Mặc dù chưa phải là cao điểm của mùa khô Tây Nguyên nhưng các huyện, thị xã phía Tây của tỉnh Gia Lai đã xuất hiện tình trạng hạn cục bộ, thiếu nước tưới trên nhiều loại cây trồng. Theo dự báo của cơ quan chuyên môn, trong thời gian tới nếu nắng nóng vẫn tiếp tục kéo dài thì nguy cơ “đại hạn” trên diện rộng rất khó tránh khỏi.
 |
| Khô hạn cánh đồng xã Chư Jô. Ảnh: Nguyễn Diệp |
Tại huyện Chư Prông tình hình khô hạn bắt đầu xuất hiện (từ 24 tháng Giêng Âm lịch) tại các xã: Ia Lâu, Ia Piơr, Ia Vê… khi mực nước tại các sông suối, đập dâng giảm mạnh làm trên 140 ha lúa nước trà sớm thiếu nước tưới không còn khả năng sống sót. Đặc biệt, toàn bộ 300 ha lúa nước của cánh đồng Ia Lâu đứng trước nguy cơ mất trắng vì không còn nguồn nước nào để dẫn về bổ sung như những năm trước đây.
Huyện Chư Pah trên 40 ha lúa ở cánh đồng xã Chư Đăng Ya, Chư Jô và các xã khác cũng chịu cảnh tương tự từ trước Tết khi nông dân vừa xuống giống được gần một tháng thì nguồn nước bị cạn kiệt.
Ông Huỳnh Lường, ở thôn Ngô Sơn, xã Chư Jô buồn bã nói: “Chưa năm nào tình trạng thiếu nước tưới đến sớm như năm nay, dù mới chỉ là tháng 2 nhưng ruộng lúa đã khô khốc. 3 sào lúa vừa đầu tư giống Hương Cốm với giá khá cao cùng phân bón lót trên 1 triệu đồng chưa kể tiền cày, công… không biết lấy gì để bù đắp lại. Nếu thời tiết tiếp tục nắng nóng như thế này khó có loại cây nào trụ nổi sau đợt hạn này”.
 |
| Đào ao cứu lúa tại xã Chư Đăng Ya. Ảnh: Nguyễn Diệp |
Công ty TNHH một thành viên Khai thác Thủy lợi tỉnh cho biết: Hiện tại mực nước tại các hồ chứa và thủy lợi lớn do Công ty quản lý và khai thác đã xuống rất nhanh và thấp, khó có thể đáp ứng tưới được 3 đợt cho cây cà phê ở các vùng Ia Sao (huyện Ia Grai), huyện Chư Sê và Chư Prông…
Đặc biệt, mực nước tại hệ thống đập dâng đã xuống gần đến mực nước chết. Cá biệt một số đập như: Ia Lâu, Ia Vê, Ia Lốp, Plei Thơ Ga, Ayun Thượng, Ia Pết… nguồn nước đã kiệt và không còn nước để bổ sung cứu một phần diện tích.
Bên cạnh đó, toàn bộ hệ thống sông, suối và mực nước ngầm giảm mạnh so với trung bình cùng kỳ nhiều năm cũng chỉ thực hiện được khoảng 2 đợt nước tưới cho cây trồng (chủ yếu là cà phê). Nguyên nhân dẫn đến khô hạn sớm hơn mọi năm là do lượng mưa năm nay tại các huyện phía Tây rất thấp và ít so với khu vực Đông và Đông Nam tỉnh. Dẫn đến mực nước ngầm tại các sông suối và hồ chứa giảm rất nhanh. Vì vậy nguy cơ đại hạn trong thời gian tới là rất lớn.
Trước tình hình thiếu hụt nguồn nước ngày càng nghiêm trọng, Công ty TNHH một thành viên Khai thác Thủy lợi tỉnh đang rà soát lại diện tích lúa ở những vùng có thể cứu được, cắt bỏ những diện tích bấp bênh. Vận động người dân tưới tiết kiệm, luân phiên, dùng bơm máy để đưa nước từ những con suối còn nước nhưng cũng chỉ có khoảng 2 đợt, mọi thứ đều hy vọng vào thời tiết mau mưa để giảm những thiệt hại cho người nông dân.
Chưa năm nào người dân tại các huyện, thị xã phía Tây tỉnh lại đối mặt với tình trạng khô hạn sớm như năm nay. Đây là một điều khá bất thường nhưng là biểu hiện rõ rệt của sự biến đổi khí hậu toàn cầu.
Nguyễn Diệp
