Nhìn thẳng thực tế và kiến tạo tương lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Nghị quyết số 71/NQ-TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị hướng tới giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tự chủ đại học và cải thiện đời sống nhà giáo, thúc đẩy phát triển giáo dục bền vững.

Điểm nổi bật của Nghị quyết số 71/NQ-TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (Nghị quyết 71) là nhìn thẳng vào thực trạng chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế, bệnh thành tích phổ biến, phân hóa vùng miền lớn, tự chủ đại học chưa đi vào thực chất, đời sống nhà giáo còn khó khăn.

Việc nêu rõ những bất cập cho thấy quyết tâm đổi mới căn bản, đưa giáo dục vào vị trí quốc sách hàng đầu, là tương lai, vận mệnh của dân tộc và nền tảng của sức cạnh tranh quốc gia.

Từ đó, Nghị quyết 71 xác định những mục tiêu định lượng rõ ràng, thể hiện khát vọng vươn lên của đất nước. Đến năm 2030, hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi và giáo dục bắt buộc hết trung học cơ sở; cơ bản hoàn tất chuyển đổi số trong quản lý và dạy học; có 8 trường đại học lọt vào nhóm 200 hàng đầu châu Á, trong đó ít nhất 1 trường đạt nhóm 100 thế giới ở một số lĩnh vực. Xa hơn, đến năm 2045, xây dựng hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng và chất lượng, đưa Việt Nam vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu, có ít nhất 5 trường đại học trong tốp 100 thế giới và hình thành đội ngũ trí thức, nhân lực tinh hoa đủ sức đảm đương vai trò chủ lực trong nền kinh tế tri thức. Bên cạnh đó còn nhiều chỉ tiêu khác đòi hỏi sự phấn đấu mạnh mẽ và kiên trì của toàn hệ thống giáo dục.

Để hiện thực hóa mục tiêu, nghị quyết đề ra các giải pháp đồng bộ trên 3 trục như: thể chế và đội ngũ; chuyển đổi số, đổi mới chương trình và công nghệ; công bằng và hội nhập. Đặc biệt, nghị quyết coi chính sách tài chính, xã hội hóa và đãi ngộ nhà giáo là điểm mới quan trọng, tạo nền tảng để các giải pháp khác đi vào thực chất. Một điểm then chốt khác của nghị quyết là tiếp tục đẩy mạnh tự chủ đại học. Nhà nước vẫn bảo đảm đầu tư cơ bản, song các trường được quyền chủ động về học thuật, tổ chức, nhân sự, hợp tác quốc tế. Đây là bước chuyển tư duy quan trọng, tránh tình trạng đồng nhất tự chủ với việc “tự lo toàn bộ kinh phí” vốn gây nhiều ngộ nhận trước đây...

Song hành với tự chủ là yêu cầu đổi mới quản lý. Nghị quyết 71 nhấn mạnh sự chuyển đổi từ tư duy hành chính sang kiến tạo phát triển, từ mệnh lệnh sang quản trị hiện đại, từ trì trệ sang hành động quyết liệt. Những vấn đề còn tranh luận lâu nay như “một chương trình - một bộ sách giáo khoa” hay mô hình quản trị đại học công lập được đặt ra với quan điểm ổn định, bảo đảm tính thống nhất, tạo điều kiện triển khai hiệu quả.

Bên cạnh những định hướng mạnh mẽ, quá trình thực thi chắc chắn gặp không ít thách thức. Tự chủ đại học nếu thiếu thiết chế quản trị và giám sát độc lập như hội đồng trường có thể dẫn đến tình trạng quyền lực tập trung, làm sai lệch bản chất của tự chủ. Nguồn lực tài chính còn hạn chế, xã hội hóa chưa đồng đều, đời sống nhà giáo còn khó khăn cũng là những trở ngại lớn. Chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đòi hỏi hạ tầng kỹ thuật, kỹ năng số của giáo viên và sự sẵn sàng của người học, vốn đang có sự chênh lệch lớn giữa các vùng miền. Vì vậy, nghị quyết cần được cụ thể hóa bằng cơ chế minh bạch, giám sát hiệu quả và lộ trình khả thi, để biến chủ trương lớn thành kết quả bền vững.

Tinh thần xuyên suốt của nghị quyết là khẳng định vai trò chủ đạo của Nhà nước trong định hướng, đầu tư trọng điểm và giám sát công bằng, đồng thời khuyến khích sự tham gia của xã hội và doanh nghiệp để tạo sức mạnh tổng hợp. Công nghệ và AI được coi là động lực mới. Việc đưa AI và chuyển đổi số vào nhóm giải pháp chủ yếu cho thấy tầm nhìn chiến lược, nhưng để thực sự bứt phá, cần sớm có chiến lược AI trong giáo dục ở tầm quốc gia. Đưa AI vào chương trình phổ thông, đào tạo giáo viên, phát triển trung tâm nghiên cứu trọng điểm và hoàn thiện khung pháp lý về an toàn dữ liệu và đạo đức học thuật sẽ là cú hích tạo lợi thế cạnh tranh mới cho nguồn nhân lực Việt Nam.

