(GLO)- Theo thời gian, đời sống của bà con dân tộc Hrê tại xã Pờ Ê, huyện Kon Plông (Kon Tum) dần thay đổi, trẻ em được đến trường, kinh tế các hộ gia đình phát triển ổn định, các vật dụng trong nhà được thay thế hợp thời. Duy chỉ có nếp nhà sàn truyền thống là thứ không thay đổi qua bao thế hệ.
Đến nay, dù đường giao thông nông thôn vào đến các ngõ nhà, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển vật liệu xây dựng các căn nhà kiên cố, nhưng nếp sống bà con Pờ Ê vẫn vậy, thích được sinh hoạt trên sàn nhà. Chúng tôi đến thăm nhà anh A Hăm ở thôn Vi Ô Lắc, căn nhà sàn vừa hoàn thành còn thơm mùi gỗ mới. Anh A Hăm tâm sự: “Làm nhà sàn ngày nay còn tốn tiền hơn làm nhà xây xi măng, nhưng với văn hóa truyền thống của làng thì ai cũng làm nhà sàn để ở. Bản thân mình cũng thích ở nhà sàn hơn, tiện cho sinh hoạt, thoáng mát hơn”.
 |
| Ngoài nếp nhà sàn quen thuộc, nhà nào ở Pờ Ê cũng có ít nhất một chái củi để nấu ăn và sưởi ấm. Ảnh: H.Đ |
Tùy theo điều kiện mỗi gia đình mà kích thước của nhà sàn lớn, bé khác nhau. Nhà sàn truyền thống của người Hrê chủ yếu được dựng bằng gỗ, lợp mái tranh, nay do tranh khan hiếm nên có gia đình lợp ngói hay dùng tôn thay thế. Mặt sàn cao hơn mặt đất trên 1 m, mái nhà sàn càng cao thì càng tạo được sự thông thoáng cho ngôi nhà. Sàn được lót bằng gỗ bào nhẵn, rất mát vào mùa hè và ấm vào mùa đông. Nhà được chia thành nhiều gian nhưng không được ngăn vách. Ở giữa mỗi nhà đều có một cái cối giã gạo được đặt cố định; phía Đông, gần cửa chính ngôi nhà là vị trí đặt bếp củi, nơi đỏ lửa đêm ngày. Dưới sàn nhà luôn được vệ sinh sạch sẽ, là nơi chất các đống củi ngay ngắn đợi mùa đông sưởi ấm cho đại gia đình.
Anh A Thông, làng Vi Ktăm cho biết: “Mặc dù có thể nhà xây sẽ tiện nghi, hiện đại hơn nhưng với bà con trong làng thì không có căn nhà nào có thể thay thế được nhà sàn”.
Ông Đinh Thái, già làng Vi Koa cho biết: “Có những hộ nghèo được hỗ trợ xây nhà thì họ cũng xin được làm theo kiểu nhà sàn truyền thống. Nhà sàn là văn hóa, là cái hồn của mỗi gia đình người Hrê chúng tôi”.
| Người dân tộc Hrê chiếm gần 100% dân số toàn xã. Chúng tôi sinh ra, lớn lên và chết đi đều trong mái nhà sàn truyền thống này. Cái gì cũng có thể thay đổi nhưng bà con không thể thay đổi thói quen ở nhà sàn. Gỗ làm nhà sàn hoàn toàn không lấy rừng mà là gỗ được người dân tìm mua trên địa bàn. Anh A Sắp-Phó Chủ tịch UBND xã Pờ Ê |
Ngoài mái nhà của các hộ dân đều là nhà sàn thì nhà văn hóa, nhà rông của làng trong xã Pờ Ê cũng được xây dựng theo kiểu truyền thống. Hiện tại, 100% nhà ở của bà con tại xã Pờ Ê, tương đương với hơn 2.500 hộ dân người dân tộc Hrê, vẫn là những nếp nhà sàn thân thuộc.
Hồng Điệp
