Lê Vi Thủy: Bản hòa âm đa thanh sắc giữa thơ và truyện

Thơ ngân điệu buồn ấm áp

Nhà thơ Lê Vi Thủy (SN 1984, phường Hội Phú, tỉnh Gia Lai) là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật (VHNT) Gia Lai, Hội VHNT các dân tộc thiểu số Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam. Công việc chính của chị là giáo viên Trường Tiểu học Lương Thạnh, phường Thống Nhất.

Tập thơ đầu tay “Mắt vỡ không còn bóng” (NXB Hội Nhà văn, 2012) gồm 45 bài thể hiện cách nhìn đa chiều về cuộc sống đầy màu sắc của Lê Vi Thủy. Trong bài được lấy tên cho tập thơ, sự mất mát tựa như dòng chảy chủ đạo của thơ: “những ô cửa mở ra từ hôm qua/hôm nay & ngày mai/trong cái khoảng không bắt đầu và kết thúc/chữ ký không là nhân chứng tình yêu/lời thề đi qua cõi rỗng không đáy/mắt vỡ/tìm đâu cho ra chiếc bóng hạnh phúc/những ô cửa vẫn mở ra lưng chừng dốc/gió lưng đồi”.

Cũng tiếng lòng ấy, khi nén vào bài “Số không” thì lại là: “Cuộc đời xoắn ốc/khởi đầu luẩn quẩn trong kết thúc/đá cuội già nức nở hạt mưa non/giọt hình hài bấu víu chòm mây xám/vàng quỳ hục hặc khuấy đông/trên bến chợ bơ vơ cuộc người/lặng lẽ quay”.

Sau 8 năm, tập thơ thứ 2 đồng thời là đầu sách thứ 3 “Ngày hạt mầm tỏa hương” (NXB Hội Nhà văn, 2020) là những trải nghiệm sâu lắng về cuộc sống của một tâm hồn đang độ chín đượm sắc màu hy vọng cùng niềm riêng. Về tập thơ này, nhà thơ Đào An Duyên nhìn nhận: “Ở Ngày hạt mầm tỏa hương, Lê Vi Thủy chủ yếu dùng thể thơ tự do, phá cách trong cả giọng điệu và ngôn từ. Thơ Thủy kén người đọc, không phải ai đọc cũng có thể hiểu ngay những điều mà chị muốn nói. Sự sắp đặt ngôn từ của chị là có chủ đích, với dụng ý nghệ thuật rõ ràng. Chị chuyên nghiệp từ bìa sách cho đến cách phân chia bố cục nội dung. Tôi quý Lê Vi Thủy ở sự lao động chữ nghĩa nghiêm túc, luôn tìm tòi, sáng tạo và không ngại thể nghiệm”.

Còn trong tập “Gió nghiêng về phía ngược chiều” (NXB Hội Nhà văn, 2023), người đọc sẽ cảm nhận được tiếng thơ đậm chất tự sự về phận mình, phận đời của tác giả. Trong thơ, Lê Vi Thủy tỏ bày: “Tôi nâng tôi đứng dậy/giữa những con chữ treo lơ lửng không đầu không cuối/vỡ vụn/càng cố gắng, càng vỡ vụn/tôi đem những giọt nước mắt của mình xâu thành chuỗi hạt/chạy về phía mặt trời” (Ngã ba hoang đường) và thắp lên những ánh nhìn tươi sáng về cuộc sống: “Ngày phố chuyển mùa/tiếng trẻ con nô đùa ríu rít/những chiếc áo mới còn nguyên nếp gấp/tung tăng như cánh hoa trên đường/rộn rã nụ cười trong chiếc khẩu trang bịt kín/sau những ngày giãn cách” (Ngày phố chuyển mùa).

Thước phim quay chậm về cuộc sống

Song hành cùng thơ, Lê Vi Thủy cũng đã ra mắt 4 tập truyện ngắn gồm: “Bảng lảng sương đêm” (NXB Quân đội nhân dân, 2015), “Rừng gió” (NXB Văn học, 2021), “Trăng treo đầu núi” (NXB Hồng Đức, 2023), “Sương mờ biên giới” (NXB Hồng Đức, 2025).

Bằng giọng văn chân thực với cách sử dụng ngôn từ phong phú, chị đưa chất liệu đời sống của đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên vào trong từng trang viết. Tây Nguyên trong các tác phẩm của chị rờ rỡ sắc màu, đậm nét văn hóa, vừa ngồn ngộn âm thanh cuộc sống vừa phảng phất vẻ huyễn hoặc, mơ tưởng, thôi thúc người đọc mong một lần được chạm đến.

Dành thời gian đọc tất cả 11 truyện trong tập “Rừng gió”, độc giả sẽ có được cách nhìn đa chiều về miền cao nguyên vấn vít khói sương qua nhiều tuyến nhân vật trong những trạng huống cảm xúc cùng bộn bề suy tư, trăn trở. Còn với tập “Trăng treo đầu núi”, bên cạnh sự lột tả niềm riêng của những thân phận trong “Người đàn bà hát”, “Chuyện ở nhà”, “Gió ngược”… bằng lối tả thực đầy chủ ý, Lê Vi Thủy đã đưa Tây Nguyên đến gần hơn với bạn đọc qua một số truyện như: “Trăng treo đầu núi”, “Qua những ngày mưa”, “Phố Bụi Hồng”.

Qua các truyện ngắn, chị muốn gửi gắm tâm tư, tình cảm cùng trách nhiệm của người cầm bút với mảnh đất đang nuôi dưỡng và giúp ước mơ của chị ngày một vươn xa.

Nhận xét về những trang văn của Lê Vi Thủy, Phó Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Gia Lai Ngô Thị Thanh Vân khẳng định: “Lê Vi Thủy đang vào độ chín trong từng trang viết. Thời gian gần đây, Thủy đầu tư nhiều ở mảng văn xuôi với những truyện ngắn có chiều sâu và thể hiện sự tìm tòi, chiêm nghiệm. Yếu tố huyền ảo, hư hư thực thực trong một vài truyện ngắn được khai thác hiệu quả. Bên cạnh đó, Thủy cũng tìm tòi và thể nghiệm khá nhuần nhuyễn về mảng đề tài dân tộc thiểu số với trầm tích văn hóa đậm đà bản sắc. Đây là một đề tài khó, không phải ai viết cũng thành công”.