"Đuổi" trò "bắt" chữ

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Đan Lai là một trong số các dân tộc ít người sinh sống ở huyện Con Cuông (Nghệ An). Từ lâu, Nhà nước và địa phương đã quan tâm đặc biệt để “tộc người ngủ ngồi”, sống trong vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát được tiếp cận với thế giới bên ngoài… Trong công cuộc đưa người Đan Lai từ rừng già ra với “thế giới ánh sáng”, có công đóng góp không nhỏ của những thầy, cô cắm bản nơi đây.

Ngược rừng

Dù đã gần nửa năm học nhưng việc học trò còn lẩn trốn ở nhà, không chịu đi học vẫn là vấn đề gây đau đầu cho thầy cô ở Trường THCS xã Môn Sơn (huyện Con Cuông). Cứ sau mỗi dịp nghỉ hè, tết xong là các em không chịu đi học nữa. Không những thế, trong khi đang học, nhớ nhà là các em lại lén rủ nhau bỏ về. Thế nên, tranh thủ ngày nghỉ, có thầy không về thăm gia đình mà ở lại cùng nhau đi “bắt” lại học trò đến lớp.

 

Thầy đưa trò vượt suối trở lại trường học.
Thầy đưa trò vượt suối trở lại trường học.

Bản Khe Búng nằm ở thượng nguồn sông Giăng, trong vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát. Đầu giờ chiều thứ bảy, thầy Hiệu trưởng Nguyễn Văn Hào cùng 6 đồng nghiệp bắt đầu “hành quân” vào bản. Con đường dù đã thông nhưng chưa hoàn thiện, lại nhiều dốc đứng nên xe máy thường xuyên chạy số 1, 2. Sau gần 2 giờ, các thầy mới đến được bản Khe Búng khi trời đã xế chiều. Ngay đầu bản đã bắt gặp những đứa trẻ ngồi trên cầu thang hoặc bên cửa sổ nhà sàn nhìn ra im lặng.

Dừng xe trước một căn nhà lợp lá, thầy Hào bảo đây là nhà em Lê Thị Mai, học lớp 7. Bố của Mai mất cách đây vài tháng, để lại 5 đứa con nheo nhóc. Thấy các thầy đến nhà, Mai nép mình vào một góc, lén nhìn mẹ nói chuyện với các thầy. Đã 13 tuổi nhưng Mai trông nhỏ thó, như đứa bé 7-8 tuổi. Nhìn thấy hai ngón tay của Mai sưng húp, thâm đen, các thầy hỏi thăm. Thấy vậy, mẹ Mai giải thích: “Bữa trước đi lấy măng, cháu bị dao cắt vô tay”. “Sao chị không cho cháu đến trường?”, thầy Hào hỏi. Người mẹ thở dài, đáp: “Cha nó chết, nó ở nhà để lấy măng bán chứ nhà không có ruộng nên không có gạo ăn”. 4 đứa em của Mai, 3 đứa ở truồng, đen trũi cùng đứng lấp ló trong góc nhà. Khi được các thầy cho kẹo và bánh mì, nét mặt chúng mới tỏ ra vui một chút, nhưng không nói gì. “Chị chuẩn bị đồ để sáng mai, các thầy quay lại đón cháu Mai ra trường chữa cho tay hết sưng rồi đi học nhé”, một thầy giáo nói. Người mẹ 5 con, dáng người gầy đét tần ngần một lát rồi cũng miễn cưỡng gật đầu.

Từ nhà trò Mai, băng qua một con dốc, các thầy đến nhà anh La Văn Hải. Gọi vọng vào nhà nhưng hàng xóm bảo vợ chồng anh đi rừng chưa về. Thấy các thầy đến nhà, 2 đứa trẻ vội chạy tót lên cầu thang nhà sàn. Trong căn nhà trống, La Văn May (lớp 7) bị các thầy “bắt” được. Cậu bé ngồi cúi đầu bên cạnh người anh, cũng vừa bỏ dở lớp 8 năm ngoái. Cả hai anh em không nói gì mặc cho các thầy giáo thay nhau hỏi han, thuyết phục. “Năm ngoái, anh em tôi đến đây thuyết phục đứa anh, cũng dùng hết cách và đưa nó trở lại trường, nhưng chỉ được mấy bữa lại bỏ về”, thầy Hào kể. Gần nhà May là nhà của 5 học sinh khác cũng không quay lại trường sau kỳ nghỉ hè. Khi nhóm thầy giáo đến, nhà cả 5 em đều “vườn không nhà trống” vì bố mẹ đang đi rừng. Mặt trời xuống núi, nhóm giáo viên đến điểm Trường Tiểu học Môn Sơn đóng ở bản Khe Búng. Tại đây, các thầy bắt gặp La Văn Tuấn (lớp 7) đang la cà gần đó. Tuấn cho biết em muốn đi học nhưng mẹ bắt ở nhà trông em. “Mẹ em đi rừng rồi, thầy đến lán ông nội xin cho em đi học đi”. Thầy Hào mừng rỡ, vội cùng thầy Trọng theo chân Tuấn lội qua 4 con suối đến lán. Ông nội nghe các thầy xin cho Tuấn đi học lại thì ngần ngừ. Thầy Hào nói: “Nếu ông không cho Tuấn đi học, các thầy sẽ ở lại đây khi nào ông đồng ý mới về”. Sau chừng 10 phút, thấy thầy giáo cương quyết, ông mới chịu gật đầu.

