các cấp chính quyền và cơ quan chức năng, nhất là ngành Nông nghiệp và PTNT Gia Lai có lẽ đã đánh giá sơ bộ được rồi, còn-mất bao nhiêu.

 

Hái nấm linh chi rừng Kbang. Ảnh: K.N.B
Hái nấm linh chi rừng Kbang. Ảnh: K.N.B

Nhiều người trong chúng ta đều biết (ít nhất là từ thông báo của cơ quan chức năng, hay từ thông tin đại chúng và ngay cách tận hưởng sản vật địa phương của mỗi chúng ta) rằng nhiều sản vật đã bị tận diệt, như: gỗ trắc, huỳnh đàn, dó bầu… “Lâm tặc” đã đào đến tận gốc rễ theo đúng nghĩa đen của nó, đất rừng bị tàn phá làm rẫy, làm đồn điền. Những đàn voi, hổ, báo, gấu… bị săn bắn không còn; hươu, nai cũng dần mất bóng. Dưới sông suối, các loài như ba ba, cua đinh, rùa… đang cạn kiệt. Nghĩ mà buồn. Tuy vậy, sản vật địa phương còn mất cũng là chuyện xưa nay. Nhưng lo là lo chuyện con người ta hành xử với sản vật. Vì nhiều lý do như phong tục, tập quán, văn hóa (ăn cao xương, uống mật động vật, uống rượu ngâm các bộ phận hoặc nội tạng động vật quý hiếm…) mà nhiều sản vật không còn. Bởi thế, vấn đề đặt ra ở đây là: Sản vật tự nhiên rất cần được giữ gìn, bảo tồn nuôi dưỡng và phát triển. Đã bao nhiêu năm rồi chúng ta say mê với việc “ăn tài nguyên, sống hy vọng vào tiềm năng” mà không nuôi dưỡng, bảo tồn và phát triển, nên nhiều sản vật đã biến mất vĩnh viễn!

Chưa bao giờ là muộn nếu các cấp chính quyền, các ngành chức năng của tỉnh nhận thức nghiêm túc về vấn đề này, như cần củng cố và xây dựng trung tâm và ngân hàng bảo tồn gen sản vật của Gia Lai. Cứ nhìn ra các địa phương khác sẽ thấy: Sâm Ngọc Linh được Kon Tum và Quảng Nam bảo tồn, trồng và đang phát triển. Lâm Đồng thì bảo tồn phát triển các loài hoa… Ở Gia Lai, những sản vật tự nhiên còn sót lại và mới phát hiện còn không ít, như: nấm cổ linh chi rừng, sâm dây, tắc kè đá, bum si ke (cây khỏe), mật nhân, hay như cua đinh (sông Ba)… Tất cả đều có thể nuôi trồng để bảo tồn và phát triển thành hàng hóa. Đây chính là cái lợi lâu dài cho Gia Lai.  Xin được mượn một từ khóa đang hot để kết bài: “Hãy giải cứu sản vật của Gia Lai” khi còn cơ hội.

Linh Lan

Có thể bạn quan tâm

Chợ Đồn xưa và nay

Chợ Đồn xưa và nay

(GLO)- Xuôi theo quốc lộ 19 về Quy Nhơn, bước vào địa phận thị xã An Khê là bắt gặp Chợ Đồn nằm ngay phía bên trái đường. Khu chợ này đã có tên tuổi từ đầu thế kỷ XX, đến nay vẫn tồn tại và phát triển. Nhưng rất ít người biết nó đã hình thành và hoạt động như thế nào sau những biến đổi của thời gian.
Chư Sê

Chư Sê

(GLO)- Chư Sê là tên của dãy núi ngăn cách cao nguyên Pleiku với vùng trũng Cheo Reo (Ayun Pa) theo chiều Bắc Nam. Trên thực tế, người ta biết đến địa danh Chư Sê nhiều còn bởi nó cũng là tên của một đường đèo dài 3 km trên quốc lộ 25, cắt ngang dãy núi này.
Đi tìm tác giả một bài thơ kháng chiến

Đi tìm tác giả một bài thơ kháng chiến

(GLO)- Tại Phòng Văn hóa-Thông tin thị xã An Khê hiện đang lưu giữ một bài thơ viết về người Bí thư chi bộ đầu tiên của An Khê: Liệt sĩ Đỗ Trạc, hy sinh ngày 7-3-1947. Trước đó, ông bị thực dân Pháp bắt, tra tấn 7 ngày 7 đêm. Không khuất phục được ông, chúng đã hèn hạ xử bắn ông tại sân vận động An Khê rồi chặt thành 3 khúc. Cảm động trước khí tiết của ông, một tác giả có tên Huỳnh Trung Tín đã có bài thơ “Đầu sóng hiên ngang“:
Cộng đồng người Tày-Nùng trên quê hương Anh hùng Núp

Cộng đồng người Tày-Nùng trên quê hương Anh hùng Núp

(GLO)- Từ chỗ chỉ có 2 dân tộc tại chỗ là Bahnar và Jrai, kết quả điều tra dân số và nhà ở năm 2009 cho biết, trên địa bàn Gia Lai thời điểm đó có đến 38 dân tộc cùng chung sống. Những dân tộc có mặt ở Gia Lai muộn đều có những lý do riêng để chọn vùng đất này làm quê hương thứ hai, trong đó có cộng đồng người Tày và người Nùng ở xã Tơ Tung, huyện Kbang.
Thác Lệ Kim

