Vậy vì sao phải thay đổi? Việc chuyển đổi này đem lại lợi ích gì cho người dân và doanh nghiệp? Có phát sinh phiền toái nào không? Và cơ quan chức năng sẽ đảm bảo quá trình này diễn ra ra sao?
Tài khoản thu phí hiện hành: Lạc hậu, bất tiện và không hiệu quả
Hiện nay, mỗi chủ xe khi muốn đi qua trạm thu phí không dừng (ETC) phải nạp tiền vào một tài khoản chuyên biệt - gọi là tài khoản thu phí. Tài khoản này gắn liền với phương tiện, dùng duy nhất cho một mục đích: thanh toán phí đường bộ.
Tuy nhiên, chính vì tính chất “đơn năng” đó mà tài khoản này tồn tại hàng loạt bất cập: Không sinh lãi, gây lãng phí nguồn vốn - đặc biệt với các doanh nghiệp vận tải quy mô lớn, phải “găm” hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng trong các tài khoản không có giá trị sinh lời. Không linh hoạt, không thể dùng cho các loại thanh toán khác như gửi xe, kiểm định, mua xăng, sạc điện,... Không kết nối với hệ thống thanh toán điện tử ngân hàng, gây khó khăn trong quản lý và giám sát dòng tiền. Việc quản lý tài khoản thu phí không thuộc phạm vi chuyên môn của Bộ GTVT hay Bộ Xây dựng, làm gia tăng rủi ro và thiếu minh bạch trong quá trình vận hành.
Những bất cập này đã nhiều lần được các hiệp hội vận tải và doanh nghiệp phản ánh, nhưng chỉ đến khi có hành lang pháp lý mới - Nghị định 119 - thì vấn đề mới được giải quyết một cách căn cơ.
Tài khoản giao thông mới: Linh hoạt hơn, minh bạch hơn, sinh lợi tốt hơn
Theo Nghị định 119/2024/NĐ-CP, từ ngày 1/10/2025, các nhà cung cấp dịch vụ thu phí và chủ phương tiện phải hoàn tất việc chuyển đổi sang tài khoản giao thông - tức một tài khoản kết nối với phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt như ví điện tử, tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng,...
Điểm đáng chú ý là: Chủ phương tiện có quyền tự lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp với mình: ví Momo, ZaloPay, Viettel Money, ngân hàng nội địa hay quốc tế,... Tiền trong tài khoản vẫn thuộc sở hữu của người dùng, được tính lãi nếu để trong tài khoản ngân hàng. Không cần nạp trước vào tài khoản chuyên biệt - có thể trích tiền trực tiếp khi xe qua trạm thu phí, tương tự như quẹt thẻ hoặc trừ tiền điện thoại.
Sự thay đổi này giúp giảm thiểu chi phí cơ hội, tăng tính linh hoạt và tạo điều kiện cho các dịch vụ thanh toán liên thông. Thậm chí trong tương lai, tài khoản giao thông có thể dùng để: Thanh toán phí gửi xe tại các bãi đỗ công cộng; trả tiền phí đăng kiểm; mua xăng dầu, sạc xe điện,…; tham gia dịch vụ logistics hoặc dịch vụ công cộng đô thị khác.
Cơ hội và thách thức cho cả người dân lẫn doanh nghiệp
Sự chuyển đổi này không chỉ đơn thuần là thay đổi công nghệ mà còn thay đổi tư duy trong quản lý và vận hành hạ tầng giao thông. Nhà nước sẽ minh bạch hóa dòng tiền thu phí, đồng thời tách bạch trách nhiệm: Bộ GTVT và Bộ Xây dựng quản lý tài khoản giao thông (liên quan đến phương tiện, lưu thông); Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tài chính quản lý phần thanh toán điện tử, đảm bảo an toàn và pháp lý.
Đối với người dân và doanh nghiệp, dù ban đầu có thể phải làm quen với quy trình mới, nhưng lợi ích dài hạn là rõ ràng: tiết kiệm chi phí, giảm thủ tục, chủ động hơn trong quản lý tài chính.
Chuyển đổi dễ dàng, không làm khó người dùng
Theo hướng dẫn của Cục Đường bộ Việt Nam, việc chuyển đổi tài khoản hiện tại sang tài khoản giao thông chỉ mất khoảng 5-10 phút trên ứng dụng của nhà cung cấp dịch vụ. Các đơn vị thu phí đã chuẩn bị sẵn hạ tầng kỹ thuật và nhân lực để hỗ trợ người dùng.
Ngoài ra, từ nay đến 1/10/2025, sẽ có một năm chuyển tiếp, đủ thời gian để người dân nắm bắt thông tin, thực hiện chuyển đổi. Các nhà cung cấp dịch vụ sẽ gửi tin nhắn, thông báo qua truyền thông đại chúng, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
Đây là bước tiến cần thiết để hiện đại hóa giao thông
Việc bắt buộc chuyển đổi sang tài khoản giao thông không dùng tiền mặt không chỉ đơn giản là yêu cầu kỹ thuật - mà là một bước tiến tất yếu trong quá trình số hóa giao thông, hiện đại hóa phương thức thanh toán và quản lý nhà nước.
Người dân được hưởng lợi từ sự tiện lợi, minh bạch, an toàn và sinh lời. Doanh nghiệp được tháo gỡ gánh nặng tài chính. Nhà nước quản lý hiệu quả hơn, minh bạch hơn.
Chỉ còn đúng 1 năm để chuyển đổi - và rõ ràng, đây là lúc chúng ta cần chủ động bắt kịp xu hướng, vì một hệ thống giao thông thông minh, hiện đại và công bằng hơn.