Sau bữa cơm tối, Trưởng bản Khe Búng Lê Văn Cang cầm đèn pin dẫn đoàn thầy giáo tiếp tục đi “bắt” học trò. Tiếng chó sủa vang cả góc rừng. Trong căn nhà sàn leo lét ánh đèn, 4 người đàn ông đang ngồi uống rượu với mì gói. Thầy Hào vào, bắt tay chủ nhà Lê Văn Hoa, hỏi: “Sao em không cho Xuân đi học?”. Người cha khật khưỡng trả lời: “Nhà nghèo, em không muốn cho nó học nữa”. “Nghèo thì phải học để có kiến thức mà thoát nghèo chứ. Đi học có Nhà nước nuôi”, thầy Hào thuyết phục. Ông bố ngồi im lặng. Thầy Hào lại bắt tay, nói: “Sáng mai, các thầy quay lại đón Xuân đi học nhé. Em hứa và bắt tay cái nào”. Ông bố miễn cưỡng bắt tay thầy giáo, không nói gì. Cùng ngồi uống rượu có La Văn Ức. Con gái Ức là La Thị Bắc học lớp 6 nhưng cũng đã bỏ trường về nhà. Các thầy thuyết phục mãi Ức mới nói trong men rượu: “Có chứ, có chứ! Sáng mai em cho cháu đi theo thầy”. Nhưng, sáng sớm hôm sau, khi các thầy quay lại, trò Bắc đã bị bố bắt vào rừng hái măng.

Nỗi niềm sau cuộc “đuổi bắt”

Sau những cuộc “đuổi bắt” thường kết quả không mấy khả quan. Như đầu năm học này, có 22 học sinh bỏ học nhưng chỉ vận động được 7 em quay lại lớp. Nhưng để “bảo toàn” được kết quả này cũng rất khó, cứ như “bắt cóc bỏ dĩa”. Thầy Hào chia sẻ: “Cứ nghỉ dài ngày về nhà, nhiều em gái muốn lấy chồng, em khác không chịu đi học nữa hoặc bị bố mẹ bắt ở nhà lên rừng nên các thầy lại phải vào thuyết phục”. Có những chuyến đi, mất bao công sức nhưng không có kết quả. Năm ngoái, 6 thầy nhận nhiệm vụ vào “bắt” 12 trò, nhưng đành phải về tay không vì không em nào chịu trở lại trường. Có lần, khi các thầy đưa lên thuyền để về trường, một học sinh nam (lớp 7) bất ngờ nhảy xuống sông, trốn luôn vào rừng. Các thầy chỉ biết đứng nhìn, vì không thông thạo mạch rừng để đuổi theo. Có em khi các thầy đến đón thì nói thầy chờ em đi vệ sinh, rồi ra sau nhà trốn luôn. Thầy Hào tâm sự: “Nói thật với các anh, để thay đổi được nếp nghĩ của bà con nơi đây còn lâu lắm. Họ muốn con vào rừng lấy măng, xuống suối bắt cá hơn. Cứ như thế này, không biết khi nào mới hết việc học trò trốn học. Các em trốn, các thầy lại đi tìm. Việc đuổi bắt để cho ra con chữ ở vùng thâm sơn cùng cốc này còn gian nan lắm”. Nói rồi thầy Hào cười: “Trên truyền hình có chương trình “đuổi hình bắt bóng”, còn chúng tôi thì “đuổi” theo trò “bắt” học chữ.

Theo sggp

Có thể bạn quan tâm

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

null