Thác Lệ Kim

(GLO)- Lệ Kim là tên một thác nước trên suối Blang-ranh giới giữa xã Ia Tô (xã B14), huyện Ia Grai và xã Ia Dơk (xã B9), huyện Đức Cơ.
Chuyện ít biết về cố vấn Nhật hy sinh tại Mook Đen năm 1946

Chuyện ít biết về cố vấn Nhật hy sinh tại Mook Đen năm 1946

(GLO)- Trong sử liệu về cách mạng Việt Nam có nhắc đến vai trò của các “Chiến sĩ quốc tế-Việt Nam mới“ trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954). Đó là những người châu Âu, châu Á, châu Phi, từng là sĩ quan, binh lính viễn chinh xâm lược Việt Nam, sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã tình nguyện gia nhập Quân đội nhân dân Việt Nam, tham gia huấn luyện, chiến đấu chống Pháp, được Bác Hồ gọi là người “Việt Nam mới“.
Địa danh Đak Đoa và nguồn cội

Địa danh Đak Đoa và nguồn cội

(GLO)- Trong các địa danh quen thuộc ở Gia Lai, có lẽ không địa danh nào được sử dụng cho nhiều không gian khác nhau, ở những thời điểm lịch sử khác nhau như Đak Đoa. Điều này, làm cho những người ở Gia Lai (hay tỉnh Pleiku thời kỳ trước giải phóng) sẽ hình dung ra những vùng đất riêng khi nhắc đến Đak Đoa.
Tơ Tung - địa chỉ lịch sử, văn hóa đáng quan tâm

Tơ Tung - địa chỉ lịch sử, văn hóa đáng quan tâm

(GLO)- Những thập niên gần đây, cái tên Tơ Tung đã dần trở nên quen thuộc với đồng bào các dân tộc tỉnh Gia Lai và du khách quan tâm đến Tây Nguyên, bởi nơi ấy có di tích Làng kháng chiến Stơr-quê hương anh hùng Núp-những tên đất, tên người sớm nổi tiếng cùng tiểu thuyết “Đất nước đứng lên“ của nhà văn Nguyên Ngọc; có làng Leng Tơpung với những đội cồng chiêng đủ các thế hệ, giới tính… rất đặc biệt của Tây Nguyên.
Kon Chư Răng - Mâu thuẫn từ cái tên

Kon Chư Răng - Mâu thuẫn từ cái tên

(GLO)- Nơi chúng tôi muốn nói đến là vùng đất ở phía Đông Bắc xã Sơn Lang, huyện Kbang. Gần đây, chốn xa xôi cách trở này rất “hút“ người và trở thành một địa danh “hot“ bởi có nhiều thác-rừng hùng vĩ, một điểm đến tiềm năng của du lịch Gia Lai. Thế nhưng trên thực tế, việc đọc và viết địa danh này như thế nào hẳn đã từng làm không ít người lúng túng.
Công viên Diên Hồng-chuyện xưa kể lại

Công viên Diên Hồng-chuyện xưa kể lại

(GLO)- Đã là dân Phố núi thì hầu như ai cũng đã một lần đặt chân đến Công viên Diên Hồng, bởi đây là nơi giải trí công cộng, lại nằm ngay trung tâm TP. Pleiku. Công viên có diện tích 12,3 ha, trong đó diện tích mặt nước là 2,7 ha với 2 hồ nước. Nơi đây có nhà hàng, khách sạn, có các khu vui chơi, khu thể thao, vườn hoa cây cảnh và chuồng thú, có mặt hồ vui chơi đạp vịt, chèo thuyền, phía trên là chiếc cầu treo bắc ngang tạo điểm nhấn thú vị…
Thăm bảo tàng cổ vật

Thăm bảo tàng cổ vật

(GLO)- Lần lữa đôi lần, mới đây tôi cũng đến thăm Bảo tàng Cổ vật (trực thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai). Thăm rồi lại muốn giới thiệu thêm cho nhiều người biết. Băn khoăn vì, gần trọn buổi sáng hôm ấy mà chỉ có mình tôi với sự nhiệt tình đến du dương của cô thuyết minh viên Nguyễn An. An giải thích rằng, khách đến tham quan phần lớn là đi theo đoàn, cá nhân thì cũng… lai rai. Với tôi, bảo tàng này là độc nhất vô nhị: bảo tàng trong một ngôi chùa và chùa trong bảo tàng, nằm ngay giữa trung tâm TP. Pleiku.
Tìm hiểu địa danh Lệ Chí, Lệ Cần

Tìm hiểu địa danh Lệ Chí, Lệ Cần

(GLO)- Lệ Chí, Lệ Cần là những địa danh được người dân Pleiku biết đến nhiều, gắn với một đặc sản mang tên khoai lang Lệ Cần. Đây là những địa danh được hình thành khá sớm ở Gia Lai.