"Mối tình" ngày ấy…

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News

(GLO)- Ấy là tôi muốn nhắc lại “mối tình” đoàn kết gắn bó của Đảng bộ, quân và dân 2 tỉnh Gia Lai và Bình Định trong cuộc kháng chiến trường kỳ 9 năm chống Pháp.

Khi thực dân Pháp bội ước Hiệp định sơ bộ (ký ngày 6-3-1946) và Tạm ước ký ngày 14-9-1946, chúng tái xâm lược Việt Nam và Đông Dương, những đất nước vừa mới giành được độc lập từ tay Nhật. Tại Tây Nguyên, chúng tấn công từ nhiều hướng, chọc thủng phòng tuyến Tây Gia Lai (Chư Ty-Oyadav); ngày 25-6-1946, Pleiku thất thủ, Gia Lai rơi vào tay quân Pháp. Quân và dân Gia Lai buộc phải rút quân về phía Đông của tỉnh. Tỉnh ủy và các cơ quan lãnh đạo của Gia Lai rút về Vĩnh Thạnh, Bình Định củng cố lại lực lượng.

 

Ảnh internet
Đèo An Khê. Ảnh minh họa

Đầu năm 1947, Tỉnh ủy Gia Lai quyết định trở lại xây dựng chiến khu Xóm Ké (An Khê) chỉ đạo kháng chiến, giành đất và giải phóng đồng bào dưới ách thực dân Pháp. Trong những năm tháng khó khăn ấy, Gia Lai được sự chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Quân khu V cũng như được Đảng bộ, quân và dân tỉnh Bình Định giúp đỡ toàn diện cả vật chất và tinh thần; từ đó luyện quân, bổ sung đội ngũ lãnh đạo, quân sự cho mặt trận Gia Lai.

Thời điểm này, công tác tuyên truyền luôn được chú trọng, các báo được in phát hành ở Bình Định. Những năm 1947-1954, Xứ ủy Trung Trung bộ, sau là Quân khu V giao cho Tỉnh ủy Bình Định chỉ đạo các ngành việc in ấn những chuyên đề về Gia Lai trên các ấn phẩm của báo chí Bình Định. Tờ Thông tin Bình Định năm 1946 đã ra Tập san “Mối tình Gia Lai” (Bản gốc lưu giữ tại Bảo tàng Bình Định). Trong đó, nội dung đăng tải là “100 câu ca dao” động viên cán bộ, chiến sĩ các tỉnh đồng bằng hãy lên Gia Lai cùng quân dân Gia Lai kháng chiến chống Pháp, với các tiêu điểm: “Đỡ đầu mọi mặt cho Gia Lai” như giúp về cán bộ, lực lượng, vũ khí, tiền bạc…

Giờ đây, đọc lại những câu ca dao được in trong “Mối tình Gia Lai” cách đây gần 70 năm, trong ta vẫn nguyên niềm xúc động: “Em về bán nửa vườn trầu/Bán bông hoa lý, bán cau nửa buồng/Lấy tiền mua súng mua gươm/Để anh lên đó (Gia Lai) đón đường thằng Tây” hay “Miền Gia Lai truông dài núi rộng/Đứng dưới đồng kẻ ngóng người trông/Nhớ ai như nhớ tiếng cồng/Thương ai giết giặc lập công cho mình”; và “Gia Lai cách trở mấy tầng/Thương người miền núi quá chừng mẹ ơi/Giặc về đốt rẫy phá đồi/Giặc đi buôn núi tả tời lắm phen/Lửa khuya không đủ ngọn đèn/Mài tên, vuốt ná anh nguyền đánh Tây”; “Lên đây mà giết giặc Tây/Mà nhìn máu giặc nhuộm cây đỏ rừng”… Tác giả những câu ca dao này, đều khuyết danh, được in trong Tập san “Mối tình Gia Lại” do Ban ấn loát, thuộc Ty Thông tin Bình Định phát hành nhân hưởng ứng Tuần lễ Đỡ đầu Gia Lai. Những câu ca dao mộc mạc như thế đã vượt núi, vượt rừng đến với quân và dân 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai, động viên tinh thần kháng chiến chống Pháp.  

