Chuyện xoá nhà tạm ở vùng cao - bài 2: Những căn nhà tổng lực ở 'vùng mây'

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Dù đường dốc cheo leo, ngút ngàn mây núi nhưng nhờ huy động đủ các thành phần một cách sáng tạo nên việc xây dựng nhà ở xã vùng khó nhất vẫn “chạy” trơn tru.

Cách xóa nhà tạm ở bản Giàng, xã Pa Cheo, Bát Xát, Lào Cai có lẽ là thực tiễn sinh động nhất trong việc xóa nhà tạm một cách hiệu quả trong điều kiện khó khăn…

Đường mây đến Bản Giàng

Pa Cheo là xã đặc thù, khó khăn nhất của tỉnh Lào Cai, với 5 thôn bản trên một trục đường, 3.341 nhân khẩu và 100% là người dân tộc Mông. Pa Cheo theo lý giải của người địa phương có nghĩa là bãi chuối.

Thôn ở sâu nhất, xa nhất, khó khăn nhất của xã Pa Cheo là Bản Giàng. Bản Giàng được dịch nghĩa là “vùng mây”. Bản có 58 hộ, 275 nhân khẩu và có tới 34 hộ nghèo. Năm 2007, 2008 người dân ở thôn Tả Pa Cheo di chuyển vào Bản Giàng để làm ruộng. Đến năm 2012, Bản Giàng hình thành với 34 hộ khởi đầu từ 34 cái lán canh ruộng. Từ trung tâm xã Pa Cheo và thôn Bản Giàng mất chừng 1 giờ đi xe máy.

Tôi được anh Phùng, cán bộ xã Pa Cheo giới thiệu sơ lược như thế trước khi rời trung tâm xã Pa Cheo bắt đầu hành trình đến Bản Giàng. Mùa đông ở đây dường như chẳng chịu rút lui, kéo dài lê thê. Phùng dúi vào tay tôi một bộ áo mưa và một chiếc mũ bảo hiểm, bảo: Vào Bản Giàng có đoạn mưa, có đoạn sương mù, có lúc nắng chói, cứ mặc vào phòng thân.

Chiếc xe honda cũ kỹ của Phùng lặc lè vượt từng khúc cua tay áo, dốc dựng ngược qua thôn Tả Pa Cheo, Séo Pa Cheo… Nhiều đoạn đường bê tông lên Bản Giàng bị bóc hết sau bão Số 3 năm ngoái, giờ được thay bằng lớp đá lổn nhổn, sắc lẹm. Dọc đường vào vẫn còn đó những điểm sạt lở mới được dọn dẹp. Xe chúng tôi cứ gằn từng hồi khi lên dốc. Băng qua được màn sương dày, ánh nắng bất ngờ bừng lên, hé lộ biển mây trắng bồng bềnh bên dưới. Những mái nhà đỏ, xanh lẩn khuất trên sườn núi, dưới những tán đào, lê xanh mướt.

Một thời nơi đây là “ốc đảo” - không điện, không sóng điện thoại, không một con đường đàng hoàng để nối với bên ngoài. Đường vào bản khi đó là đường xe kéo gỗ chỉ có ngựa thồ đi được. Để dựng được một căn nhà, bà con phải mất hàng tuần gùi từng tấm gỗ, từng viên đá qua rừng già.

Đến năm 2023, hàng trăm hộ dân ở Pa Cheo đồng ý hiến đất, nhà nước hỗ trợ xi măng, cát, sỏi, lực lượng thanh niên cùng với nhân dân đổ đường bê tông vào bản. Có đường thuận lợi, ngành điện Lào Cai cũng xốc tới, cáp điện ngầm được đặt cạnh đường bê tông. Và ngày 31/12/2023, điện được đóng cho bà con Bản Giàng sử dụng.

Căn nhà mới của vợ chồng anh Lý A Phải và vợ Sùng Thị Á.
Căn nhà mới của vợ chồng anh Lý A Phải và vợ Sùng Thị Á.

Sóng điện thoại giờ cũng đã đủ để gọi video cho người thân đang đi làm ăn xa. Và trong hai năm qua, những mái ấm của người dân Bản Giàng đã từng bước được kiên cố hóa. Ở đầu bản, một điểm trường mới hai tầng kiên cố đang dần hình thành thay cho lớp học cũ chật hẹp.

Cạnh điểm trường là nhà anh Lý A Phải (SN 1989), vợ là Sùng Thị Á. Ngôi nhà này hoàn thành trước Tết Nguyên đán 2025. Nhà anh Phải xây theo nếp nhà của người Mông vùng cao. Khung nhà được kiên cố hóa bằng gạch, nền nhà láng xi măng sạch sẽ. Nhà cũ của vợ chồng anh cách đấy khoảng 1km dựng bằng gỗ từ năm 2012, mùa đông thì lạnh, mùa mưa thì bị dột. Khi cơn bão số 3 đổ bộ thì nhà bị sạt, vợ chồng, con cái phải ở nhờ điểm trường ở Bản Giàng.

“Mình làm nhà mới hết 160 triệu đồng. Nhà được hỗ trợ 100 triệu đồng, còn thiếu thì mình vay ngân hàng. Nợ thì cũng lo đấy nhưng giờ thì mình vui nhiều hơn, yên tâm làm ăn rồi”, anh Phải nói.

