(GLO)- Nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Công thương trong lúc này là tập trung xử lý rốt ráo 12 dự án ngàn tỷ thua lỗ trong điều kiện đầy khó khăn: nhiều dự án dù đang hoạt động vẫn tiếp tục thua lỗ, có những dự án chưa tìm được vốn để khởi động lại, thậm chí có dự án bán đấu giá nhiều lần mà không tìm được người mua. Thực trạng này đang đặt ra nhiều thách thức cho ngành Công thương khi vừa xử lý dứt điểm các dự án, vừa phải chấn chỉnh công tác quản lý, làm rõ vai trò, trách nhiệm các tổ chức, cá nhân sai phạm trong các dự án ngàn tỷ thua lỗ này.
Trong số 12 dự án yếu kém của ngành Công thương, hiện có 6 dự án đi vào vận hành nhưng thua lỗ. Riêng Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) có tới 4 dự án đầu tư sản xuất phân bón. Ngoại trừ Công ty DAP-Vinachem có lãi trong kỳ khoảng 4 tỷ đồng, tháng 9 năm nay ước lãi 6,7 tỷ đồng, dự kiến đến cuối năm có lãi lũy kế; còn lại 3 dự án vẫn lỗ do giá nguyên liệu cao, giá sản phẩm thấp.
 |
| Ảnh minh họa |
Ông Nguyễn Gia Tường-Tổng Giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, cho biết, các dự án này vẫn còn nhiều khó khăn. Dự án Nhà máy Sản xuất Phân bón DAP số 2-Lào Cai không tiết giảm được chi phí, dẫn đến chi phí kinh doanh lớn nên đã thay Giám đốc mới. Tương tự, với Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình, kết quả kinh doanh không đạt yêu cầu, Tập đoàn sẽ xem xét thay thế nhân sự trong nay mai. Mặc dù nỗ lực như vậy nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. “Việc quyết toán hợp đồng EPC rất khó khăn. 2 dự án DAP số 2-Lào Cai và Đạm Hà Bắc thuê tư vấn pháp luật để cùng Công ty đàm phán với nhà thầu và nghiên cứu hồ sơ vướng mắc để chuẩn bị nếu xảy ra tranh chấp pháp lý”-ông Nguyễn Gia Tường cho biết.
Trong khi đó, hàng loạt dự án của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) vẫn chưa thể khởi động lại. Dự án Nhà máy Sản xuất Nhiên liệu Sinh học Quảng Ngãi chưa thu xếp được chi phí để khắc phục, sửa chữa hệ thống xử lý nước thải nên chỉ hoạt động 60% công suất thiết kế. Dự án Nhà máy Sản xuất Sơ xợi Polyester Đình Vũ (PVTex) Hải Phòng cũng đang trong tình trạng “hết sức khó khăn” và vẫn chưa khởi động lại. Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn-Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, cho biết: “Một trong những vướng mắc lớn nhất là thiếu vốn. Các cổ đông tiếp tục góp vốn vào các dự án yếu kém để khởi động lại nhà máy thì không phù hợp với Luật Quản lý vốn các doanh nghiệp nhà nước vì các cổ đông của chúng tôi đều là doanh nghiệp nhà nước. Theo luật thì không được tiếp tục góp vốn vào các dự án yếu kém, thua lỗ. Do đó, chúng tôi cần Chính phủ cho phép các doanh nghiệp nhà nước là cổ đông của các dự án được phép góp vốn để khởi động lại các nhà máy”.
Cơ chế tài chính hiện là một trong những nút thắt lớn. Chủ trương của Chính phủ là không bỏ thêm vốn ngân sách nhà nước vào các dự án thua lỗ. Trong khi đó, muốn xử lý dứt điểm yếu kém và khởi động lại dự án thì không có cách nào khác là phải có tiền. Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng cho biết, có bỏ thêm tiền để “cứu” các dự án hay không thì lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty phải tự quyết định và tự chịu trách nhiệm, không nên trông vào việc Chính phủ có cho phép hay không. Để giải quyết bài toán khó khăn liên quan đến vốn vay của các dự án, các tập đoàn, tổng công ty cần làm việc với các ngân hàng thương mại để cơ cấu lại khoản nợ, giảm lãi vay và giãn tiến độ trả nợ.
12 dự án yếu kém đang phải xử lý của Bộ Công thương có tổng vốn đầu tư lên tới hơn 63.000 tỷ đồng, trong đó vốn vay hơn 47.000 tỷ đồng. Hiện các dự án này lỗ lũy kế lên tới hơn 16.000 tỷ đồng. Nhiều dự án phải dừng thi công vì chi phí tăng cao và thiếu vốn, như Dự án Nhà máy Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2, Nhà máy Ethanol Phú Thọ. Đau xót hơn là Nhà máy Bột giấy Phương Nam (Long An) vốn đầu tư hơn 3.000 tỷ đồng nhưng bán đấu giá 2 lần vẫn không ai mua.
Tại cuộc họp bàn biện pháp xử lý 12 dự án không hiệu quả mới đây, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho rằng: Có hiện tượng buông lỏng quản lý, người đứng đầu doanh nghiệp không nghiêm trong chấp hành pháp luật và không thực hiện tốt công tác quản trị doanh nghiệp. Phải xem xét trách nhiệm của người đứng đầu các dự án này trong việc chấp hành chỉ đạo chung của Chính phủ. Trường hợp tuân thủ không nghiêm thì xem xét trách nhiệm, cần thiết thì thay thế và kiện toàn lại nhân sự các dự án. “Không chỉ ở các dự án tồn đọng mà còn nhiều dự án khác, có hiện tượng Tổng Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng Quản trị để doanh nghiệp thua lỗ, vi phạm nhiều mà buông lỏng quản lý. Vụ Tài chính đổi mới doanh nghiệp phối hợp Thanh tra Bộ rà soát, xem xét trách nhiệm bộ phận quản lý vốn, đại diện vốn nhà nước và chức danh cụ thể, kể cả ở công ty cấp 2, 3. Việc này phải làm kiên quyết trong thời gian tới”-Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.
Dự thảo báo cáo Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Quốc hội về tình hình xử lý tồn tại, yếu kém đối với 12 dự án, doanh nghiệp thuộc ngành Công thương đang được Bộ khẩn trương hoàn chỉnh, trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30-9 này. Với hàng loạt khó khăn, Bộ Công thương dự kiến đến năm 2020 mới hoàn thành việc xử lý tồn tại, yếu kém ở các dự án thua lỗ ngàn tỷ này. Mục tiêu lớn nhất là vực dậy các dự án đưa vào hoạt động hiệu quả hoặc khôi phục vận hành lại, trước khi thoái vốn, bán dự án. Dù còn rất nhiều khó khăn, song Bộ Công thương quyết tâm xử lý dứt điểm 12 dự án này, bởi càng kéo dài, càng thua lỗ, thiệt hại cho nền kinh tế đất nước càng lớn hơn.
Nguyễn Vân
