Đời thăng trầm của sứ giả Maya cổ đại qua tàn tích trong lăng mộ

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Các nhà khảo cổ học khai quật được một lăng mộ cổ xưa của một sứ giả người Maya có ảnh hưởng và uy tín lớn trước khi thất sủng và chết trong nghèo khó tại El Palmar (thuộc Mexico ngày nay).

Tàn tích trong lăng mộ hé lộ cuộc đời thăng trầm của một sứ giả Maya cổ đại. Ảnh: Cambridge University Press.
Tàn tích trong lăng mộ hé lộ cuộc đời thăng trầm của một sứ giả Maya cổ đại. Ảnh: Cambridge University Press.
Các nhà khảo cổ học Jessica Cerezo-Román và Kenichiro Tsukamoto khai quật một ngôi đền và tìm thấy ngôi mộ của Apoch’Waal ở cấu trúc trong đền, theo The Daily Beast.
Quá trình xây dựng cấu trúc này được xem là cực kỳ tốn kém và phô trương - chỉ có giới tinh hoa mới đủ khả năng để đầu tư số tiền lớn như vậy cho một cấu trúc làm nơi an nghỉ.
Tuy nhiên, trái với kỳ vọng tìm thấy những món đồ trang trí đắt tiền, các nhà khảo cổ Cerezo-Román và Tsukamoto bất ngờ khi chỉ thấy 2 chiếc bình trang trí.
Ghép lại những dòng chữ tượng hình trang trí cầu thang lên ngôi mộ cùng với di vật của Apoch’Waal, các nhà khảo cổ học bắt đầu tái hiện lại cuộc đời của ông.
Kết quả nghiên cứu về nhà ngoại giao của Maya gần đây được công bố trên Tạp chí Latin American Antiquity.
Các bằng chứng về di vật cho thấy người đàn ông Maya này có địa vị cao, là nhân vật ngoại giao kinh tế và chính trị quan trọng ở Mesoamerica cổ đại.
Khi còn nhỏ, người đàn ông Maya cũng có thể hơi nghèo khó. Ảnh hưởng lâu dài của niên thiếu nghèo khó là suy dinh dưỡng hoặc bệnh tật vẫn còn dấu trong xương của người đàn ông này.
Bộ xương cũng cho thấy, người đàn ông này được nuôi dạy trưởng thành theo cách của người Maya, với mặt sau của hộp sọ được định hình lại một cách tinh vi qua tiếp xúc lâu với một vật phẳng từ khi còn nhỏ.
Vào một thời điểm nào đó ở tuổi dậy thì, người đàn ông này đã trải qua một thủ thuật nha khoa đau đớn dành cho giới tinh hoa nhằm tăng thêm hoặc thể hiện địa vị xã hội.
Theo đó, các lỗ khoan xuất hiện ở trên tất cả răng cửa hàm trên của người đàn ông này sau đó đính pyrit, ngọc bích.
Thủ tục này rất khó chịu nhưng có thể biểu thị việc chủ nhân của nó gia nhập giới thượng lưu.
Việc này có thể đã xảy ra vào thời điểm người đàn ông kế thừa địa vị cao của cha mình và trở thành một sứ giả ngoại giao.
Sự nghiệp của Apoch’Waal bắt đầu đạt đỉnh cao vào khoảng năm 726 sau Công Nguyên. Mùa hè năm đó, ông đã đi hàng trăm km đến Copán (Honduras hiện đại) để xây dựng mối quan hệ giữa vua Copán với vua Calakmul.
Thành quả cho chuyến đi của Apoch’Waal là một liên minh hình thành. Khi trở về, ông đánh dấu sự kiện này bằng cách xây dựng ngôi đền và lăng mộ cho mình. Lăng mộ dự kiến là bối cảnh cho các nghi lễ lớn trước lượng người xem đông đảo chỉ những người giàu có mới đủ khả năng xây dựng.
Câu chuyện về sứ mệnh ngoại giao thành công tới Copán được kể lại trên những chữ tượng hình trên cầu thang của lăng mộ.
Tuy nhiên, việc không tìm thấy những vật có giá trị như đồ trang sức trong lăng mộ được các nhà khảo cổ học lý giải là do ông bị thất sủng và trở nên nghèo khó hơn.
Trong thông cáo, Tsukamoto - giáo sư trợ lý tại Đại học California, Riverside, nói rằng, 10 năm sau khi liên minh hình thành giữa nhà vua Calakmul và vua Copán, những nhà cai trị ở cấp dưới đã chặt đầu vua Coupán. Cùng lúc đó, vương triều của vua Calakmul cũng bị triều đại đối thủ xâm chiếm.
Sự thay đổi đột ngột về vận mệnh chính trị dẫn đến sự suy thoái kinh tế khiến Apoch’Waal phải chịu cảnh túng bấn.
Việc mất địa vị cũng được phản ánh qua sự suy giảm sức khỏe của Apoch’Waal trong những năm cuối đời. Một cuộc kiểm tra xương cho thấy, Apoch’Waal bị viêm khớp ở khuỷu tay phải, đầu gối trái và mắt cá chân cũng như bàn tay.
Ông cũng bắt đầu bị các vấn đề về răng miệng. Trước khi qua đời, ông đã bị mất một số răng và mất một trong những viên ngọc được khoan vào răng. Việc viên đá quý bị mất ở răng không được thay bằng một viên khác càng củng cố thêm ý kiến rằng tình trạng kinh tế xã hội của ông túng bấn sau khi vua Calakmul bị phế truất. Ông chết vào khoảng từ 35 đến 50 tuổi. Dù không còn sung túc và đặc quyền như trước nhưng ông vẫn có quyền chôn cất trong lăng mộ xa hoa đã xây dựng.
HẢI ANH (LĐO)