Nhìn lại từ Nghị quyết 29 năm 2013 đến Nghị quyết 71 lần này, có thể thấy sự vận động từ tư duy đổi mới khai mở, sang tư duy hiệu quả và hiệu lực. Đổi mới để mở đường, hiệu lực để đi tới kết quả. Con đường đúng đắn là kết hợp nhuần nhuyễn giữa đổi mới và quản lý hiện đại, vừa khơi dậy sáng tạo, vừa bảo đảm kỷ cương và chất lượng. Với tinh thần ấy, Nghị quyết 71 không chỉ là định hướng cho ngành giáo dục mà còn là tuyên ngôn khẳng định vai trò con người trong phát triển quốc gia. Khi giáo dục trở thành trụ cột thứ năm thì nền tảng cho giai đoạn phát triển mới đã đầy đủ, mở ra cơ sở để tin tưởng vào một tương lai nơi tri thức và con người quyết định vị thế dân tộc trong thế kỷ 21.

PGS-TS PHAN THANH BÌNH - Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội

(Dẫn nguồn SGGPO)

Có thể bạn quan tâm

Nâng bước em đến trường

Nâng bước em đến trường

Hàng loạt chính sách mới cho giáo dục được triển khai ngay trước thềm năm học mới trong không khí náo nức đón mừng ngày Đại lễ của cả dân tộc như tiếp thêm sức mạnh, nhân lên niềm vui và sự tin tưởng vào tương lai tươi sáng cho những chủ nhân tương lai của đất nước.

Đưa tiền số vào khuôn khổ

Đưa tiền số vào khuôn khổ

Sau khi Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực (từ ngày 1-1-2026; một số điều được áp dụng từ ngày 1-7-2025), cùng với kế hoạch thí điểm sàn giao dịch tài sản số và xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, thị trường tiền số Việt Nam được kỳ vọng sẽ minh bạch hơn.

Từ 'trái tim' đến con người

Từ 'trái tim' đến con người

Vừa được khai trương trên khu đất rộng 20 ha, Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 do Bộ Công an xây dựng là một trong những trung tâm dữ liệu có quy mô lớn nhất Đông Nam Á, đạt chứng chỉ quốc tế với cấp độ cao nhất.

Lùi giờ vào học: Nhỏ nhưng cần thiết

Lùi giờ vào học: Nhỏ nhưng cần thiết

Trong bối cảnh ngành giáo dục đang hướng đến mô hình trường học hạnh phúc, việc điều chỉnh thời gian học trong ngày, đặc biệt là giờ vào học buổi sáng, đang nhận được nhiều sự quan tâm của học sinh và cha mẹ học sinh trong những ngày qua.

Rõ hướng đi

Rõ hướng đi

Trong bối cảnh phát triển công nghệ số, tiền mã hóa đang nổi lên như một tài sản số then chốt, thu hút giới đầu tư và cả các nhà nghiên cứu...

Cần năng lực và tinh thần cầu thị

Cần năng lực và tinh thần cầu thị

Một trong những vấn đề được quan tâm thời gian gần đây là sau khi tiến hành sắp xếp lại địa giới hành chính và thực hiện chính quyền 2 cấp thì nhiều cán bộ, chuyên viên phụ trách mảng văn hóa - xã hội tại các phòng ban cấp xã không có chuyên môn về giáo dục.

Cục bộ địa phương: 'Ung nhọt' cần sớm triệt tiêu

Cục bộ địa phương: 'Ung nhọt' cần sớm triệt tiêu

(GLO)- Trong bối cảnh đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới, khi chính quyền hai cấp đang vận hành thì tư tưởng cục bộ địa phương cần được nhận diện chính xác để phòng - chống hiệu quả. Bởi lẽ, loại “ung nhọt” này phá vỡ sự thống nhất trong hệ thống chính trị, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội.

Cơ hội cho những đột phá

Cơ hội cho những đột phá

Như Thanh Niên vừa thông tin, người dân giờ đây được đăng ký xe tại tất cả các điểm đăng ký xe thuộc phòng CSGT và công an cấp xã trên địa bàn, chứ không phải chỉ giới hạn một số điểm cho mỗi tỉnh, thành như trước đây.

Đầu tư cho giáo dục vùng phên giậu Tổ quốc

Đầu tư cho giáo dục vùng phên giậu Tổ quốc

(GLO)- Từ chủ trương miễn học phí cho học sinh phổ thông, đến miễn phí khám sức khỏe định kỳ mỗi năm cho tất cả người dân và giờ là xây dựng trường học nội trú cho 248 xã biên giới đất liền, dư luận xã hội tin tưởng chủ trương này có cơ sở trở thành hiện thực.

null