(GLO)- Lần lữa đôi lần, mới đây tôi cũng đến thăm Bảo tàng Cổ vật (trực thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai). Thăm rồi lại muốn giới thiệu thêm cho nhiều người biết. Băn khoăn vì, gần trọn buổi sáng hôm ấy mà chỉ có mình tôi với sự nhiệt tình đến du dương của cô thuyết minh viên Nguyễn An. An giải thích rằng, khách đến tham quan phần lớn là đi theo đoàn, cá nhân thì cũng… lai rai. Với tôi, bảo tàng này là độc nhất vô nhị: bảo tàng trong một ngôi chùa và chùa trong bảo tàng, nằm ngay giữa trung tâm TP. Pleiku.
Theo thuyết minh của Nguyễn An, Bảo tàng Cổ vật Gia Lai được thành lập trên cơ sở cải tạo lại ngôi chùa Hộ Quốc và chính thức đi vào hoạt động từ tháng 5-2013. Hiện Bảo tàng trưng bày và lưu giữ 34 cổ vật có nguồn gốc xuất xứ tại Gia Lai và 72 cổ vật rất quý hiếm thuộc nền Văn hóa Đông Sơn (có niên đại trên dưới 3.000 năm) do Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn Cổ vật Việt Nam trao tặng tháng 8-2014. Có thể kể đến những cổ vật tiêu biểu và độc đáo như: trống đồng Đông Sơn; trống cái, nhạc khí của đồng bào Jrai, Bahnar và các dân tộc thiểu số khác ở Tây Nguyên. Ngoài ra còn có các công cụ lao động rất phong phú và đa dạng, cũng như vũ khí trong chiến đấu… của người Việt, Jrai và Bahnar cổ. Chiêm ngưỡng những cổ vật này, ta như được trở về với đời sống sinh động của tổ tiên ngày xửa ngày xưa…
Như trên đã nói, Bảo tàng được trưng bày trong chùa. Bởi thế, ta chẳng những được thắp nén hương thơm trong sự linh thiêng của nơi thờ Phật, mà còn được chiêm ngưỡng nghệ thuật hội họa độc đáo với 12 bức tranh được vẽ trên tường nói về sự ra đời, tu hành và đắc đạo của Đức Phật. Nếu bức tranh thứ nhất và thứ hai nói về Vương triều và bộ tộc Sakya, quê hương và truyền thuyết về Hoàng hậu sinh ra Đức Phật… thì các bức tranh còn lại mô tả về hành trình tu luyện đi đến đắc đạo của Phật Tổ… Có thể nói, 12 bức tranh là một câu chuyện dài đầy tính hiền triết thể hiện sinh động cuốn sử thi bằng tranh về Ngài.
Chuyện trò với thuyết minh viên Nguyễn An, chị còn cho biết, tới đây Bảo tàng tỉnh sẽ tiếp tục đầu tư, bổ sung hiện vật phong phú hơn, nhất là các cổ vật mới được khai quật ở An Khê với niên đại nhiều vạn năm. Rồi đây Bảo tàng Cổ vật không chỉ là nơi du khách xa gần tham quan, mà chị còn mong ước Bảo tàng sẽ là nơi học tập truyền thống của cha ông cho thế hệ trẻ.
(GLO)- Xuôi theo quốc lộ 19 về Quy Nhơn, bước vào địa phận thị xã An Khê là bắt gặp Chợ Đồn nằm ngay phía bên trái đường. Khu chợ này đã có tên tuổi từ đầu thế kỷ XX, đến nay vẫn tồn tại và phát triển. Nhưng rất ít người biết nó đã hình thành và hoạt động như thế nào sau những biến đổi của thời gian.
(GLO)- Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, đã có rất nhiều ca khúc cách mạng ra đời, cổ vũ kịp thời lớp lớp thanh niên lên đường đi kháng chiến.
(GLO)- Chư Sê là tên của dãy núi ngăn cách cao nguyên Pleiku với vùng trũng Cheo Reo (Ayun Pa) theo chiều Bắc Nam. Trên thực tế, người ta biết đến địa danh Chư Sê nhiều còn bởi nó cũng là tên của một đường đèo dài 3 km trên quốc lộ 25, cắt ngang dãy núi này.