Đi qua điểm trường Bản Giàng đến nhà văn hóa thôn. Nhà văn hoá được xây bằng gạch, lợp mái tôn khang trang, đám trẻ nhỏ đang nô đùa ríu rít. Phía sau là nhà anh Hầu A Dũng (SN 1982) vừa được sửa lại. Móng và một phần tường được xây bằng gạch đỏ, nền nhà được láng xi măng láng mịn. Gỗ cũ đã được bào vỏ, ghép lại, trông sáng sủa hơn. Anh Dũng cho biết, tiền sửa nhà hết 32 triệu đồng nhưng nhà nước đã hỗ trợ 30 triệu đồng rồi”.

Cách mua vật liệu “độc lạ” của cán bộ xã

Tôi thắc mắc, đường vào Bản Giàng khó khăn thế thì chở vật liệu thế nào, chi phí đắt đỏ ra sao khi có nhiều thời điểm vật liệu khan hiếm? Mọi người ở đây đều cười bảo: Chính quyền xã lo hết, dân chỉ lo bốc xếp và xây dựng.

Đem chuyện này hỏi Bí thư Đảng ủy xã Pa Cheo Đỗ Đức Chiến, ông Chiến vui vẻ nói: “Trong khi các xã trong vùng lo gạch, cát, xi măng thì chúng tôi không lo. Cách của chúng tôi là tìm các đơn vị xây dựng đường, trường… trên địa bàn để nhờ hỗ trợ. Cách nhờ họ hỗ trợ bằng cách là xin mua “ké” cho bà con. Ví dụ, doanh nghiệp mua từ nhà máy khoảng 10 nghìn gạch cho công trình thì chúng tôi đăng ký để họ mua thêm 5 nghìn nữa để cho bà con xây dựng nhà”. Ông Chiến cho biết, với đặc thù vùng cao, cát, xi măng, gạch có lúc được tăng bo bằng xe máy. Lúc đó, Đoàn thanh niên, hội phụ nữ sẽ được huy động.

Bản Giàng đã có nhiều mái nhà kiên cố, có đường điện…
Bản Giàng đã có nhiều mái nhà kiên cố, có đường điện…
Điểm trường tại Bản Giàng đang được xây kiên cố 2 tầng.
Điểm trường tại Bản Giàng đang được xây kiên cố 2 tầng.

Có lúc cả huyện Bát Xát không có gạch để xây dựng vì nhà máy trên địa bàn không nhận đặt và giá cả leo thang từng ngày. “Lúc đó, tôi theo chân các chủ công trình xuống tận Phú Thọ tìm nguồn mua gạch. Vì thế, nguồn gạch để bà con xây dựng nhà luôn đầy đủ. Tương tự, với xi măng, chúng tôi cũng về tận Yên Bái để đặt mua cùng. Xe của nhà máy chở lên tận nơi, chúng tôi không mất cước, bà con cũng không phải mua lại qua các đại lý… rẻ hơn rất nhiều”, ông Chiến nói. Đối với tôn lợp mái, xã sẽ đo diện tích lợp cho khoảng 10 nhà một lần và đặt đơn vị cung ứng cắt luôn.

Năm 2025, Pa Cheo đăng ký xóa 70 nhà tạm, nhà dột nát. Dù là địa bàn khó khăn nhưng Pa Cheo đã hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trước hạn.

Theo ông Chiến, ngoài khoản hỗ trợ theo quy định của tỉnh (60 triệu đồng để xây nhà mới, sửa nhà 30 triệu đồng), xã Pa Cheo còn xin được 2 tấn xi măng cho mỗi hộ. “Chúng tôi xin hỗ trợ từ bạn bè, doanh nghiệp. Có người hỗ trợ một vài tấn, có người hỗ trợ 50 tấn. Như thế, những người sửa nhà hầu như không mất tiền mua xi măng”, ông Chiến chia sẻ. Xã Pa Cheo còn hỗ trợ khoảng 30 hộ có mái tôn để lợp mái, trung bình một mái nhà mới khoảng 20 triệu đồng”.

Trong các bản ở Pa Cheo các tổ đội xây dựng được thành lập. Tổ này sẽ xây dựng, sửa chữa từng nhà, cứ làm xong nhà này sẽ sang nhà kia. Một mặt để người dân, anh em dòng họ có thể hỗ trợ nhau, mặt khác tổ này cũng được trả công nhưng không nhiều. Người dân vì thế cũng không tốn kém tiền thuê các đoàn thợ nơi khác đến nên rất tiết kiệm.

(Còn nữa)

Theo Đức Anh (TPO)

Có thể bạn quan tâm

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

(GLO)- Cuộc trò chuyện với hai nhân chứng sống - ông Hoàng Văn Tuyển và bà Huỳnh Thị Kim Xuyên đã đưa chúng ta trở lại những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, nơi tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến đã viết nên những trang đời đáng nhớ.

Vào rừng... chờ ươi bay

Vào rừng... chờ ươi bay

Sau 4 năm, khi những cánh rừng già miền núi TP.Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) chuyển mình vào mùa ươi chín, hàng ngàn người dân lại có một cuộc 'di cư' tạm thời vào rừng sâu chờ 'lộc trời' rơi xuống để nhặt.

null