Ông Nguyễn Văn Lừng- Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Mía đường- Nhiệt điện Gia Lai, nhận định chua chát: “Vùng nguyên liệu mía Đông Nam Gia Lai là điểm nóng cháy mía nhất cả nước. Không có năm nào là không cháy, năm nay mía cháy bất thường hơn vì có kẻ xấu đốt mía phá hoại”. Vậy vì sao lại để tái diễn tình trạng này?
Hơn 15 năm Công ty Mía đường Gia Lai (đơn vị tiền thân của Công ty cổ phần Mía đường- Nhiệt điện Gia Lai ngày nay-P.V) đi vào hoạt động, thì liền với đó, vấn nạn mía cháy liên tục xảy ra. Mía cháy khiến nông dân bị thiệt hại nặng nề, nhà máy đường thường trực nỗi lo thiếu hụt nguyên liệu. Niên vụ 2009-2010 cháy 277,2 ha, còn niên vụ 2010-2011 này mới 2 tháng đầu vụ ép đã cháy 44 vụ 218,7 ha với sản lượng gần 150.000 tấn, trị giá hơn 13 tỷ đồng.
 |
| Nông dân điêu đứng vì mía cháy. Ảnh: Đức Phương |
Theo những hộ trồng mía ở huyện Phú Thiện- vùng trọng điểm cháy mía hàng năm- cho biết, những năm trước, các vụ cháy mía thường xảy ra trong mùa khô, khoảng giữa và cuối vụ chế biến. Nếu bị cháy trong quãng thời gian này thì nông dân vẫn còn có khả năng vớt vát chút ít vì các nhà máy chế biến đường vẫn còn hoạt động, còn năm nay, mía cháy đúng vào dịp Tết Nguyên đán, khi nhà máy đóng cửa nghỉ Tết.
Đây là hiện tượng hết sức bất thường, vì từ trước đến nay chưa bao giờ mía bị cháy vào thời điểm này. Mía cháy để phơi nắng ngoài ruộng nên khô dần, mất hết trọng lượng làm héo hắt lòng nông dân; vì lúc này lao động chặt mía đã về quê ăn Tết, chủ mía không thuê được người, mà có chặt mía cũng không bán được cho ai vì ngày Tết nhà máy đường ngừng hoạt động. Nông dân có mía cháy trong giai đoạn này đứng trước nguy cơ lỗ nặng.
Nhiều chủ mía cho biết, dịp Tết này có những vụ cháy từ giữa ruộng lan ra xung quanh; mặc dù họ đã cắt đường ranh cản lửa chia ruộng mía thành từng khoảnh 5 ha để phòng cháy lan. Nhưng có ruộng mía tại điểm 9 xã Ia Hiao (huyện Phú Thiện) đêm 29 Tết vừa rồi bị bắt lửa cháy tới 7 chỗ khác nhau, vì thế không tài nào chữa cháy kịp. Rõ ràng đây là sự triệt hạ kinh tế lẫn nhau, mà cả phía chủ mía, Công ty cổ phần Mía đường- Nhiệt điện Gia Lai và chính quyền địa phương, Công an huyện Phú Thiện đều khẳng định là do có kẻ phá hoại.
Nông dân tự bảo vệ ruộng mía của mình trước nguy cơ cháy thật là khó. Được biết, từ đầu vụ ép 2010-2011 này, Công ty cổ phần Mía đường- Nhiệt điện Gia Lai đã ký kết văn bản, kế hoạch phối hợp với UBND các huyện, thị xã Đông Nam tỉnh Gia Lai về phương án thu mua và bảo vệ nguyên liệu mía, phòng- chống cháy mía. Công ty ký kết với gần 20 xã vùng nguyên liệu mía và đã trích kinh phí hỗ trợ cho địa phương tăng cường công tác bảo vệ vùng nguyên liệu; hỗ trợ 150.000 đồng/ngày cho lực lượng trực tiếp tuần tra, phòng chống cháy và chữa cháy mía cho dân với nòng cốt là Công an xã.
Nhiều địa phương vùng Đông Nam Gia Lai cũng đã tích cực hỗ trợ nông dân trồng mía bảo vệ tài sản của mình, đồng thời, hỗ trợ nông dân làm đường ranh cản lửa, chia lô để hạn chế cháy lan và ưu tiên mua trước diện tích mía chặt làm đường ranh…
Tuy nhiên công tác bảo vệ sản xuất cho nông dân trồng mía vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn, nhất là trong những vụ mía gần đây, khi đã xảy ra hàng trăm vụ cháy mía và hầu như không vụ nào bắt được thủ phạm để xử lý nghiêm minh, làm cơ sở răn đe kẻ xấu.
Đặc biệt, trong dịp Tết Tân Mão vừa qua, khi dấu hiệu đốt mía phá hoại đã được xác định; Trưởng Công an xã Ia Peng (huyện Phú Thiện) trong khi huy động người chữa cháy mía đã phát hiện 4 thanh niên chạy từ trong đám mía cháy ra và bị nhóm người này ném đá tấn công, ngăn cản lực lượng Công an. Nhưng sau hai tuần trôi qua, Công an huyện Phú Thiện vẫn chưa điều tra ra vụ việc. Thống kê của Nhà máy Đường Ayun Pa là có gần 20 vụ đốt mía phá hoại trong dịp Tết gây thiệt hại 90,1 ha mía với sản lượng 6.003 tấn, trị giá gần 6 tỷ đồng.
Đề nghị các cơ quan chức năng cần tích cực hơn trong việc điều tra nạn đốt mía và có những biện pháp hiệu quả để bảo vệ mía, góp phần bảo vệ an ninh trật tự và ổn định cuộc sống cho người dân trên địa bàn.
Đức Phương
