Ðây là yêu cầu cấp thiết nhằm hiện thực hóa mục tiêu “Xây dựng nền giáo dục quốc dân, hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới”.
Trong quá trình đổi mới giáo dục toàn diện, việc nâng cao chất lượng dạy và học ở vùng khó vẫn còn nhiều khoảng trống. Tại những xã vùng sâu ở phía Tây tỉnh, học sinh dân tộc thiểu số phải đối mặt với nhiều khó khăn do thiếu thốn cơ sở vật chất, thiếu giáo viên bộ môn, hạn chế về điều kiện học tập trong gia đình và áp lực tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp. Nếu thiếu chính sách đầu tư đồng bộ, khoảng cách giáo dục giữa vùng khó và các khu vực thuận lợi sẽ ngày càng giãn rộng.
Thầy Võ Trí Hoàn, Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul), cho biết cơ sở vật chất là điều kiện tiên quyết để triển khai hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Tuy nhiên, trường được xây dựng từ lâu, nhiều hạng mục đã xuống cấp, thiếu nhà đa năng, phòng thí nghiệm, công trình nước sạch và nhà vệ sinh đạt chuẩn. Thư viện thiếu sách giáo khoa, thiết bị dạy học thực hành còn hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến các môn học có nội dung thực nghiệm.
Bên cạnh đó, một khó khăn đặc thù khác là rào cản ngôn ngữ. Học sinh dân tộc thiểu số sử dụng tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hằng ngày, khi đến trường thì phải học hoàn toàn bằng tiếng Việt. Ở bậc tiểu học, đây là trở ngại lớn, khiến giáo viên gặp nhiều áp lực.
Theo thầy Hoàn, Dự thảo văn kiện trình Đại hội lần thứ XIV của Đảng cần làm rõ hơn các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục vùng khó như đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, điều kiện dạy-học; thiết kế chương trình giáo dục chuyên biệt phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh dân tộc thiểu số.
“Ở những năm đầu bậc tiểu học, cần xác định thời lượng và phương pháp dạy tiếng Việt phù hợp để học sinh biết đọc, biết viết. Các bậc học khác cần thực hiện phân hóa, phụ đạo giúp học sinh nắm được kiến thức, bắt kịp chương trình”, thầy Hoàn đề xuất.
Không chỉ thiếu thốn cơ sở vật chất, nhiều trường vùng khó còn đối mặt với tình trạng thừa-thiếu giáo viên cục bộ. Có trường mặc dù được đầu tư phòng tin học nhưng lại không hợp đồng được giáo viên giảng dạy nên thiết bị phải “đắp chiếu”.
Cô Đặng Thị Thủy, Hiệu trưởng Trường THCS Đinh Tiên Hoàng (xã Ia Rbol) cho hay: Toàn trường chỉ có 1 giáo viên dạy Sinh học và 1 giáo viên Vật lý, không có giáo viên Hóa học nên bắt buộc phải tổ chức dạy tích hợp ở tất cả các khối lớp. Điều này khiến giáo viên gặp nhiều khó khăn…
Cô Thủy bày tỏ: Chúng tôi mong Dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng nhấn mạnh hơn chính sách đãi ngộ đối với giáo viên vùng khó. Đồng thời, ưu tiên tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp sư phạm là người địa phương, người dân tộc thiểu số để ổn định đội ngũ nhà giáo.
Từ góc độ quản lý nhà nước ở địa phương, ông Phan Công Đương, Trưởng Phòng Văn hóa-Xã hội xã Ia Hiao, đánh giá cao định hướng xây dựng nền giáo dục hiện đại mà Dự thảo văn kiện Đại hội XIV đưa ra. Tuy nhiên, theo ông, để đảm bảo công bằng giáo dục, cần quan tâm đồng thời 2 trụ cột là cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên vùng sâu, vùng xa.
Đặc biệt, ông Đương nhấn mạnh cần quan tâm bố trí việc làm cho sinh viên dân tộc thiểu số sau khi ra trường, tạo động lực, niềm tin cho học sinh và phụ huynh vào con đường học vấn. “Nếu không có chính sách gắn kết đào tạo với sử dụng lao động theo nhu cầu địa phương, nhiều bạn trẻ buộc phải rời quê lên thành phố tìm việc làm, dẫn đến “chảy máu chất xám” và mất dần nguồn nhân lực chất lượng tại địa phương”, ông Đương nói.
Từ yêu cầu thực tiễn và các góp ý gửi tới Dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng, có thể thấy phát triển toàn diện giáo dục vùng khó không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà là chiến lược lâu dài.
Cần những chương trình hành động nhất quán, liên tục, bám sát đặc thù từng vùng; cần đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất, đổi mới chương trình dạy học, nâng cao năng lực đội ngũ và bảo đảm an sinh cho học sinh, giáo viên.
Khi những vùng trũng giáo dục được lấp đầy bằng chính sách đúng và sự đầu tư thỏa đáng, nơi đây sẽ trở thành những đại diện mới cho sự chuyển mình, nuôi dưỡng thế hệ tương lai, đặc biệt là con em đồng bào dân tộc thiểu số.