Có thể bạn quan tâm

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

(GLO)- Tại Kỳ họp thứ 19 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể diễn ra tại Thủ đô Asunción (Cộng hòa Paraguay) vào ngày 4-12, UNESCO đã chính thức ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

(GLO)- Năm 1993, Sở Văn hóa-Thông tin (VH-TT) và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã ký kết chương trình phối hợp hành động với nhiều hoạt động thiết thực, trong đó có mô hình “Điểm sáng văn hóa vùng biên”.

Mừng lúa mới trên cao nguyên

Mừng lúa mới trên cao nguyên

(GLO)- Sau khi thu hoạch mùa vụ và đưa lúa về kho, đồng bào Jrai náo nức với lễ mừng lúa mới. Nghi lễ nông nghiệp cổ truyền độc đáo này đã được bà con duy trì từ bao đời nay.

Biến sản phẩm văn hóa thành quà tặng du lịch

Biến sản phẩm văn hóa thành quà tặng du lịch

(GLO)- Quà lưu niệm từ sản phẩm văn hóa vừa là “sứ giả” du lịch, vừa góp phần đem lại thu nhập cho người dân. Việc tổ chức các cuộc thi tay nghề đan lát, dệt thổ cẩm nhằm tìm kiếm sản phẩm đặc sắc làm quà tặng đã góp phần nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy du lịch nông thôn phát triển.

Tiết mục hát dân ca của em Đinh Doanh và đoàn nghệ nhân xã Pờ Tó trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tại huyện Ia Pa. Ảnh: V.C

Cồng chiêng cuối tuần trở lại Ia Pa

(GLO)- Tối 17-11, chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tiếp tục được tổ chức tại huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai. Chương trình mang đến nhiều tiết mục đặc sắc làm nức lòng người dân và du khách.

Giá trị của liên hoan

Giá trị của liên hoan

Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 tổ chức tại TP Cần Thơ vừa khép lại. Bên cạnh những hồ hởi, vui vẻ, nhiều nỗi niềm của sân khấu cải lương truyền thống cũng đã bộc lộ trong mùa liên hoan năm nay.

Chuyện một “công trình sư” Bahnar

Chuyện một “công trình sư” Bahnar

(GLO)- Sau khi hoàn tất việc cắt lúa, ông Chánh thư thái ngồi trò chuyện cùng chúng tôi bên ghè rượu. Phẩm chất nghệ sĩ của người nông dân với tư cách “công trình sư” một loạt công trình, mô hình ghi dấu bản sắc văn hóa tại Quảng trường Đại Đoàn Kết (TP. Pleiku) hiện diện trước mặt chúng tôi.

Các nghệ nhân làng Chuet 2 (phường Thắng Lợi) phục dựng lễ báo hiếu cha mẹ tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam. Ảnh: Thu

Lễ báo hiếu của người Jrai

(GLO)- Lễ báo hiếu cha mẹ là tập tục văn hóa truyền thống đã có từ xa xưa trong đời sống của cộng đồng người Jrai. Đây là dịp để những người con đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục và cầu mong thần linh ban sức khỏe cho cha mẹ.

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

(GLO)- Cách đây gần 18 năm, trong một số công trình điều tra văn hóa các làng đồng bào dân tộc thiểu số ở TP. Pleiku thì người ta xếp một số buôn làng trong khu vực, trong đó có làng Wâu và Ktu (xã Chư Á) là làng tương đối có giá trị, đưa vào diện bảo tồn và phát triển.

Sân trường rộn tiếng cồng chiêng

Sân trường rộn tiếng cồng chiêng

(GLO)- Cứ mỗi buổi sinh hoạt, khuôn viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Lơ Pang (xã Lơ Pang, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) lại rộn ràng tiếng cồng chiêng. Âm thanh quen thuộc ấy đến từ đôi tay nhỏ bé của các em học sinh thuộc Câu lạc bộ (CLB) Cồng chiêng của trường.