Qua tìm hiểu của chúng tôi, trong kháng chiến chống Pháp, tại Bình Định có các ấn phẩm: Thông tin, Tin tức; Dân chúng. Các ấn phẩm này thường xuyên có bài viết về chiến sự, tin tức ở Gia Lai, như: “Ý chí quật cường của đồng bào miền núi Gia Lai” (đăng ngày 18-8-1946), ca ngợi quân và dân Gia Lai đã chiến thắng giòn giã trên đường 19; bài “Quân ta đại thắng vận động chiến trên đường 19 An Khê-Pleiku” (đăng ngày 15-1-1949); đăng Thông báo của Bộ Tổng tham mưu về tình hình chiến sự (số 181 ngày 27-11-1947); nêu các thủ đoạn của thực dân Pháp và tay sai; thông báo về tình hình thế giới…

Có thể nói “Mối tình” giữa Đảng bộ, quân và dân 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai được hun đúc, tô thắm trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã thành truyền thống. “Mối tình” này cần được các thế hệ tiếp theo gìn giữ, vun đắp trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Quốc Ninh

Có thể bạn quan tâm

Chư Sê

Chư Sê

(GLO)- Chư Sê là tên của dãy núi ngăn cách cao nguyên Pleiku với vùng trũng Cheo Reo (Ayun Pa) theo chiều Bắc Nam. Trên thực tế, người ta biết đến địa danh Chư Sê nhiều còn bởi nó cũng là tên của một đường đèo dài 3 km trên quốc lộ 25, cắt ngang dãy núi này.
Đi tìm tác giả một bài thơ kháng chiến

Đi tìm tác giả một bài thơ kháng chiến

(GLO)- Tại Phòng Văn hóa-Thông tin thị xã An Khê hiện đang lưu giữ một bài thơ viết về người Bí thư chi bộ đầu tiên của An Khê: Liệt sĩ Đỗ Trạc, hy sinh ngày 7-3-1947. Trước đó, ông bị thực dân Pháp bắt, tra tấn 7 ngày 7 đêm. Không khuất phục được ông, chúng đã hèn hạ xử bắn ông tại sân vận động An Khê rồi chặt thành 3 khúc. Cảm động trước khí tiết của ông, một tác giả có tên Huỳnh Trung Tín đã có bài thơ “Đầu sóng hiên ngang“:
Cộng đồng người Tày-Nùng trên quê hương Anh hùng Núp

Cộng đồng người Tày-Nùng trên quê hương Anh hùng Núp

(GLO)- Từ chỗ chỉ có 2 dân tộc tại chỗ là Bahnar và Jrai, kết quả điều tra dân số và nhà ở năm 2009 cho biết, trên địa bàn Gia Lai thời điểm đó có đến 38 dân tộc cùng chung sống. Những dân tộc có mặt ở Gia Lai muộn đều có những lý do riêng để chọn vùng đất này làm quê hương thứ hai, trong đó có cộng đồng người Tày và người Nùng ở xã Tơ Tung, huyện Kbang.
Thác Lệ Kim

Thác Lệ Kim

(GLO)- Lệ Kim là tên một thác nước trên suối Blang-ranh giới giữa xã Ia Tô (xã B14), huyện Ia Grai và xã Ia Dơk (xã B9), huyện Đức Cơ.
Chuyện ít biết về cố vấn Nhật hy sinh tại Mook Đen năm 1946

Chuyện ít biết về cố vấn Nhật hy sinh tại Mook Đen năm 1946

(GLO)- Trong sử liệu về cách mạng Việt Nam có nhắc đến vai trò của các “Chiến sĩ quốc tế-Việt Nam mới“ trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954). Đó là những người châu Âu, châu Á, châu Phi, từng là sĩ quan, binh lính viễn chinh xâm lược Việt Nam, sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã tình nguyện gia nhập Quân đội nhân dân Việt Nam, tham gia huấn luyện, chiến đấu chống Pháp, được Bác Hồ gọi là người “Việt Nam mới“.
Địa danh Đak Đoa và nguồn cội

Địa danh Đak Đoa và nguồn cội

(GLO)- Trong các địa danh quen thuộc ở Gia Lai, có lẽ không địa danh nào được sử dụng cho nhiều không gian khác nhau, ở những thời điểm lịch sử khác nhau như Đak Đoa. Điều này, làm cho những người ở Gia Lai (hay tỉnh Pleiku thời kỳ trước giải phóng) sẽ hình dung ra những vùng đất riêng khi nhắc đến Đak Đoa.
Nhìn lại trận công đồn Tú Thủy