(GLO)- Tại Phòng Văn hóa-Thông tin thị xã An Khê hiện đang lưu giữ một bài thơ viết về người Bí thư chi bộ đầu tiên của An Khê: Liệt sĩ Đỗ Trạc, hy sinh ngày 7-3-1947. Trước đó, ông bị thực dân Pháp bắt, tra tấn 7 ngày 7 đêm. Không khuất phục được ông, chúng đã hèn hạ xử bắn ông tại sân vận động An Khê rồi chặt thành 3 khúc. Cảm động trước khí tiết của ông, một tác giả có tên Huỳnh Trung Tín đã có bài thơ “Đầu sóng hiên ngang“:
(GLO)- Từ chỗ chỉ có 2 dân tộc tại chỗ là Bahnar và Jrai, kết quả điều tra dân số và nhà ở năm 2009 cho biết, trên địa bàn Gia Lai thời điểm đó có đến 38 dân tộc cùng chung sống. Những dân tộc có mặt ở Gia Lai muộn đều có những lý do riêng để chọn vùng đất này làm quê hương thứ hai, trong đó có cộng đồng người Tày và người Nùng ở xã Tơ Tung, huyện Kbang.
(GLO)- Trong sử liệu về cách mạng Việt Nam có nhắc đến vai trò của các “Chiến sĩ quốc tế-Việt Nam mới“ trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954). Đó là những người châu Âu, châu Á, châu Phi, từng là sĩ quan, binh lính viễn chinh xâm lược Việt Nam, sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã tình nguyện gia nhập Quân đội nhân dân Việt Nam, tham gia huấn luyện, chiến đấu chống Pháp, được Bác Hồ gọi là người “Việt Nam mới“.
(GLO)- Trong các địa danh quen thuộc ở Gia Lai, có lẽ không địa danh nào được sử dụng cho nhiều không gian khác nhau, ở những thời điểm lịch sử khác nhau như Đak Đoa. Điều này, làm cho những người ở Gia Lai (hay tỉnh Pleiku thời kỳ trước giải phóng) sẽ hình dung ra những vùng đất riêng khi nhắc đến Đak Đoa.
(GLO)- Những thập niên gần đây, cái tên Tơ Tung đã dần trở nên quen thuộc với đồng bào các dân tộc tỉnh Gia Lai và du khách quan tâm đến Tây Nguyên, bởi nơi ấy có di tích Làng kháng chiến Stơr-quê hương anh hùng Núp-những tên đất, tên người sớm nổi tiếng cùng tiểu thuyết “Đất nước đứng lên“ của nhà văn Nguyên Ngọc; có làng Leng Tơpung với những đội cồng chiêng đủ các thế hệ, giới tính… rất đặc biệt của Tây Nguyên.
(GLO)- Nơi chúng tôi muốn nói đến là vùng đất ở phía Đông Bắc xã Sơn Lang, huyện Kbang. Gần đây, chốn xa xôi cách trở này rất “hút“ người và trở thành một địa danh “hot“ bởi có nhiều thác-rừng hùng vĩ, một điểm đến tiềm năng của du lịch Gia Lai. Thế nhưng trên thực tế, việc đọc và viết địa danh này như thế nào hẳn đã từng làm không ít người lúng túng.
(GLO)- Sản vật Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng có thể nói là rất nhiều, cả xưa và nay. Nhưng trong phạm vi bài viết này chỉ xin nói về sản vật tự nhiên của Gia Lai. Những sản vật này là gì và nay còn gì?
(GLO)- Đến Gia Lai, nhiều người thường đặt câu hỏi “tại sao“ khi thấy 2 địa danh rất Việt là Hà Đông, Hà Tây lại nằm trong một khu vực hầu như chỉ có người Bahnar sinh sống.
Trong lịch sử, Lý Anh Tông chính là vị vua Việt đầu tiên tuần thú biển Đông, xem xét tình hình để có phương sách bảo vệ chủ quyền trên vùng biển đảo rộng lớn.
(GLO)- Đã là dân Phố núi thì hầu như ai cũng đã một lần đặt chân đến Công viên Diên Hồng, bởi đây là nơi giải trí công cộng, lại nằm ngay trung tâm TP. Pleiku. Công viên có diện tích 12,3 ha, trong đó diện tích mặt nước là 2,7 ha với 2 hồ nước. Nơi đây có nhà hàng, khách sạn, có các khu vui chơi, khu thể thao, vườn hoa cây cảnh và chuồng thú, có mặt hồ vui chơi đạp vịt, chèo thuyền, phía trên là chiếc cầu treo bắc ngang tạo điểm nhấn thú vị…
(GLO)- Lệ Chí, Lệ Cần là những địa danh được người dân Pleiku biết đến nhiều, gắn với một đặc sản mang tên khoai lang Lệ Cần. Đây là những địa danh được hình thành khá sớm ở Gia Lai.
