Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Tuy nhiên, hiện nay, tình trạng “tam sao thất bổn” đang trở nên phổ biến. Nhiều đoàn tuồng diễn sai lời, không thông hiểu các điển cố văn hóa - lịch sử quan trọng nên đã diễn ca không chuẩn lời thoại, làm ảnh hưởng đến ý nghĩa của kịch bản, chất lượng của vở diễn. Một trong những giải pháp trọng tâm là sưu tầm, chuẩn hóa các bản kịch gốc. Mỗi kịch bản tuồng hát bội cần được diễn giải, chú thích các điển cố một cách chính xác, đầy đủ, rõ ràng, giúp khán giả và diễn viên hiểu đúng nội dung và ý nghĩa của từng câu thoại, từng lớp diễn.

bs.jpg
Đoàn tuồng Đào Tấn biểu diễn tại phường Quy Nhơn Đông. Ảnh: Ngọc Nhuận

Việc dịch thuật, giải nghĩa các thuật ngữ cổ, điển tích văn học-lịch sử phải được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia ngôn ngữ, văn hóa để đảm bảo tính chuẩn xác. Theo đó, việc đào tạo nghệ sĩ trẻ về tuồng cổ cần được đẩy mạnh, nhất là kiến thức văn hóa truyền thống, lịch sử dân tộc.

Bên cạnh đó, có thể áp dụng hình thức cấp chứng nhận biểu diễn chuẩn cho các đoàn tuồng tuân thủ nội dung gốc, góp phần nâng cao chất lượng biểu diễn và ý thức giữ gìn di sản. Để bảo tồn bền vững và thuận tiện trong việc truyền dạy, cần xây dựng kho dữ liệu số tập trung, bao gồm bản video các vở diễn chuẩn, kịch bản song ngữ kèm chú giải, hình ảnh minh họa về phục trang, đạo cụ, không gian sân khấu.

Kho tư liệu này sẽ là công cụ hữu ích không chỉ cho các nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, mà còn cho sinh viên, học sinh, các nhà làm phim, tổ chức giáo dục tiếp cận và khai thác. Để đưa nghệ thuật hát bội Bình Định đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần đẩy mạnh việc lồng ghép các kịch bản tuồng cổ tiêu biểu vào các hoạt động giáo dục và trải nghiệm văn hóa địa phương.

Các chương trình sân khấu học đường, tiết học ngoại khóa, trại hè văn hóa truyền thống hay hành trình “một ngày làm nghệ sĩ hát bội” sẽ là những hình thức thiết thực để học sinh, sinh viên tiếp cận, hiểu và cảm nhận sâu sắc giá trị nghệ thuật tuồng cổ. Bên cạnh đó, cần tổ chức các hoạt động trải nghiệm như tham quan hậu trường, giao lưu cùng nghệ sĩ, học hát-hóa trang tuồng để tạo nên sự kết nối sống động giữa người học và di sản.

Đây cũng là cơ hội để các kịch bản được trình bày, giải thích, minh họa rõ ràng, giúp người học không chỉ xem mà còn “sống cùng hát bội”. Chính quyền địa phương nên tìm và xây dựng cơ chế hỗ trợ cho các trường, đoàn nghệ thuật truyền thống tổ chức hoạt động này một cách thường xuyên, bài bản. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp đồng hành trong vai trò bảo trợ văn hóa, góp phần nuôi dưỡng thế hệ trẻ yêu và hiểu sâu về tuồng cổ Bình Định.

Có thể bạn quan tâm

Liên hoan võ cổ truyền Bình Định trong đoàn viên, thanh niên năm 2025 góp phần lan tỏa tinh hoa võ cổ truyền Bình Định đến thanh thiếu niên trong và ngoài tỉnh.

Lan tỏa tinh hoa võ cổ truyền trong thanh niên

(GLO)-Liên hoan võ cổ truyền Bình Định trong đoàn viên, thanh niên năm 2025 do Tỉnh đoàn tổ chức vừa khép lại, mang đến sân chơi ý nghĩa cho đoàn viên, thanh niên yêu võ thuật. Hoạt động góp phần quảng bá, lan tỏa tinh hoa võ cổ truyền Bình Định đến thanh thiếu niên trong và ngoài tỉnh. 

