Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Tuy nhiên, hiện nay, tình trạng “tam sao thất bổn” đang trở nên phổ biến. Nhiều đoàn tuồng diễn sai lời, không thông hiểu các điển cố văn hóa - lịch sử quan trọng nên đã diễn ca không chuẩn lời thoại, làm ảnh hưởng đến ý nghĩa của kịch bản, chất lượng của vở diễn. Một trong những giải pháp trọng tâm là sưu tầm, chuẩn hóa các bản kịch gốc. Mỗi kịch bản tuồng hát bội cần được diễn giải, chú thích các điển cố một cách chính xác, đầy đủ, rõ ràng, giúp khán giả và diễn viên hiểu đúng nội dung và ý nghĩa của từng câu thoại, từng lớp diễn.

bs.jpg
Đoàn tuồng Đào Tấn biểu diễn tại phường Quy Nhơn Đông. Ảnh: Ngọc Nhuận

Việc dịch thuật, giải nghĩa các thuật ngữ cổ, điển tích văn học-lịch sử phải được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia ngôn ngữ, văn hóa để đảm bảo tính chuẩn xác. Theo đó, việc đào tạo nghệ sĩ trẻ về tuồng cổ cần được đẩy mạnh, nhất là kiến thức văn hóa truyền thống, lịch sử dân tộc.

Bên cạnh đó, có thể áp dụng hình thức cấp chứng nhận biểu diễn chuẩn cho các đoàn tuồng tuân thủ nội dung gốc, góp phần nâng cao chất lượng biểu diễn và ý thức giữ gìn di sản. Để bảo tồn bền vững và thuận tiện trong việc truyền dạy, cần xây dựng kho dữ liệu số tập trung, bao gồm bản video các vở diễn chuẩn, kịch bản song ngữ kèm chú giải, hình ảnh minh họa về phục trang, đạo cụ, không gian sân khấu.

Kho tư liệu này sẽ là công cụ hữu ích không chỉ cho các nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, mà còn cho sinh viên, học sinh, các nhà làm phim, tổ chức giáo dục tiếp cận và khai thác. Để đưa nghệ thuật hát bội Bình Định đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần đẩy mạnh việc lồng ghép các kịch bản tuồng cổ tiêu biểu vào các hoạt động giáo dục và trải nghiệm văn hóa địa phương.

Các chương trình sân khấu học đường, tiết học ngoại khóa, trại hè văn hóa truyền thống hay hành trình “một ngày làm nghệ sĩ hát bội” sẽ là những hình thức thiết thực để học sinh, sinh viên tiếp cận, hiểu và cảm nhận sâu sắc giá trị nghệ thuật tuồng cổ. Bên cạnh đó, cần tổ chức các hoạt động trải nghiệm như tham quan hậu trường, giao lưu cùng nghệ sĩ, học hát-hóa trang tuồng để tạo nên sự kết nối sống động giữa người học và di sản.

Đây cũng là cơ hội để các kịch bản được trình bày, giải thích, minh họa rõ ràng, giúp người học không chỉ xem mà còn “sống cùng hát bội”. Chính quyền địa phương nên tìm và xây dựng cơ chế hỗ trợ cho các trường, đoàn nghệ thuật truyền thống tổ chức hoạt động này một cách thường xuyên, bài bản. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp đồng hành trong vai trò bảo trợ văn hóa, góp phần nuôi dưỡng thế hệ trẻ yêu và hiểu sâu về tuồng cổ Bình Định.

Có thể bạn quan tâm

Âm thanh đàn T’rưng gắn bó với tuổi thơ của em H’Thương. Ảnh: Ngọc Duy

Khi tiếng đàn nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ

(GLO)- Hiện có một số nơi tại phố núi Gia Lai dạy đàn tranh, đàn t’rưng, piano, guitar… thu hút nhiều học sinh các cấp. Mỗi buổi học không chỉ giúp các em rèn luyện tính kiên trì, khơi dậy năng khiếu, mà còn vun đắp tình yêu âm nhạc, sự trong trẻo của tâm hồn.

Danh nhân Lê Quý Đôn được UNESCO vinh danh

Danh nhân Lê Quý Đôn được UNESCO vinh danh

(GLO)- Ngày 31-10, tại thành phố Samarkand (Cộng hòa Uzbekistan), Kỳ họp lần thứ 43 Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã thông qua Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm 300 năm ngày sinh Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn.

Hoạt động giao lưu, trải nghiệm do Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh phối hợp với các trường học tổ chức góp phần gìn giữ, phát huy di sản văn hóa dân tộc.

Từ học đường... hạt giống nghệ thuật được nảy mầm

(GLO)-Chuỗi hoạt động giao lưu, trải nghiệm do Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh (Nhà hát) phối hợp với các trường học tổ chức thời gian qua đã góp phần vun bồi tình yêu nghệ thuật và ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc gìn giữ, phát huy di sản văn hóa dân tộc.

“Giữ lửa” nghề thủ công truyền thống ở vùng cao

“Giữ lửa” nghề thủ công truyền thống ở vùng cao

(GLO)- Giữa nhịp sống hiện đại, khi những sản phẩm công nghiệp ngày càng phổ biến, ở các xã vùng cao trong tỉnh vẫn có những nghệ nhân miệt mài gìn giữ nghề thủ công truyền thống của dân tộc mình. Họ không chỉ làm ra sản phẩm để mưu sinh, mà còn giữ lửa cho những giá trị văn hóa truyền đời.

null