Đây là huân chương cao quý nhất của Cộng hòa Pháp, nhằm ghi nhận những cống hiến trọn đời của 2 giáo sư cho khoa học và cho mối quan hệ hữu nghị Pháp-Việt Nam. Đây cũng là những nhà nghiên cứu cấp cao của Cơ quan nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp.
Phát biểu tại buổi lễ, Đại sứ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet cho biết: Thông qua việc trao Huân chương, nước Pháp muốn thể hiện sự ghi nhận đối với 2 giáo sư, những thanh niên Việt Nam đến Pháp du học cách đây hơn 70 năm và nhờ vào tài năng, lòng quả cảm, họ đã trở thành 2 trong những người con chói sáng nhất mà nước Pháp đặc biệt tự hào. Hai giáo sư không ngừng nỗ lực để tập hợp các nhà nghiên cứu, đưa các thế hệ xích lại gần nhau và giúp ích cho mối quan hệ hữu nghị Việt Nam-Pháp.
Đáp từ bằng lòng tri ân sâu sắc, GS Lê Kim Ngọc bày tỏ niềm vinh dự hôm nay không chỉ dành riêng cho vợ chồng bà mà cho tất cả những người đã đồng hành từ trước tới nay.
Lễ trao Huân chương được tổ chức đúng vào Năm Đổi mới sáng tạo Pháp-Việt. Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc sĩ quan như tiếp thêm sức mạnh để 2 giáo sư tiếp tục theo đuổi con đường đã chọn. Hai giáo sư chúc các bạn trẻ vững tin, dám khẳng định mình và giữ vững bản sắc.
Trước đó, ngày 11-7, nhân dịp Quốc khánh Cộng hòa Pháp (14-7), Tổng thống Cộng hòa Pháp đã ra sắc lệnh thăng hạng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc sĩ quan cho vợ chồng GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc.
GS Trần Thanh Vân quê ở Đồng Hới (Quảng Bình), là nhà Vật lý lý thuyết nổi tiếng toàn cầu. Ông là người sáng lập chuỗi hội nghị Vật lý quốc tế danh tiếng như: Gặp gỡ Moriond, Gặp gỡ Blois và đặc biệt là chuỗi sự kiện Gặp gỡ Việt Nam.
Năm 2000, ông từng được trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh hạng hiệp sĩ (Chevalier); năm 2012 tiếp tục nhận Huy chương Tate của Hội Vật lý Hoa Kỳ-một trong những giải thưởng danh giá nhất trong giới khoa học.
GS Lê Kim Ngọc quê ở Vĩnh Long, từng học tại Trường Marie Curie (TP Hồ Chí Minh) trước khi du học và tốt nghiệp xuất sắc ngành Khoa học tự nhiên tại Đại học Sorbonne (Pháp).
Bà là người đầu tiên trên thế giới đưa ra khái niệm “lát mỏng tế bào” (Thin Cell Layer)-một bước đột phá trong công nghệ sinh học thực vật, được trích dẫn rộng rãi trong các công trình khoa học quốc tế. Năm 2016, tại TP Hồ Chí Minh, bà đã được Tổng thống Pháp François Hollande trực tiếp trao tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh hạng hiệp sĩ.
Từ năm 2008, vợ chồng GS Trần Thanh Vân đã trở về Việt Nam để thực hiện dự án xây dựng Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) tại phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định (nay thuộc phường Quy Nhơn Nam, tỉnh Gia Lai). Trung tâm được khánh thành ngày 12-8-2013, mang theo khát vọng trở thành nơi giao thoa giữa khoa học, giáo dục và nhân văn.
Kể từ năm 2013 đến nay, ICISE đã chào đón hơn 16.500 nhà khoa học đến từ hơn 60 quốc gia, trong đó có 18 nhà khoa học từng đoạt giải Nobel. Không chỉ là niềm tự hào của tỉnh Gia Lai, ICISE còn là biểu tượng sống động cho tinh thần kết nối tri thức và đóng góp vào sự phát triển bền vững.
Ngoài ICISE, vợ chồng GS Trần Thanh Vân còn để lại dấu ấn sâu đậm qua 4 trụ cột lớn: Tổ chức Gặp gỡ Việt Nam, Quỹ học bổng Vallet, hỗ trợ xây dựng và bảo trợ Làng trẻ SOS cùng việc thúc đẩy khoa học và giáo dục cho thế hệ trẻ.