Văn hóa

Infographic Những đồ vật kể chuyện đời sống

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Bộ sưu tập mây tre đan có tuổi đời hàng trăm năm của anh Nguyễn Thế Phiệt (11 Nguyễn Đường, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) như một chứng nhân lặng lẽ kể lại mạch sống gắn bó giữa con người với núi rừng.

Trong căn nhà nhỏ giữa lòng phố núi Pleiku, anh Nguyễn Thế Phiệt đang cất giữ hàng trăm hiện vật mây tre đan quý giá. Không cần đến vàng son, những vật dụng tre nứa cũ kỹ vẫn mang trong mình vẻ đẹp riêng, bền đẹp vượt thời gian.

dscf5449.jpg
Anh Nguyễn Thế Phiệt bên góc sưu tập các vật dụng tre nứa-nơi anh gìn giữ ký ức của đời sống Tây Nguyên xưa. Ảnh: Hoàng Ngọc

Những vật dụng từng theo người lên rẫy, về làng, gùi lúa, đựng cơm, giữ hạt giống…tất thảy đều ngả màu vàng ấm cũ càng nhưng toát lên vẻ đẹp của thời gian.

img-4025.jpg
Mỗi vật dụng như một câu chuyện kể về mạch sống gắn bó giữa con người với núi rừng. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5497.jpg
Góc trưng bày các loại gùi đan từ tre nứa với đủ hình dáng phục vụ cho sinh hoạt. Ảnh: Hoàng Ngọc

Anh Phiệt trân quý nhất là bộ sưu tập gùi với hàng chục chủng loại của các dân tộc: Bahnar, Jrai, Xê Đăng, Kdong, Giẻ Triêng, Mnông,…

Mỗi dân tộc có những loại gùi mang đặc trưng riêng. Mỗi loại gùi lại có những công năng khác nhau như: đựng củi, đựng đồ ăn, đựng lúa, đựng của hồi môn...Lại có loại gùi dành cho nam giới, loại gùi dành cho người con gái khi lấy chồng.

dscf5459.jpg
Một chiếc gùi của người Mnông bị chuột cắn được anh Phiệt sưu tầm vì "màu thời gian" trên thân gùi, minh chứng cho giá trị sử dụng và sự cần mẫn của đôi tay người xưa. Cạnh đó là chiếc gùi của người Bahnar được anh sưu tầm tại vùng núi Kon Tum. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5481.jpg
Klec (gùi nam) của dân tộc Giẻ Triêng. Gùi nam thường có hình dẹt, được đan cầu kỳ, tỉ mỉ-là vật bất ly thân của người đàn ông khi đi rừng. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5493.jpg
Mỗi dân tộc có một kiểu gùi nam khác nhau, nhưng thường có 3 ngăn để gài mũi tên, con dao có kích thước nhỏ và ôm sát vào lưng để dễ len lỏi trong rừng. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5499.jpg
Chiếc gùi nam của dân tộc Xê Đăng từng được du khách Đức đến trả cả ngàn USD nhưng anh Phiệt không bán vì đây là hiện vật không thể sưu tầm lại. Ảnh: Hoàng Ngọc

Ngoài bộ sưu tập gùi của các dân tộc Tây Nguyên, anh Phiệt còn dành tình yêu cho các vật dụng đan lát nói chung. Những đồ vật vẫn lặng lẽ kể câu chuyện về lối sống thuận hòa, tiết chế và biết đủ của người Tây Nguyên nói riêng và các dân tộc thiểu số khi chưa bị tác động của công nghiệp hóa.

dscf5475.jpg
Bộ 3 gùi đựng thóc gạo của người Chăm. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5465.jpg
Gùi đựng của hồi môn cho người con gái đi lấy chồng của dân tộc Cao Lan ở cùng núi phía Bắc. Ảnh: Hoàng Ngọc
img-4049-jpg.jpg
Dụng cụ bắt mối của dân tộc Mnông. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5536.jpg
Cây đàn chapi và chiếc gùi đặc trưng của dân tộc Raglei (vùng Ninh Thuận). Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5514.jpg
Mâm cơm của người Giẻ Triêng. Ảnh: Hoàng Ngọc
dscf5509.jpg
Bộ “áo chiêng” có giá trị hàng chục triệu đồng, được làm từ tre và những sợi mây rừng dài nhiều mét. Ảnh: Hoàng Ngọc
img-4073.jpg
Bộ sưu tập như một mảnh ghép ký ức, lặng lẽ kể những câu chuyện về đời sống của con người. Ảnh: Hoàng Ngọc

Việc sưu tầm và gìn giữ những vật dụng đan lát thô mộc không chỉ là sở thích, mà là một cách lặng lẽ níu giữ văn hóa. Nhờ đó, những câu chuyện về nếp sống thuận theo tự nhiên và sự minh triết của các dân tộc bản địa vẫn còn vang vọng-như một lời nhắc nhở về những giá trị bền vững đã được hun đúc qua thời gian.

Có thể bạn quan tâm

Vệt nắng

Vệt nắng

Chiều nào cũng vậy, gã lọc cọc đạp chiếc xe già nua, bánh trước lỏng lẻo hơi lệch sang bên phải, cứ thế khật khưỡng đi trên con đường dẫn về phía công viên.

Đoàn viên xã Tuy Phước đang kiểm tra sách. Ảnh: Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Tuy Phước

Xã Tuy Phước phát động xây dựng “Tủ sách hy vọng”

(GLO)- Từ ngày 20 đến 22-7, Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Tuy Phước (tỉnh Gia Lai) phát động xây dựng mô hình “Tủ sách hy vọng”. Đây là hoạt động nhằm thiết thực chào mừng Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 (dự kiến diễn ra trong tháng 8-2025).

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

Biến quả bầu hồ lô thành sản phẩm mỹ nghệ

Biến quả bầu hồ lô thành sản phẩm mỹ nghệ

(GLO)- Nhờ biết khai thác lợi thế thổ nhưỡng địa phương cùng sự sáng tạo không ngừng, anh Phạm Quang Mạnh (làng Đak Chă, xã Ia Pa, tỉnh Gia Lai) đã biến những quả bầu khô thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Mùa dã quỳ xanh lá

Mùa dã quỳ xanh lá

(GLO)- Những ngày này, dạo quanh các cung đường từ xã Đak Đoa về phường Pleiku, từ xã Bàu Cạn đi xã Ia Dom, thi thoảng, tôi gặp những vạt dã quỳ mướt xanh vươn mình đón gió. Lại thấy, mùa dã quỳ xanh lá ngân hoài một vẻ đẹp riêng.