Nhìn lại trận công đồn Tú Thủy

(GLO)- Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Gia Lai nói chung, của An Khê nói riêng có một trận đánh được Lịch sử Đảng bộ tỉnh Gia Lai ghi nhận: trận công đồn Tú Thủy (thuộc huyện An Khê) tháng 3-1947. Đây là trận phản công quy mô lớn đầu tiên trên chiến trường Gia Lai kể từ khi quân Pháp tái chiếm Tây Nguyên năm 1946.
Tơ Tung - địa chỉ lịch sử, văn hóa đáng quan tâm

Tơ Tung - địa chỉ lịch sử, văn hóa đáng quan tâm

(GLO)- Những thập niên gần đây, cái tên Tơ Tung đã dần trở nên quen thuộc với đồng bào các dân tộc tỉnh Gia Lai và du khách quan tâm đến Tây Nguyên, bởi nơi ấy có di tích Làng kháng chiến Stơr-quê hương anh hùng Núp-những tên đất, tên người sớm nổi tiếng cùng tiểu thuyết “Đất nước đứng lên“ của nhà văn Nguyên Ngọc; có làng Leng Tơpung với những đội cồng chiêng đủ các thế hệ, giới tính… rất đặc biệt của Tây Nguyên.
Kon Chư Răng - Mâu thuẫn từ cái tên

Kon Chư Răng - Mâu thuẫn từ cái tên

(GLO)- Nơi chúng tôi muốn nói đến là vùng đất ở phía Đông Bắc xã Sơn Lang, huyện Kbang. Gần đây, chốn xa xôi cách trở này rất “hút“ người và trở thành một địa danh “hot“ bởi có nhiều thác-rừng hùng vĩ, một điểm đến tiềm năng của du lịch Gia Lai. Thế nhưng trên thực tế, việc đọc và viết địa danh này như thế nào hẳn đã từng làm không ít người lúng túng.
Sản vật Gia Lai có gì, còn mất?

Sản vật Gia Lai có gì, còn mất?

(GLO)- Sản vật Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng có thể nói là rất nhiều, cả xưa và nay. Nhưng trong phạm vi bài viết này chỉ xin nói về sản vật tự nhiên của Gia Lai. Những sản vật này là gì và nay còn gì?
Công viên Diên Hồng-chuyện xưa kể lại

Công viên Diên Hồng-chuyện xưa kể lại

(GLO)- Đã là dân Phố núi thì hầu như ai cũng đã một lần đặt chân đến Công viên Diên Hồng, bởi đây là nơi giải trí công cộng, lại nằm ngay trung tâm TP. Pleiku. Công viên có diện tích 12,3 ha, trong đó diện tích mặt nước là 2,7 ha với 2 hồ nước. Nơi đây có nhà hàng, khách sạn, có các khu vui chơi, khu thể thao, vườn hoa cây cảnh và chuồng thú, có mặt hồ vui chơi đạp vịt, chèo thuyền, phía trên là chiếc cầu treo bắc ngang tạo điểm nhấn thú vị…
Thăm bảo tàng cổ vật

Thăm bảo tàng cổ vật

(GLO)- Lần lữa đôi lần, mới đây tôi cũng đến thăm Bảo tàng Cổ vật (trực thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai). Thăm rồi lại muốn giới thiệu thêm cho nhiều người biết. Băn khoăn vì, gần trọn buổi sáng hôm ấy mà chỉ có mình tôi với sự nhiệt tình đến du dương của cô thuyết minh viên Nguyễn An. An giải thích rằng, khách đến tham quan phần lớn là đi theo đoàn, cá nhân thì cũng… lai rai. Với tôi, bảo tàng này là độc nhất vô nhị: bảo tàng trong một ngôi chùa và chùa trong bảo tàng, nằm ngay giữa trung tâm TP. Pleiku.
Tìm hiểu địa danh Lệ Chí, Lệ Cần

Tìm hiểu địa danh Lệ Chí, Lệ Cần

(GLO)- Lệ Chí, Lệ Cần là những địa danh được người dân Pleiku biết đến nhiều, gắn với một đặc sản mang tên khoai lang Lệ Cần. Đây là những địa danh được hình thành khá sớm ở Gia Lai.