Sách trao lẽ sống

Sách trao lẽ sống

(GLO)- Đó là cuộc trò chuyện thú vị với một cô giáo đã lặng lẽ "an ủi" hoàn cảnh riêng của học trò bằng cách tặng tác phẩm văn học. Tương tự, một bác sĩ nọ cũng mang đến cho bệnh nhân đang đứng trước lằn ranh sinh tử điểm tựa từ những trang sách.

Người kể chuyện làng mình

Người kể chuyện làng mình

(GLO)- Không chỉ ghi dấu ấn bởi là một trong số ít nữ họa sĩ ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên theo đuổi và thành công với dòng tranh sơn mài, nữ họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu còn là người kể chuyện buôn làng thật tài tình bằng ngôn ngữ hội họa.

Toàn cảnh lễ rước giác linh Đức Thánh Trần. Ảnh: Dũng Nhân

Trang nghiêm Lễ rước giác linh Đức Thánh Trần

(GLO)- Sáng 10-10 (nhằm ngày 19-8 âm lịch) UBND phường Quy Nhơn tổ chức Lễ rước giác linh Đức Thánh Trần từ Tượng đài Trần Hưng Đạo (làng chài Hải Minh Ngoài, phường Quy Nhơn) về nhập điện tại Đền thánh Sơn Hà (Đền thờ Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo) ở số 596/17 Trần Hưng Đạo, phường Quy Nhơn.

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

(GLO)- Những ngày này, công tác chuẩn bị cho triển lãm “Về miền đất đỏ” của các nữ họa sĩ Bắc - Trung - Nam đang được gấp rút triển khai nhằm kịp ra mắt đông đảo công chúng yêu nghệ thuật vào ngày 20-10, đúng dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Phụ nữ Việt Nam.

Để biểu diễn Mai hoa thung, nhiều đoàn lân đã phải đầu tư và tập luyện trong thời gian dài.

Nét đặc sắc của Mai hoa thung trong nghệ thuật lân sư rồng

(GLO)-Để biểu diễn Mai hoa thung, nhiều đoàn lân phải đầu tư công phu và tập luyện trong thời gian dài. Đây là tiết mục khó, đòi hỏi vận động viên phải vừa giữ thăng bằng trên hệ thống cọc sắt cao, vừa thực hiện các động tác mạnh mẽ, dứt khoát mà vẫn uyển chuyển.

Du khách tham quan không gian trưng bày bản sao ba pho tượng Đức Ông trưng bày tại Bảo tàng Quang Trung. Ảnh: Ngọc Nhuận

Độc đáo những pho tượng tại Bảo tàng Quang Trung

(GLO)- Bảo tàng Quang Trung (xã Tây Sơn, tỉnh Gia Lai) đang lưu giữ nhiều hiện vật quý gắn liền với phong trào nông dân Tây Sơn. Bên cạnh những binh khí, sắc phong, tư liệu Hán Nôm, đồ thờ tự…, còn có những pho tượng vừa mang giá trị nghệ thuật, vừa gợi mở nhiều câu chuyện lịch sử thú vị.

Âm nhạc yêu nước: Làn sóng mới trong giới trẻ Việt

Âm nhạc yêu nước: Làn sóng mới trong giới trẻ Việt

(GLO)- Âm nhạc yêu nước đang nổi lên như một làn sóng mới trong giới trẻ với hàng loạt ca khúc mới ra mắt được đón nhận nồng nhiệt. Lời ca, tiếng hát ngày càng khẳng định sức mạnh trong việc khơi gợi cảm xúc, niềm tự hào và tinh thần yêu nước trong giới trẻ nếu biết cách sáng tạo, đổi mới.

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Sắt son niềm tin theo Đảng” sẽ diễn ra vào tối 4-10

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Sắt son niềm tin theo Đảng” sẽ diễn ra vào tối 4-10

(GLO)- Chào mừng thành công của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, tối ngày 4-10, tỉnh Gia Lai tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Sắt son niềm tin theo Đảng” tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành (phường Quy Nhơn).

null